ادوارد سعيد منتقد و شرق شناسي آگاه

به گزارش خبرگزاري مهر، كودكي فلسطيني، نوجواني مصري، جواني لبناني و استادي آمريكايي صفاتي است كه به ادوارد سعيد امتيازي برجسته داده است. ادوارد سعيد يكي از معروفترين نويسندگان و انديشمندان جهان به شمار مي رود، چرا كه او منتقدي ادبي و صاحبنظر در عرصه سياست بود.

ادوارد سعيد در اول نوامبر 1935 در خانواده اي مسيحي در شهر بيت المقدس زماني كه تحت الحمايه بريتانيا بود زاده شد. او در سال 1947 به قاهره، سپس به بيروت و بعد به توصيه خانواده اش در سن 17 سالگي جهت ادامه تحصيل به آمريكا سفر كرد. وي درجه ليسانس خود را از دانشگاه پرينستون در سال 1957 و فوق ليسانس خود را در سال 1960 و دكتراي خود را از دانشگاه هاروارد در سال 1964 در رشته ادبيات تطبيقي دريافت كرد. وي در سال 1963 استاد دانشگاه كلمبيا در نيويورك شد و البته مانند استادان ديگر به مؤسسات آكادمي چون هاروارد و جونز  نيز رفت و آمد داشت.

او طي اين سالها استاد ادبيات انگليسي و ادبيات مقارن در دو دانشگاه كلمبيا و نيويورك بود و زندگي او مملو از نقد ادبي، تحقيق در  امور خاورميانه، شرق شناسي و انديشه هاي سياسي بود.  در سال 1991 دريافت كه به بيماري سرطان خون مبتلا شده است، اما هرگز از تلاش و كوشش دست بر نداشت و اين بيماري كوچكترين ممانعتي براي انجام فعاليتهاي او ايجاد نكرد و بسيار بيشتر از آنچه كه انتظار مي رفت به فعاليتهاي علمي خود ادامه مي داد.

وي به زبانهاي انگليسي، فرانسه و عربي مسلط بود و از زبانهاي اسپانيايي، آلماني، ايتاليايي و لاتين نيز آگاهي داشت.

از معروفترين كتابهاي وي "شرق شناسي" است كه در سال 1978 نوشت و به 26 زبان زنده دنيا از جمله فارسي ترجمه شده است. البته بيشتر كتابهاي ادوارد سعيد درباره مسئله فلسطين، دفاع از اين منطقه، خاورميانه و درگيريهاي اين منطقه است. سپس كتابي با مضمون فلسطين در سال 1979 و "آسمان ديگر" را در سال 1986 نوشته كه دو كتاب اخير درباره درگيريهاي اسرائيل با عرب بود. " متعاقب موسيقي" در سال 1991، "فرهنگ و امپرياليسم" در سال 1993، "بازنمودهاي روشنفكر" در سال 1996 را نيز به رشته تحرير در آورد.

همچنين كتابهايي در زمينه ادبيات، جامعه شناسي، پوشش اسلام و سياست خلع سلاح نيز نوشته است، وي به جز اين كتابها مجموعه مقالات و تحليلهاي بسياري نيز دارد كه در روزنامه ها و مجلات به دفعات چاپ شده است.

ادوارد سعيد منتقدي بسيار قوي و زبده بود كه دائما از حكومت اسرائيل، اهانتهاي دولت يهود نسبت به فلسطين و از ياسر عرفات انتقاد مي كرد، تا جايي كه اين افكار او را از برجسته ترين مدافعان مسئله فلسطين و از مخالفان سياست سلطه بر فلسطين پس از معاهده اوسلو قرار داد.

آنچه كه سعيد بيش از همه از آن رنج مي برد هويت چندگانه فلسطيني بودن، آمريكايي بودن، عرب بودن و مسيحي بودن وي است كه در كتابي به نام " بي مكاني يا بي جايي يا نا كجايي " به شرح حال زندگي اش از دوران كودكي مي پردازد و طي اين كتاب به زندگي شخصي، ادبي و سياسي خود كه از بي هويتي و چند هويتي رنج مي برد اشاره مي كند. 

ادوارد سعيد پس از 12 سال دست و پنجه نرم كردن با بيماري سرطان خون، در 25 سپتامبر سال 2003 در نيويورك در گذشت. پس از درگذشت وي انديشمندان، منتقدان و روشنفكران طي گردهمايي هاي مختلف به بررسي آراء و انديشه هاي او و به تكريم او مي پردازند تا جايي كه نوام چامسكي انديشمند آمريكايي طي سفر خود به بيروت ( در اواخر ارديبهشت ماه امسال) طي سخنراني خود از ادوارد سعيد سخن گفته و به تجليل از او پرداخت. همچنين هنرمنداني چون كارگرداني ژاپني و يك كارگردان سوريه اي به منظور دفاع از انديشه هاي ادوارد سعيد و تجليل از وي فيلمي از زندگي و انديشه هاي او ساخته اند.