یک هفته با پژوهش گذشت/ از سریال طرحهای تکراری تا پهپاد وزیر!

به گزارش خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری، میترا سعیدی کیا؛ امسال، همانند هر ساله در آخرین روزهای سرد پاییزی و اواخر آذرماه، نمایشگاه ملی هفته پژوهش برای هفدهمین دوره با حضور محققان و پژوهشگران کشور برگزار شد.

هفته ملی پژوهش امسال از مدرسه دکتر شریعتی با جمعی از معاونان وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش آغاز شد. در دومین روز از هفته پژوهش، مراسم تجلیل از برگزیدگان هجدهمین جشنواره جوان خوارزمی، با حضور وزیر علوم و در محل هتل المپیک تهران برگزار شد. در این مراسم از ۱۶ برگزیده در سطح دانشگاهی و ۳۳ برگزیده در سطح دانش آموزی تقدیر به عمل آمد.

در سومین روز از هفته ملی پژوهش، هفدهمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برگزیده و دومین جشنواره شناسایی و توانمندسازی ایده های برگزیده با عنوان  جدید « جشنواره ملی شتاب» با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد که ٢١ برگزیده نهایی شامل ١٦ پژوهشگر و ٥ فناور و ۱۰ ایده برتر تجلیل شدند.

افتتاح هفدهمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی با حضور وزیر علوم

چهارمین روز از هفته پژوهش هفدهمین نمایشگاه دستاوردهای برتر پژوهش، فناوری و فن بازار با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران افتتاح شد.

در این دوره از نمایشگاه، دستاوردهای پژوهش و فناوری پارک های علم و فناوری، دانشگاههای دولتی، علمی کاربردی، آزاد اسلامی از سراسر کشور، پژوهشگاهها و پژوهشکده ها، مراکز تحقیقاتی، مراکز رشد ، واحدهای فناور مستقر در دانشگاهها و مخترعان به نمایش گذاشته شد.

دستاوردهای پژوهشی و فناوری ارائه شده در این نمایشگاه در سازه ای به مساحت ۱۱ هزار متر مربع و ۵۰۸ غرفه عرضه شدند که از این میان دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ۳۹ غرفه، دانشگاه آزاد ۳۵ غرفه، پارک های علمی و فناوری و مراکز رشد ۳۶ غرفه، شرکت های بخش خصوصی و متولیان منفرد ۸۲ غرفه و پژوهشگاهها و مراکز تحقیقاتی ۳۰۶ غرفه را به خود اختصاص دادند.همچنین در این نمایشگاه ۳ هزار و ۵۳۶ فناوری از سوی ۲ هزار و ۶۸۳ فناور حضور داشتند.

کافه ای با منوی علمی در نمایشگاه هفته پژوهش

هر نمایشگاهی، موضوع یا دستاوردی را به نمایش می گذارد اما این نمایشگاه، فارغ از اینکه فناوری ها را در معرض دید گذاشته بود برنامه هایی هم در راستای افزایش سطح آگاهی بازدید کنندگان داشت.

یکی از این برنامه ها در غرفه پژوهشگاه ملی زیست فناوری در قالب «کافه دانش» برپا شد. این کافه با هدف رساندن مفهوم یک علم به مردم برگزار شده بود. در گفتمان کافه دانش، مفهوم ژنتیک، مهندسی ژنتیک و تاثیر آن در زندگی روزمره و کاربردهایش به عموم مردم ارائه می شد.

هامر ایرانی محور توجه بازدیدکنندگان

یکی از دستارودهایی که در نمایشگاه به چشم می خورد و توجه را به خود جلب می کرد  وجود خودروی «هامر H۱» بود؛  این خودرو جزء آندسته از دستاوردهایی بود که به نظر می رسید که ساخته دست خارجی ها باشد ولی «رضا گیلاسی» که توانسته برای اولین بار این خودرو را بسازد به خبرنگار مهر گفت: ورود خودروی هامر H۱  به ایران ممنوع است به همین دلیل در صدد آمدیم تا آن را بسازیم.

گیلاسی عنوان کرد: این خودرو دارای موتور ۸ سیلندر با سیستم ۴ چرخ فنر لول بوده و با سوخت بنزینی حرکت می کند.

این محقق با بیان اینکه ساخت این خودرو ۱۸ ماه به طول انجامیده است، اظهار داشت: این خودرو مصارف نظامی، طبیعت گردی و ماجراجویی دارد. در حال حاضر نمونه آزمایشگاهی و پایلوت آن ساخته شده؛ نهادهای امداد رسانی شخصی، نیروی انتظامی و ... می توانند این طرح را حمایت کنند تا به تولید انبوه برسد.

ربات کاملا ایرانی ویژه ناشنوایان

یکی از دستاوردهای ارائه شده در نمایشگاه امسال، ربات آموزش دهنده زبان اشاره به کودکان ناشنوا بود. سید امیر کاشانیان، مجری طرح این ربات در خصوص ویژگی های آن به خبرنگار مهر گفت: ربات رسا در دانشکده مکانیک دانشگاه شریف طراحی شده؛ این ربات برای اولین بار است که در حوزه ناشنوایان ساخته شده است.

وی با بیان اینکه همه انگشتان دست این ربات قابلیت حرکت کردن دارند، گفت: این ربات با ۲۶ درجه آزادی در دست، ۳ درجه  آزادی در گردن و ۳ درجه آزادی در کمر و پا می تواند برای آموزش کودکان ناشنوا به کار گرفته شود.

​

کاشانیان با تاکید بر اینکه از این ربات می توان در مدارس و خانه مورد استفاده قرار بگیرد، عنوان کرد: کودکان با استفاده از این ربات می توانند در مدت زمان کوتاهی زبان اشاره را فرا گیرند.

وی با بیان اینکه نمونه خارجی آن در دانشگاه زوریخ در حال ساخت است، گفت: این ربات با حداقل هزینه نسبت به نمونه خارجی خود ساخته شده است؛ این ربات با ۳۰ میلیون تومان ساخته شده و پیش بینی می شود که با ۱۰ میلیون تومان به تولید انبوه برسد.

ارائه خدمات ورزشی در غرفه یک پژوهشگاه

در میان غرفه های دانشگاهها، پارک های علم و فناوری و مراکز رشد، غرفه پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی از جمله غرفه هایی بود که علاوه بر دستاوردهای خود، خدمات ورزشی را به بازدید کنندگان ارائه می کرد.

دکتر علی شریف نژاد، عضو هیات علمی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی و مدیر گروه بیومکانیک علوم ورزشی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: محققان و پژوهشگران این پژوهشگاه در حوزه های فیزیولوژی ورزشی، بیو مکانیک ورزشی، آسیب شناسی - حرکت اصلاحی و رفتار حرکتی به تحقیقات می پردازند.

وی گفت: تردمیل جوندگان در حوزه فیزیولوژی ورزش برای انجام تحقیقات، دستگاه اسکن کف پا، دستگاه اندزه گیری میزان قدرت عضله دست و دستگاه اندازه گیری میزان قدرت عضله پا از جمله دستگاههای ایرانی هستند که در نمایشگاه هفته پژوهش نیز حضور داشتند.

شریف نژاد ادامه داد: همچنین دستگاه اندازه گیری میزان قدرت عضله پا و دست که هرکدام جداگانه ساخته شده اند نیز اندازه قدرت عضلانی هر فرد را مشخص می کنند.

وی در خصوص دستگاه اسکن کف پا «Foot scan  » گفت: با استفاده از این دستگاه، می توان به صورت ۳ بعدی پا را اسکن کرد تا مشکلات و ناهنجاری هایی که در کف پا وجود دارد را محاسبه می کند. با توجه به اینکه ۸۰ درصد افراد به ناهنجاری های کف پا و پا مبتلا هستند نیاز بود که چنین دستگاهی ساخته می شد.

حضور فعال کارگزاران تجاری در نمایشگاه امسال

در یکی از سوله های نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی، علاوه بر محققان، کارگزاران تجاری برای تجاری سازی دستاوردهای پژوهشگران حضور داشتند. تا کنون حضور کارگزاران به صورت جدی در نمایشگاههای این چنینی به چشم نمی خورد؛ اما امسال شاید این موضوع یک مزیت نمایشگاه به حساب می آمد.

​

موسسات دارایی فکری، کارگزاران تجاری سازی محصولات دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق های مربوط به حمایت از پژوهشگران همچون صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق حمایت از پژوهشگران و .... در این دوره از نمایشگاه حضور فعال داشتند.

تصویر برداری از بازدید وزیر علوم با دستاورد ایرانی

یکی از نکات جالب توجه نمایشگاه امسال این بود که بازدیدهای وزیر علوم توسط یک پهپاد ایرانی ساخته دست محققان دانشگاه جامع علمی کاربردی تصویربرداری می شد.

سریال تکراری رونمایی ها

نمایشگاه هفته پژوهش امسال با همه تبلیغاتی که از سوی ستاد ملی هفته پژوهش داشت به پایان رسید و همچنان شاهد برخی نقاط ضعف تکراری در آن بودیم. به عنوان مثال کماکان طرح های تکراری وجود داشت و یا حتی رونمایی شد.

دبیرهفدهمین نمایشگاه هفته ملی پژوهش، فناوری و فن بازار در خصوص این نقد به نمایشگاه امسال با بیان اینکه در سال گذشته تنها موضوع TRL یا سطح آمادگی فناوری برای طرح ها مد نظر قرار گرفته شده بود، گفت: امسال سطح آمادگی صنعتی طرح ها و سطح آمادگی برنامه ریزی آنها نیز مد نظر قرار گرفته شده است.

مجید متقی طلب افزود: البته اینکه یک محصول به مرحله تولید صنعتی یا نیمه صنعتی رسیده باشد نیز می تواند در نمایشگاه حضور یابد؛ یعنی یک محقق طرح خود را با توجه به شاخص ها و استانداردهای موجود می سنجد، ارتقا می دهد و در معرض دید قرار می دهد.

شاید بتوان چنین برداشت کرد که توسعه طرح یا محصول می تواند دلیلی برای حضور محققان در نمایشگاه باشد؛ یا اینکه بهتر است اینطور گفت که محققان هر ساله امید دارند برای تجاری سازی و توسعه طرح شان آوای حمایتی از سوی مسئولان شنیده شود برای همین مجددا با همان طرح شرکت می کنند.

رونمایی از ۴۰ یا ۵۲ فناوری!

یکی از تناقض های نمایشگاه امسال، افزوده شدن یکباره ۱۲ فناوری به ۴۰ فناوری منتخب برای رونمایی بود. در واقع  ۵۲ فناوری و دستاورد توسط وزیر علوم رونمایی شد در حالیکه قبلا اعلام شده بود ۴۰ فناوری رونمایی می شود.

نمایشگاه از قاب نگاه محققان

نکته دیگر نارضایتی و گلایه برخی مجریان طرح ها و پژوهشگران بود. آنها معتقد بودند که اصولا نمایشگاههای مناسبتی، مخاطب خاص برای حمایت ندارند و همواره موضوع تجاری سازی و تولید در حاشیه می مانند.

به باور آنها این نمایشگاهها و رونمایی ها مامن خوبی برای گرفتن عکس های یادگاری است؛ به همین دلیل عنوان می کردند پیگیر چنین نمایشگاههای مناسبتی نیستند و رغبتی برای حضور در آن ندارند.

این محققان اظهار می کردند نمایشگاهها تخصصی بهتر می تواند طرح هایشان را در مسیر تجاری سازی قرار دهند؛ در واقع این نمایشگاههای تخصصی هستند که شاید خروجی داشته باشند.

کلام آخر...

مهم ترین دغدغه پژوهشگران همواره همان باور استعدادهایشان توسط مسئولان و از سوی دیگر، مهم ترین خروجی برای شرکت های نوپا و دانش بنیان مقوله فروش است؛ آنها باید همواره در این راستا مورد حمایت قرار بگیرند تا به نتیجه دلخواه خود که همان تبدیل ایده به ثروت است، برسند. برپایی نمایشگاههایی همچون هفته پژوهش اگر چه بار مثبتی به همراه دارد و می تواند در راستای ترویج فرهنگ پژوهش در میان مردم اثرگذار باشد اما برای تجاری سازی طرحها کافی نیست و باید هر چه بیشتر از حالت نمایشی و کمی خارج شود.

آن طور که عنوان می شود هر سال بر میزان انعقاد قراردادهای پژوهشی با صنعت در این ایام افزوده می شود و در نمایشگاه هفته پژوهش امسال نیز میان دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و پارک های علم و فناوری با شرکت های خصوصی و دولتی قراردادهایی منعقد شد که ارزش این قراردادها ۷۷ میلیارد تومان بود. اما هنوز با اعتماد سازی با صنعت و تقویت کیفیت طرحهای پژوهشی آن طور که باید فاصله داریم.