شمع‌گردانی روایت هزار سال سرسپردگی است/مویه‌های عاشقانه در ۴۱مسجد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- اردبیل به عنوان خاستگاه تشیع، در حالی عشق و عاشقی و وابستگی کامل خود را به خاندان اباعبدالله الحسین (ع) بویژه حضرت ابوالفضل العباس (ع) به اثبات رسانده که این دلدادگی در ماه محرم و با برگزاری آئین هایی که به این منطقه تعلق دارد، به اوج خود می رسد، آئین هایی که هزاران سال قدمت داشته و حکایت از هزاران سال سرسپردگی است.

اردبیل مملو از آئین هایی در شور و عشق حسینی و میراث‌دار فرهنگ عاشورایی است و مردم آن از گذشته تا کنون ارادتی خالصانه به سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) و خاندان پاک سیدالشهدا دارند، به طوری که در طول تاریخ این شهر و منطقه به شهر حسینی شهرت داشته است.

تمام این ارادت و سرسپردگی با برگزاری آئین هایی نمود پیدا می کند که صدها و هزاران سال قدمت داشته و از نسل ها به نسل های دیگر منتقل می شود، آئین هایی که مختص اردبیل و مردم این دیار بوده و یا از این منطقه به سایر کشور منتقل شده است.

مردم اردبیل به مانند سایر مناطق و فرهنگهای مختلف کشور، دارای آداب و رسوم و سنن خاصی در برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری بوده، اما برخی از این مراسم از جمله طشت گذاری، شمع گردانی، برپایی دستجات محلات ششگانه و... نه تنها در کشور بلکه در سراسر دنیا بی نظیر و متعلق به منطقه اردبیل است و همیشه در بررسی آیینهای عاشورایی مورد مطالعه قرار گرفته است. چنانچه مراسم ماه محرم در اردبیل را سرشار از نشانه ها و نمادها کرده است.

شمع گردانی یکی از این آیین ها است که در اردبیل تجلی و به نمادی از عشق و ارادت مبدل شده استشمع گردانی یکی از این آیین ها است که در اردبیل تجلی و به نمادی از عشق و ارادت مبدل شده است. این آئین همزمان با تاسوعای حسینی روز اقتدا به علمدار نینوا برگزار شده و مردم استان اردبیل با اجرای آئین سنتی شمع‌گردانی، عشق و ارادت به علمدار کربلا حضرت ابوالفضل (ع) نشان می دهند.

تاسوعا و عاشورا اوج عزاداری مردم اردبیل

 یکی از پژوهشگران تاریخی و دینی استان اردبیل در گفت وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در روز تاسوعا دستجات عزاداری اقدام به شمع گردانی می کنند که با برگزاری این مراسم سنتی، عشق و ارادت به خاندان عصمت و طهارت در این روز به نقطه اوج خود می رسد.

بیوک جامعی اضافه کرد: در این آئین که از ظهر تاسوعا در شهرها و نقاط مختلف استان اردبیل آغاز شده و تا غروب ادامه می یابد، عزاداران با دسته‌های شمع به مساجد مختلف محلات رفته و با روشن کردن شمع که در حقیقت نذری آنها محسوب می‌شود، عشق و ارادت خود را به حضرت ابوالفضل (ع) نشان می‌دهند.

وی با بیان اینکه این آئین سنتی بیش از هزار سال در اردبیل قدمت دارد، افزود: این مراسم در زبان ترکی و محلی به نام «شمع ‌پایلاما» معروف بوده و عزاداران حسینی بعد از هشت روز عزاداری در مساجد و خیابان ها و محلات اردبیل در روزی که منتسب به علمدار رشید کربلا، حضرت ابوالفضل‌العباس (ع) است اقدام به روشن کردن شمع می‌کنند و در سوگ آن علمدار رشید بر سر و سینه می‌زنند.

این پژوهشگر دینی اوج عزاداری مردم اردبیل را در روز تاسوعا و عاشورا عنوان کرد و بیان داست: در تاسوعای حسینی همه دسته‌های عزاداری شامل محلات شش‌گانه، شعبات آن و مردم عزادار به بازار می آیند و ضمن عزاداری آیین شمع‌گردانی را نیز با شکوه خاص و هرچه تمام‌ تر برگزار می ‌کنند.

۴۱ مسجد اردبیل میزبان شمع گردانان

آیین شمع گردانی در روز تاسوعا تا اذان مغرب ادامه می‌یابد و عزاداران گاه به صورت گروهی و گاه در قالب دسته‌ های عزاداری و اغلب نیز با پای پیاده به ۴۱ مسجد قدیمی شهر اردبیل می روندوی در تشریح برگزاری این مراسم در اردبیل تصریح کرد: آیین شمع گردانی در روز تاسوعا تا اذان مغرب ادامه می‌یابد و عزاداران گاه به صورت گروهی و گاه در قالب دسته‌ های عزاداری و اغلب نیز با پای پیاده به ۴۱ مسجد قدیمی شهر اردبیل رفته و با نیتی خالص و با هدف برآورده شدن حاجاتشان شمع را روشن و برای شهدای کربلا نیز فاتحه و صلوات می‌ خوانند.

جامعی ادامه داد: این مراسم نه تنها در اردبیل بلکه سایر شهرها و امامزاده‌ها با حضور دسته‌ها و گروه‌های عزاداری با حال و هوای خاص بویژه در شکل و محتوای باشکوه برگزار می‌ شود و نظیر آن را می توان در امامزاده سلیمان فخرآباد مشگین ‌شهر، سید دانیال خلخال، مسجد غریب بیله ‌سوار و دیگر اماکن مذهبی و مورد احترام مردم استان مشاهده کرد.

آیین شمع‌ گردانی مختص گروه یا سنین خاصی نیست چنانچه برگزاری این آئین در بین جوانان و نوجوانان و بویژه بانوان از حال و هوای خاص برخوردار است، بطوریکه بانوان در حالی که چادر و لباس سیاه بر تن کرده‌اند در سقاخانه ابوالفضل ‌العباس (ع) اردبیل جمع شده و ضمن سر دادن ندای عزاداری به شکل خاص با روشن کردن شمع و گره زدن تکه‌پارچه‌هایی خواستار برآورده شدن حاجات خود و خانواده می شوند.

آیین‌های عزاداری اصیل در اردبیل احیاء می‌شود

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان اردبیل در گفت وگو با خبرنگار مهر با اشاره به آیین ها و فرهنگ های غنی این منطقه در زمینه فلسفه عاشورا خواستار توجه جدی به این سرمایه های معنوی و مذهبی در اردبیل شد و گفت: در این خصوص آیین‌های عزاداری اصیل در اردبیل احیاء می‌شود.

حجت الاسلام مهدی ستوده با تاکید بر اینکه باید با آسیب شناسی آیین های ماه محرم در راستای احیا و رشد و پویایی برخی سنت ها تلاش کرد، افزود: در این راستا امسال برای ششمین سال متوالی مراسم عزاداری و اجتماع عظیم تاسوعای حسینی با حضور هزاران نفر از سوگواران و حسینیان در اردبیل برگزار می شود.

وی با بیان اینکه تجمع بزرگ و عظیم عاشورایی نیز فردا در اردبیل برگزار خواهد شد، تاکید کرد که برگزاری این تجمعات علاوه بر جلوگیری از برخی حرکت های غیرمتعارف سبب می شود اردبیل بیش از پیش با شناسنامه عزای حسینی شناخته شود.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان برگزاری تجمع تاسوعایی در اردبیل را تداخلی با برگزاری آئین هزار ساله شمع گردانی ندانست و تاکید کرد: این آئین ها نشانگر دلدادگی و ارادت مردم این منطقه به علمدار کربلا با برگزاری عزاداری اصیل و ارزشی است.

به گفته وی در جهت برگزاری منظم و با شکوه این مراسم و سایر مراسم ملی، در سال های اخیر تلاش شده سنت ها و آیین های عزاداری پرشورتر از گذشته برگزار شود.

عزاداری روز تاسوعا؛ آیین منحصر و قدیمی اردبیل

شمع گردانی آیینی مختص اردبیل است و از سال های گذشته تاکنون همه ساله با شکوه خاصی برگزار می شود، اما این آئین طی سال های اخیر در استان های دیگر کشور بویژه استان های شمالغرب و همجوار اردبیل رواج یافته و مردم این مناطق نیز آئین شمع گردانی را به عنوان آئینی برای عرض ارادت به خاندان سیدالشهدا (ع) برگزار می کنند.

در روز تاسوعا مردم اردبیل با روشن کردن ۴۱ شمع نذری در ۴۱ مسجد؛ حاجات خود را طلب می‌کنندیک شهروند اردبیلی در گفت وگو با خبرنگار مهر مراسم و آیین عزاداری روز تاسوعا را یکی از آیین های منحصر و قدیمی اردبیل می داند و تاکید دارد که در این روز مردم اردبیل با روشن کردن ۴۱ شمع نذری در ظرف های مخصوص شمع‌سوز در ۴۱ مسجد؛ حاجات خود را طلب می‌کنند.

معتمدی با بیان اینکه این مراسماز ظهر تاسوعا تا پاسی از شب ادامه می‌یابد، اضافه می کند مردم عزادار اردبیل به صورت گروهی و در قالب دستجات عزاداری از یک مسجد به مسجد دیگر و از محله‌ای به محله دیگر رفته و اقدام به روشن کردن شمع می‌کنند.

این شهروند با اشاره به علت نامگذاری و تعیین ۴۱ مسجد برای شمع گردانی اعتقاد دارد که در سالهای گذشته و یا آغاز این آیین ماندگار در استان اردبیل، فقط ۴۱ مسجد در سطح شهر فعال بوده و از همین رو تا کنون این آیین همچنان دست نخورده مانده و در بین ۴۱ مسجد به اجرا گذاشته می شود.

آئین شمع گردانی از ساعاتی قبل در اردبیل آغاز شده و مردم این استان برای اثبات دلدادگی و محبت خود به حضرت سیدالشهدا (ع) بویژه علمدار کربلا که روز تاسوعا منتسب به اوست، عشق خود را با شوری معنوی در مساجد مویه می کنند .