هجرت حضرت معصومه(س) منشأ تحولات عظیم تاریخی است

به گزارش خبرنگار مهر، دهم ربیع الثانی، سالروز وفات شخصیتی از دودمان ولایت و امامت را به سوگ می نشینیم که به نصّ روایات اهل بیت(ع) دارای مقام شفاعت در روز قیامت و وعده تضمین بهشت بر زائر بامعرفت حرمش داده شده است. همان بانویی که قلب‌های آکنده از مهر و عشق به خاندان رسالت او را دختر، خواهر و عمه امام خطاب کرده و میعاد حضور در حرمش را لحظه‌شماری می‌کنند. لذا تبیین چگونگی رسیدن به چنین مقامات عالیه‌ای آنهم برای یک بانو ضرورت می یابد.

شرط ورود به بهشت برای زائر حضرت معصومه(س) معرفت به حق ایشان است

آیت الله جوادی آملی در سخنان خود بدین بحث اشاره  داشته و وجود روح ملکوتی برای انسان با منزلت را مطرح و می گوید: منزلت برای انسان از آن جهت که یک روح ملکوتی دارد و آن روح ملکوتی، نه زن است نه مرد قابل تحصیل است؛ چون بدن انسان یا به صورت زن یا به صورت مرد ساخته شده است؛ وگرنه جان و روح انسان که امر ملکوتی است مثل فرشته‌ها، نه مردند و نه زن. روح نه مذکر است نه مؤنّث؛ چون بدن نیست، جسم نیست، ماده نیست؛ لذا کمالها و معارف را هم زنها می‌توانند فراهم بکنند هم مردها.

وی در معرفی عظمت مقام  بانوی کرامت حضرت معصومه(س) نیز بیان داشته است: از آنجا که حضرت فاطمه معصومه (س) که از دودمان نبوت و ولایت است به جایی می‌رسد که امام هشتم و امام نهم(سلام الله علیهما) دربارهٴ زیارت او توصیه و سفارش و دستور و برنامه دارند. وجود مبارک امام هشتم علی‌بن‌موسی‌الرضا (سلام الله علیهما) رسیده است که، خواهر ما فاطمهٴ معصومه در قم مدفون است [و] هر کس این بانو را زیارت کند بهشت برای او است، و از وجود مبارک امام نهم امام محمد تقی(سلام الله علیه) روایت شده است که عمّهٴ من فاطمهٴ معصومه(س) در قم مدفون است و هر کس آن حضرت را زیارت کند بهشت برای او است.

صاحب تفسیر تسنیم سرّپاداش بهشت برای زائر کریمۀ اهل بیت(س) را ولایت مداری این بانو برشمرده و می گوید: اعمالی که باعث ورود در بهشت است یکسان نیست؛ بعضی از عملهای خیر باعث می‌شود انسان به بهشت راه پیدا کند و بعضی از اعمال خیر سبب می‌شود که بهشت در اختیار اوقرار بگیرد، نه او در اختیار بهشت، لذا سرّ اینکه وجود مبارک امام هشتم و امام نهم(سلام الله علیهما) فرمودند، هر کس کریمهٴ اهل‌بیت فاطمهٴ معصومه (سلام الله علیها) را زیارت کند بهشت برای او است، بدین خاطر است که او اهل ولایت است، اگر کسی پیوند ولایی با دودمان عصمت و طهارت داشته باشد، می‌کوشد که رایحهٴ ولایت و طعم ولایت در هستی او پدید آید و خود جزء اولیای الهی بشود، اگر کسی جزء اولیای خدا و «ولیّ‌الله» شد، در آن صورت بهشت مشتاق او است.

وی با استناد به روایات معصومین(ع)، شرط ورود به بهشت برای زائر آن حضرت را معرفت به حق ایشان دانسته و اظهار داشته است: از وجود مبارک امام رضا(سلام الله علیه) روایتی به ما رسیده است که فرمود: اگر کسی خواهرم کریمه اهل‌بیت فاطمهٴ معصومه را «عارفاً بحقّها» زیارت کند بهشت برای او ثابت است، معلوم می‌شود کریمهٴ اهل‌بیت فاطمهٴ معصومه(س) حقّی دارد که بعضی از زائران به حقّش عارف هستند و برخی عارف نیستند و آن حضرت را تنها به عنوان خواهر امام و دختر امام و عمه امام می‌شناسند و زیارت می‌کنند که اینها بخشی از فضیلت و ثواب را دریافت می دارند، اما به ثواب کامل راه نمی یابند. لیکن برخی دیگر از زائرین آن حضرت حقّ این کریمه را می‌شناسند که امام هشتم فرمود هر کس خواهرم را «عارفاً بحقّها» زیارت کند بهشت برای او است.

تکریم حضرت معصومه، تکریم ولایت مداری و تکریم شهادت در راه خداست

آیت الله سیداحمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد حضرت معصومه(س) و خیرات و برکات  ایشان برای ایرانیان گفت: حضرت معصومه(س) خواهر پدری و مادری امام رضا(ع) است و در مورد شخصیت و الگوی این بانوی کرامت، چند مطلب از مسلمات است. یکی اینکه امام رضا(ع) که امام معصوم هستند به شدت به این خواهر علاقه مند است. امام کاظم(ع) حدود ۳۵ فرزند داشته و هیچکدام از برادران و خواهران به اندازه حضرت معصومه(س) نزد امام رضا(ع) محبوبتر نبوده است. این محبت ریشه خدایی دارد و دلیل آن است که این بانو، بانوی الهی بوده اند.

وی افزود: نکته دوم این است که این بانوی کرامت ولایی بوده است، تحقیقاً به عشق امام رضا(ع) از مدینه به ایران حرکت کرده حالا یا بعد از شهادت حضرت، یا بنا به روایات مشهور قبل از شهادت حضرت رضا(ع). بنابراین بانویی ولایی بوده اند. نکته سوم آن است که این بانوی کرامت بدون تردید شهیده است و در مسیر ولایت در حال حرکت بوده که به مرو برسد.

امام جمعه موقت تهران در ادامه سخنانش تصریح کرد: یک نقل این است که حضرت معصومه(س) در شیراز مسموم می شود و در قم به شهادت می رسد. اگر این نقل هم نباشد، حضرت معصومه مصداق این آیه شریفه «وَمَنْ یُهَاجِرْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یَجِدْ فِی الْأَرْضِ مُرَاغَمًا کَثِیرًا وَسَعَةً وَمَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَی اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا» است. بر این اساس، تکریم از این بانوی کرامت ادای اجر رسالت است. تکریم ولایت مداری و تکریم شهادت در راه خداست.

آیت‌الله خاتمی در مورد اینکه وجود بارگاه مطهر حضرت معصومه(س) در قم منشأ چه برکاتی بوده است، اظهار کرد: اکثر امامزاده هایی که در ایران هستند، از نوادگان و فرزندان امام موسی کاظم(ع) هستند. در جای جای این کشور کانون هدایت، معنویت، عشق و توجه به خدا هستند. به ویژه دفن این بانوی کرامت در قم از آغاز تاکنون منشاء برکات زیادی بوده و انشاءالله تا قیامت خواهد بود.

عضو خبرگان رهبری در مورد اینکه چه روایتی از قول ائمه اطهار(ع) درباره حضرت معصومه(س) نقل شده است، بیان کرد: روایات مشهوری از امام جواد(ع) است که هر کس عمه ام را در قم زیارت کند، خداوند بهشت را نصیبش می کند.

قم با حضور کریمه اهلبیت (س) به مرکز علم، دانش و نور تبدیل شد

آیت الله محسن اراکی نیز در سخنانی با اشاره به اینکه ورود حضرت معصومه(س) به قم یک حادثه نیست، ابراز داشته است: قم با حضور کریمه اهلبیت (س) به مرکز علم، دانش و نور تبدیل شد.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تصریح می کند: ورود شیعیان به قم پیش از ورود حضرت معصومه (س) بوده است و بعضی از عشایر شیعه کوفه در نتیجه فشارهای بنی امیه به قم هجرت کرده بودند اما قم به عنوان مرکز علم و دانش بعد از حضور حضرت معصومه (س)، حیات علمی خود را آغاز کرد.

آیت الله اراکی با بیان اینکه پایگاه علمیّت قم در طول تاریخ تداوم داشته است، می گوید: حلّه، دمشق، بصره، کوفه و ری در برخی دوران‌ها از نظر علمی مطرح شده و در گذر زمان کمرنگ شده‌اند اما قم این ویژگی خود را حفظ کرده است.

وی بر این باور است: با پیروزی انقلاب اسلامی، انفجاری علمی و معنوی در قم بوجود آمد که این شهر را به مرکزی علمی در جهان تبدیل کرده است.

عضو جامعه مدرسین با بیان اینکه امروز برکات قم سراسر جهان گرفته است، می گوید: در روایات اشاره شده که قم حرم اهلبیت(س) است و اهل قم باید قدردان این جایگاه شایسته باشند.

آیت الله اراکی با اشاره به اینکه ورود حضرت معصومه(س) به قم با احیای تمدن اسلامی از سوی ایرانیان و بازگشت اقتدار به جامعه اسلامی ارتباط دارد، می گوید: این اقتدار و پیروزی از قم تحقق خواهد یافت.

تحلیل هجرت فاطمه معصومه(س) به عنوان مکمل حرکت و هجرت امام رضا(ع)

آیت الله سیدمهدی میرباقری در مورد تحلیل هجرت فاطمه معصومه(س) می گوید: آگاهی نسبت به آثار موضع‏گیری در بعضی اشخاص غیر معصوم هم به نسبت وجود داشته و درجاتی دارد.

وی معتقد است: شخصیت‏هایی مانند زینب کبری (س)و فاطمه معصومه (س)شخصیت‏هایی هستند که بر تأثیر حرکت خود آگاهی داشتند، یعنی اگر آمدن ایشان به قم منشأ پیدایش یک محور برای تشیع شده و بعد از آن به کانونی برای حرکت شیعی در عالم و تدریجاً به مرکز نشر معارف اهل‏بیت در عالم تبدیل شده، تصور نشود که همه این پیامدها تصادفی بوده است. وجود ایشان در این شهر، مکمل این واقعیت است که این حرکتی خودآگاهانه و از سر بصیرت بوده است. چنین وقایع عظیمی حول هجرت حضرت معصومه (س)به تبع هجرت امام رضا (ع) به ایران، اتفاق افتاده است. اینها همه ظرفیت شخصیت حضرت و ظرفیت نفوذ و تصرف و ظرفیت هجرت آن حضرت را نشان می‏دهد کما اینکه هجرت نبی اکرم اسلام از مکه به مدینه، منشأ تحولات عظیم تاریخی می‏ شود، هر هجرتی چنین ظرفیتی را ندارد، افراد مختلفی ممکن است هجرت کنند، ولی از آن نظر که شخصیت آنها، شخصیت بالایی نیست، هجرت آنان هیچ‏گاه منشأ یک تحولات عظیم نمی ‏شود.

آیت الله میرباقری بر این باور است: فی‏ الجمله می‏ توان گفت که شخصیت ایشان شخصیت تأثیرگذار بر تاریخ است. از نظر شخصیت درونی شخصیتی است که در استغنای دورنی به مقام توحید رسیده است. آرمان وی در استعلای آرمانی، برتری کلمه توحید در تاریخ و تحقق ولایت الهیّه و شکل‏گیری جامعه بر محور ولایت اهل‏بیت بوده است و استقامت اجرایی ایشان هم مقاومتی است که ظرفیت شکستن جبهه باطل و پیروزی حق را در افق بالایی داشته است. و شأنی از شؤون الهیّه را دارا بوده‏ اند. عبارت «شأن من الشأن» که در زیارت آن حضرت آمده است به این معنی است که شأنی از آن ولایت مطلقه الهیه که حکومت بر همه هستی و تاریخ دارد، در این شخصیت بزرگ بوده است. به نظر می‏رسد اتصال ایشان به امام رضا (ع) چیزی شبیه اتصال حضرت زینب کبری (س)به سیدالشهداست و موضع‏گیری تاریخی آن حضرت همانند موضع‏گیری زینب‏کبری (س)که مکمل موضع‏گیری امام حسین (ع) بوده است، مکمل حرکت و موضع‏گیری امام رضا (ع) می‏باشد.

وی می افزاید: یکی از کارهای حضرت، هجرت ایشان است که به دنبال هجرت امام رضا (ع) و به منظور ادامه حرکت ایشان انجام گرفت و منشأ تحولات عظیم تاریخی شده است. لذا بسیاری از مصادر و منابعی که شما برای تحلیل شخصیت فاطمه معصومه (س)نیاز دارید مصادیقی است که نسبت به امام رضا (ع) در تاریخ آمده است و بیانگر نوع حرکت و موضعگیری امام رضا (ع) و شرایط آن زمان است. در آن شرایط بار محوری بر دوش امام رضا (ع) و در درجه دوم و بعد از آن معصوم، بار اصلی بر دوش فاطمه معصومه (س)است که‏ با آن حرکت عظیم و هماهنگی‏ هایی که نیازمند یک تحول عظیم است همراه شده ‏اند.

عضو مجلس خبرگان رهبری می گوید: اصولاً تحلیل شخصیت اینگونه افراد به تبع تحلیل شخصیت معصوم است، چون تابع معصوم هستند تابع هم موضع می‏گیرند. باید دید معصوم چه موضعی گرفته است زیرا اقتضای بعدی این حرکت در مرحله بعد به عهده شخصیت درجه دوم ولایی است که چگونه موضع بگیرد. امام رضا (ع) هجرت را آغاز کردند و قدم بعد فاطمه معصومه برای تکمیل و تبعیت از همان هدف، از مدینه به ایران و قم هجرت نمودند.

وی معتقد است: تحقیقات میدانی به شما در این زمینه بشدت کمک می ‏کند در اینکه جامعه تشیع، بر محور فاطمه معصومه (س) شکل گرفته، حوزه عملیه و علما در این سرزمین جمع شده ‏اند، محدثین و روّات دوام پیدا کردند، حال اگر چه قبل از هجرت ایشان هم قم ویژگی خاص داشت ولی دوام و بقا و محوریت یافتن آن بر تشیع علوی بعد از هجرت آن حضرت به قم بوده است.