خبرگزاری مهر-گروه هنر-نیوشا روزبان: این روزها فیلم «ربوده شده» به کارگردانی بیژن میرباقری در سینماهای تهران و شهرستان‌ها روی پرده است که این فیلم سعی شده نقدی بر ورود به حریم شخصی افراد به ویژه در روزگاری که فضای مجازی این ضدفرهنگ را تشدید کرده است، داشته باشد. در این فیلم بازیگرانی چون نیکی کریمی، روزبه بمانی، سروش صحت و مارال فرجاد ایفای نقش کرده‌اند.
به منظور بررسی این فیلم نشستی با حضور بیژن میرباقری کارگردان و کیوان معتمدی مدیر فیلمبرداری این فیلم سینمایی در خبرگزاری مهر برگزار کردیم که در بخش اول این مصاحبه بیژن میرباقری کارگردان این پروژه سینمایی بیان کرد فضای مجازی تبدیل به وسیله ای برای طرح مسایل شخصی از زندگی آدم های مطرح و شناخته شده در جامعه و به خصوص هنرمندان شده است و او در این فیلم تلاش کرده تا بخشی از مشکلاتی که برای هنرمندان در زمینه بحث فضای مجازی پیش می آید را به تصویر کشد. وی همچنین توضیح داد: در این فیلم سعی کردم تا جنبه های مستند بیشتری نسبت به زندگی شخصی هنرمندان به تصویر کشم. به همین دلیل بسیاری از بازیگران این فیلم با اسم خود بازی می کنند و بسیاری از حوادثی که درون این فیلم اتفاق افتاده است، حوادثی است که در زندگی شخصی هنرمندان رخ داده است.
میرباقری در بخش دوم این مصاحبه تاکید می کند که از بازیگران فیلم خواسته است که آنچه را که در زندگی شخصی خود هستند به تصویر کشند و اجازه دهند فضای این فیلم حالت مستند گونه داشته باشد. وی در بخش دیگری از صحبت های خود توضیح می دهد که در «ربوده شده» نشان دادیم که می توان از یک چیز که به ضرر یک فرد خاص است به نفع فرد استفاده کرد. ما در این جا از همان فضای مجازی که سبب شده است بازیگر فیلم دچار مشکلاتی در جامعه شود برای رفع آن مشکل استفاده کرده ایم.
با ما در ادامه این مصاحبه همراه باشید:
*در این فیلم نیکی کریمی و روزبه بمانی نقش یک زوج عاشق را بازی می کنند. ما در داستان شاهد علاقه نقش روزبه به نقش مینا هستیم اما این عشق و احساس از سوی «مینا» با بازی نیکی کریمی در فیلم دیده نمی شود؟ یا حداقل می توان گفت مخاطب این حس را از بازیگر دریافت نمی کند.
میرباقری: در این فیلم یک رابطه ۵ ساله به تصویر کشیده شده است. در این رابطه آن شور و شعف عاشقانه شکل دیگری به خود گرفته است. البته باز هم تکرار می کنم که این فیلم متکی بر رفتار مستند گونه بازیگران است. ما از آن ها خواستیم که خودشان باشند و لایه های درونی خود را مطرح کنند، بازیگران نیز سعی کردند همین کار را انجام دهند. روزبه در این فیلم آن چیزی که در زندگی شخصی خود است بروز می دهد که همین آدم اکتیو و برون گرا است و نیکی کریمی نیز همین آدم آرامی است که در زندگی شخصی اش نیز هست و همان را بازی می کند. در دوره فیلمبرداری «ربوده شده» فیلم نیکی کریمی نیز در حال اکران بود و او درگیر اضطراب و فشارهای اکران فیلم خود بود که در بعضی از سکانس های فیلم این بیتابی ها را حس می کنیم. حالا تصور کنید که تماشاچی عادت به بازی های «اور اکت» دارد و ممکن است چنین بازی را نپذیرد. در سینمای ایران در پردازش تصویر روابط عاشقانه با ممیزی هایی مواجه هستیم و تنها می توانیم با دیالوگ این احساس را نشان دهیم و برای آن از هیچ جنبه تصویری نمی توانیم استفاده کنیم. البته باید این را هم بگویم که با همین محدودیت ها برای دوستانی که فیلم را بازبینی کرده بودند این تصور ایجاد شده بود که ما در حال تبلیغ ازدواج سپید هستیم و مدت ها برای این مساله مشکل داشتیم و در نهایت مجبور شدیم تا جمله تاکیدی برای نامزد بودن این دو نفر را در فیلم بگذاریم.
فکر می کنم آدم ها در روابط عاطفی در شرایط سنی ۴۰ ساله رفتارهای متفاوتی دارند و ما سعی کردیم که این رفتار را نشان دهیم. نباید فراموش کرد که تصویر تماشاچی از روابط عشقی تصویر روابط دهه ۲۰ زندگی است اما در ۴۰ سالگی آدم، این نوع عشق را نمی بینیم.
*روزبه بمانی برای عشق و علاقه خود نسبت به شخصیت مینا در فیلم بسیار تلاش می کند اما این چنین تلاشی را از سوی مینا نمی بینیم حتی زمانی که باید برای رابطه خود تصمیمی بگیرد، این تصمیم از سوی او گرفته نمی شود.
میرباقری: بسیاری از آدم ها تصمیم های بزرگ زندگی خود را مستقیم نمی گیرند. در فیلم به این مساله اشاره می شود که مینا با توجه به فشاری که تحمل می کند نمی تواند تصمیم درستی بگیرد و گرفتن تصمیم را به دیگری واگذار می کند.
*در این فیلم می بینیم که مصائب و مشکلات هنرمندان از قشرهای مختلف هنری نمایش داده شده است. اما برای به تصویر کشیدن این مشکلات تنها به دیالوگ هایی گذرا محدود شده اید.
میرباقری: این را باید بگویم که من آدمی نیستم که برای نمایش یک سری از مشکلات فریاد بزنم و یا آن را بسیار بزرگ کنم. معتقدم یک فیلم و فیلمنامه آن باید کار خود را انجام دهد. در فیلم های قبلی من نیز مسائل اجتماعی در داستان خیلی بزرگ نشده است و از آن به عنوان موادی برای درام استفاده کرده ام. در واقع می توان گفت درام داستان نسبت به معضل اجتماعی در یک فیلم برای من از اهمیت بیشتری برخوردار است.
*در سکانس های پایانی می بینیم که شخصیت اصلی داستان برای برطرف کردن مشکلی که با مخاطبان و جامعه خود پیدا کرده است، دوباره به یکی از شبکه های اجتماعی رجوع می کند و با انتشار ویدئویی با مردم صحبت می کند، چرا این راه ارتباطی از طریق مطبوعات صورت نگرفت.
البته در یک نقد اجتماعی می توان گفت که رسانه نقش مهمی در چنین هجمه هایی بر علیه افراد شناخته شده جامعه دارد. من نمی خواستم در این فیلم رسانه را نقد کنم و به همین دلیل چندان این مساله را مورد توجه قرار ندادیممیرباقری: معتقدم اگر یک جریان برعلیه یک فرد وجود دارد، می توان از آن جریان به نفع استفاده کرد. در این فیلم نیز، پیشنهاد می شود که از هر وسیله ای می توان برعلیه آن استفاده کرد. اگر افراد خطاکار از فضای مجازی برای از بین بردن چهره موجه یک فرد در جامعه استفاده می کند، همان فرد نیز از این فضا برای روشنگری استفاده می کند و بدون واسطه با مخاطب صحبت کند. در سکانسی می شنویم که با اشاره به یک روزنامه می گوید ببین دارد به این مساله دامن می زند. شخصیت اصلی داستان برای فاصله گرفتن از هر سوء تفاهمی تصمیم می گیرد تا از فضای مجازی و بدون واسطه برای گفتن حرف های خود استفاده کند. در واقع می توان به شبکه های اجتماعی به عنوان یک رسانه بدون واسطه توجه کنیم و از آن استفاده کنیم.
البته در یک نقد اجتماعی می توان گفت که رسانه نقش مهمی در چنین هجمه هایی بر علیه افراد شناخته شده جامعه دارد. من نمی خواستم در این فیلم رسانه را نقد کنم و به همین دلیل چندان این مساله را مورد توجه قرار ندادم.
*به غیر از مساله ازدواج سپید، آیا با مشکلات دیگری برای اکران فیلم مواجه شدید؟
میرباقری: یکی از مشکلات ما نام روزبه بمانی و خود این هنرمند بود که این مشکل با پیگیری های جواد نوروزبیگی تهیه کننده فیلم برطرف شد. در ادامه با مشکلاتی مانند استفاده از یک ترانه خاص در فیلم مواجه شد و من گفتم که این ترانه ها توسط خواننده های دیگر در فیلم ها اجرا شده است، حتی در بعضی از نوحه های عزاداری نیز از ترانه های آن ور آبی هم استفاده می کنند. در دفاع از روزبه بمانی باید بگویم معتقدم یک شاعر در ایران زندگی می کند و در زمانی که هیچ قانونی مبنی بر همکاری نکردن با خواننده های خارج از کشور وجود نداشته است این همکاری را انجام داده است و بعد از آن این همکاری ها قطع شده است. او در حال حاضر در ایران زندگی می کند و نزدیک به ۱۰ سال است که اشعارش به نام خود او چاپ نمی شود. تصویر او در تلویزیون پخش نمی شود و تیزر فیلم به دلیل وجود چهره روزبه بمانی در تلویزیون پخش نمی شود. چرا باید چنین حذفی انجام شود. این درحالی است که در کشور خیلی از افراد که پیش از این سابقه رفتاری متفاوتی نسبت به دولت و حکومت داشتند در حال حاضر زندگی می کنند و به فعالیت های خود ادامه می دهند.
*آقای معتمدی، در فیلم شاهد تصاویر بسته هستیم و کمتر تصویر باز به مخاطب ارائه می شود، دلیل این امر چه بود؟
کیوان معتمدی: یک سری محدودیت ها برای فیلمبرداری وجود داشت، علاوه بر آن روند داستان نیز به ما می گوید چه فضایی را تصویر کنیم. اگر محدودیت و یا اعمال فشار در قاب ها وجود داشت کاملا نظر کارگردان است. البته من در بخشی از سکانس ها با نظر کارگردان مخالف بودم اما در نهایت این تصمیم کارگردان بود که چگونه کار کنیم.
میرباقری: مساله این است که چون فیلم شخصیت محور است، مخاطب دلش می خواهد به آن شخص نزدیک شود و این نزدیکی می تواند در اندازه نما و ارزش های درام برای مخاطب جذاب باشد. با توجه به اینکه من به دنبال چنین نزدیکی بودم تصمیم گرفتم تا از نماهای بسته در فیلم استفاده کنم.
*موسیقی فیلم و حضور علیرضا افکاری در این فیلم چگونه صورت گرفت؟
میرباقری: یکی از بهترین اتفاقاتی که برای این فیلم رخ داده است، معرفی علیرضا افکاری به عنوان آهنگساز در حوزه فیلم است. او عملکرد بسیار خوبی در این فیلم داشت و من از کار او بسیار راضی هستم. درباره موسیقی فیلم باید بگویم که من در فیلم هایم هیچ گاه به سمت موسیقی که بخواهد احساس بازیگر را تشدید کند، نرفتم. به همین دلیل موسیقی فیلم به عنوان یک زمینه و طرز تفکر موزیسین نسبت به هسته داستان است. با افکاری به این نتیجه رسیدیم که موسیقی باید یک اضطراب پنهانی را در فیلم به تصویر کشد. در بخش ترانه ها نیز، همه تنظیمات و آهنگسازی توسط علیرضا افکاری انجام شده است.
*طراحی صحنه «ربوده شده» نیز قابل توجه بود به گونه ای که فضایی که برای هر کدام از شخصیت ها طراحی شده بود، با آن فضا کاملا همخوانی داشت؟
میرباقری: ثنا نوروزبیگی با توجه با سن و سال کم خود به خوبی توانست از عهده این کار برآید و تمام تلاش خود را کرد که طراحی منزل شخصیت ها نزدیک به طراحی منزل بازیگرها باشد. حتی در این فیلم می بینیم که نیکی کریمی برای نزدیک شدن فضای خانه طراحی شده به خانه خود، چند تابلو از خانه شخصی خود را به صحنه آورد.
*هرچند در این فیلم مشکل یکی از هنرمندان سینما را مشاهده می کنیم اما در بحث صنفی، جای خانه سینما و به عنوان اصلی ترین نهاد صنفی سینماگران برای بررسی و حل مشکلات آنها دیده نمی شود. البته در یک یا دو سکانس تنها کامران ملکی عضو هیات مدیره خانه سینما را می بینیم.
میرباقری: به این فکر کردم که ممکن است تماشاچی خانه سینما را نشناسد و ما نمی خواستیم فیلم خیلی نزدیک به مناسبت های سینمایی باشد. در این میان با توجه به اینکه کامران ملکی همیشه حضور فعالی در برنامه های صنفی دارد، کامران ملکی برای من نماینده خانه سینما در این فیلم بود.
نظر شما