خبرگزاری مهر – گروه استانها: در سال‌های اخیر به دلیل تحولات سریع علمی و فنی و به‌تبع آن ایجاد تغییرات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شهرها اهمیت بهسازی و نوسازی بافت‌هایی فرسوده بیش‌ازپیش مشخص‌شده است.
بر اساس بررسی‌ها هزار و ۶۵۵ هکتار از مساحت شهر همدان به‌عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران، در بافت فرسوده قرار دارد و سطح وسیع بافت فرسوده این شهر نیازمند بهسازی و نوسازی در ابعاد مختلف کالبدی، اقتصادی، شهرسازی و غیره است.
نمای فرسوده، دیوارهای خشتی عریض در کوچه‌های کم‌عرض و بن‌بست، نداشتن حداقل جوی و جدول برای گذر آب و پساب و گاه فروریختگی بخشی از دیوار یا سقف برخی منازل، برش و نمای تلخ از بیشتر مناطق محله‌های تاریخی همدان است که معابر تنگ آن امکان گذر خودروها را نیز نمی‌دهد.
این مشخصه‌های فیزیکی مسکونی و شهری در هر جا که باشند دلالت بر وجود طیف وسیعی از آسیب و معضل‌های فردی و عمومی در حوزه‌های مختلف و متعدد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی عمران شهری، حمل‌ونقل و دیگر مسائل دارند.
آنچه مسلم است بهسازی بافت فرسوده می‌تواند به کاهش مشکلات مطرح شده و رفع موانعی از قبیل پایین بودن میزان درآمد ساکنان، پایین بودن ارزش اقتصادی زمین و مسکن در بافت، اسکان غیررسمی یا بالا بودن نسبت استیجاری به ملکی بودن مکان، ضعف و نقصان در ارائه خدمات شهری و تجهیزات شهری ازجمله آب، برق، مخابرات و گاز و کیفیت نازل محیطی به جهت آلودگی و فقدان بهداشت عمومی کمک کند.
به اذعان کارشناسان بافت‌های فرسوده شهری در لایه‌های درونی شهر قرار دارند و به دلیل فرسودگی از ارزش کمتری برخوردار بوده و نیازمند حرکتی کنترل‌شده در جهت ادامه زندگی خود هستند.
احیا و باز زنده سازی این بافت‌ها می‌تواند موجب دستاوردهای جذاب و بی‌بدیل برای شهر و شهروندان و مدیریت شهری باشد واقعیت مسلم و انکار نشدنی در ارتباط با بافت‌های فرسوده شهری این است که احیا و باز زنده سازی این بافت‌ها جدای از آنکه برای جلوگیری از گسترش تبعات منفی این بافت‌ها به سایر مناطق شهری ضروری است، می‌تواند موجب دستاوردهای جذاب و بی‌بدیل برای شهر و شهروندان و مدیریت شهری باشد.
در همین زمینه کارشناس مسائل شهری در گفتگو با مهر بابیان اینکه شهر همدان به‌عنوان یکی از شهرهای تاریخی که باسابقه چند هزارساله در ایران می‌درخشد، درگذر زمان با تغییرات و فرازوفرودهایی از جهت ساخت، بافت و کالبد مواجه شده است، گفت: در حال حاضر شهر همدان دارای چندین محله است که محله‌های قدیمی در بخش مرکزی شهر و رینگ اول واقع‌شده‌اند.
صالح امینی بابیان اینکه محله‌های تاریخی مرکزی شهر همدان که میراث شهرنشینی و شهرسازی چند صدساله هستند، با بحران فرسودگی در کالبد و بعضاً فعالیت مواجه هستند، گفت: در سال‌های اخیر این محله‌ها تحت تأثیر شهرنشینی شتابان و مسائل حاصل از آن قرارگرفته‌اند و به‌عنوان خاستگاه‌های اولیه سکونت گزینی در شهر که دارای سمبل‌های شهرنشینی است و نشانه‌هایی از اصالت و هویت شهر در آغوش دارند، دچار فرسودگی کالبدی، فرهنگی و ذهنی شده‌اند.
وی بابیان اینکه بافت‌های تاریخی و سنتی همدان روزگاری مأوا و محیطی امن توأم با آسایش و رفاه مردمی بود که در آن سالیان متمادی زندگی کرده و با توجه به فرهنگ، معیشت و تکنولوژی آن دوران جوابگوی نیازهای اساسی آن‌ها بوده است، گفت: بسیاری از این بافت‌های تاریخی به دلیل عدم توجه، به بافت فرسوده تبدیل‌شده‌اند بطوریکه سطح بافت فرسوده شهر همدان بیش از ۱۵۰۰ هکتار از مساحت شهر همدان را به خود اختصاص داده است.
بهسازی و نوسازی تنها ساخت‌وسازهای فیزیکی و کالبدی بافت را در برنمی‌گیرد
وی با تأکید بر اینکه بهسازی و نوسازی تنها ساخت‌وسازهای فیزیکی و کالبدی بافت را در برنمی‌گیرد بلکه بهسازی ساختار اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اداری و فرهنگی آن را نیز شامل می‌شود، گفت: علاوه بر این‌ها ظرفیت و توانایی‌های موجود در بافت و خواسته‌ها و نیازهای درونی ساکنان نیز موردتوجه قرار می‌گیرد.
امینی تأکید کرد: باید حیات‌بخشی و توسعه پایدار ابعاد و مؤلفه‌های مختلف زندگی، رویکرد نوین در احیای بافت‌های فرسوده شهری باشد.
وی همچنین با اشاره به‌ضرورت بهسازی بافت فرسوده همدان تأکید کرد: پروژه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده به دلیل ماهیت بهسازی خود، منجر به ارتقای کیفیت محیط زندگی شهری و ارتقای سطح دسترسی به خدمات شهری، کاهش موانع و مشکلات اقتصادی خواهند شد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان همدان نیز از وجود یک هزار و ۶۵۵ هکتار بافت فرسوده در استان همدان خبر داد و بابیان اینکه سند بازآفرینی شهری برابر ماده ۱۶ در سال ۹۳ شامل ۵ محدوده تاریخی، محدوده نابسامان میانی، سکونتگاه‌های غیررسمی، بافت‌های با پیشینه روستایی و نواحی کاربری‌های ناهمگون شهری مصوب شده است، گفت: ساختار مدیریت ستاد بازآفرینی شهری شامل دولت به‌عنوان نهاد حاکمیتی، شهرداری به‌عنوان مدیر اجرایی برنامه‌ها و بخش خصوصی که کار را انجام می‌دهد، است.
مساحت بافت فرسوده همدان در مطالعات اخیر مشاوران راه و شهرسازی یک هزار و ۶۵۵ هکتار است که مساحت بافت فرسوده در گذشته در همدان ۶۹۸ هکتار بوده است فرهاد فرزانه با تأکید بر اینکه تاکنون تعیین محدوده‌های منطقه بازآفرینی بافت تاریخی در همدان، نهاوند، تویسرکان و ملایر مصوب شده است، عنوان کرد: مساحت بافت فرسوده همدان در مطالعات اخیر مشاوران راه و شهرسازی یک هزار و ۶۵۵ هکتار است که مساحت بافت فرسوده در گذشته در همدان ۶۹۸ هکتار بوده است.
وی بابیان اینکه در ۹ شهرستان همدان ۴ هزار و ۳۱۵ هکتار محدوده بازآفرینی وجود دارد، خاطرنشان کرد: درمجموع ۳۲.۷ درصد از این محدوده‌های بازآفرینی در محدوده شهری قرار دارد به‌طوری‌که بیش از ۵۰ درصد این شهرها نیاز به بازآفرینی دارند.
مدیرکل راه و شهرسازی همدان بابیان اینکه همدان تنها استان کشور است که محدوده بازآفرینی را در ۹ شهرستان خود مشخص کرده، عنوان کرد: ۷۳ محله در شهر همدان در حوزه بازآفرینی قرارگرفته است.
مدیرکل ستاد بحران استانداری همدان نیز در همین خصوص بابیان اینکه حدود ۳۰ درصد بافت‌های استان همدان فرسوده است و این وضعیت بازسازی و بازنگری اساسی در وضعیت ایمنی را گوشزد می‌کند، گفت: گرچه تسهیلاتی برای بازسازی بافت‌های فرسوده به متقاضیان ارائه می‌شود اما بسیاری از افراد تمایلی به سرمایه‌گذاری در این مناطق ندارند.
جلوگیری از تکرار حوادثی همچون ریزش ساختمان فرسوده پلاسکو
علیمردان طالبی با تأکید بر جلوگیری از تکرار حوادثی همچون ریزش ساختمان فرسوده پلاسکو، گفت: باید تدابیر لازم اندیشیده شود و درزمینهٔ بهسازی بافت فرسوده توجه ویژه‌ای صورت گیرد.
مدیرکل ستاد بحران استانداری همدان بابیان اینکه همدان استان ناایمنی نیست اما اقدامات خاص در جهت بهبود شرایط و رسیدن به استانداردها باید انجام گیرد، گفت: رعایت مسائل ایمنی در ساختمان‌ها ضروری است.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان همدان نیز از اختصاص ۳۰۰۰ فقره تسهیلات نوسازی به بافت‌های فرسوده همدان خبر داد و افزود: این تسهیلات به‌منظور بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی کشور به شهرهای دارای محدوده‌های مصوب اختصاص‌یافته است.
محمدرضا قرائی بیان کرد: این تسهیلات در استان همدان تنها به شهرهای همدان، ملایر، نهاوند، اسدآباد، تویسرکان، بهار، رزن، کبودرآهنگ، فامنین، لالجین و جورقان واگذارمی شود.
وی ادامه داد: این تسهیلات توسط بانک مسکن با دو سال دوره مشارکت و ۱۰ سال فروش اقساطی انجام می‌شود و مبلغ وام این تسهیلات ویژه در شهر همدان ۴۰۰ میلیون ریال و در سایر شهرهای استان ۳۰۰ میلیون ریال برای واحدها است.
قرائی گفت: متقاضیان می‌توانند برای ثبت‌نام با در دست داشتن مدارک موردنیاز و به‌منظور تشکیل پرونده در سامانه به اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان همدان مراجعه کنند.
وی گفت: متقاضیان باید با هماهنگی این اداره کل نسبت به ثبت‌نام در سامانه و اخذ کد ره‌گیری اقدام کرده و با توجه به امتیاز اولویت‌بندی شده در نوبت خود به بانک مسکن برای اخذ تسهیلات معرفی شوند.
وی تأکید کرد: با توجه به محدود بودن تعداد سهمیه استان همدان متقاضیانی که سریع‌تر اقدام به مراجعه و نام‌نویسی کنند در اولویت اخذ وام قرار خواهند گرفت.
احیا بافت فرسوده همدان هویت شهر را زنده می‌کند
عضو شورای شهر همدان نیز بابیان اینکه احیا بافت فرسوده همدان هویت شهر را زنده می‌کند، گفت: احیاء بافت‌های قدیمی باید موجب رونق اقتصادی برای شهروندان شود.
محمد تبریزی با تأکید بر اینکه احیا بافت‌های قدیمی و فرسوده علاوه بر زنده کردن هویت شهر، از توسعه افقی شهر در نقاطی که بهترین فضای سبز را دارد نیز جلوگیری می‌کند، گفت: در بافت‌های فرسوده امکانات زیربنایی و خدماتی آماده است.
وی با اشاره به اهمیت احیاء و حفظ بافت‌های قدیمی و واجد ارزش شهر اظهار داشت: فعالیت سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری همدان در شناسایی و احیا بافت‌های قدیمی شهر را نقطه آغازی در این زمینه برشمرد
مسئولان باید پیگیر موضوع احیاء و بازنده سازی بافت‌های فرسوده باشند
تبریزی بابیان اینکه مسئولان مربوطه باید به‌درستی پیگیر موضوع احیاء و بازنده سازی بافت‌های فرسوده باشند، یادآور شد: مجموعه راه و شهرسازی باید نقش خود را به‌درستی ایفا کند.
تبریزی بابیان اینکه بافت فرسوده همدان در بهترین نقاط و مرکز شهر واقع‌شده است، اظهار داشت: در حال حاضر تنها یک بدنه ضعیف و آسیب‌پذیر از بافت قدیمی شهر باقی‌مانده و هم‌اکنون از رینگ اول به قسمت‌های دیگر شهر نیز سرایت کرده است.
رئیس کمیسیون اقتصاد، سرمایه‌گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان احیاء بافت فرسوده را کاری اصولی و ماندگار دانست و گفت: شهرداری باید با سازمان‌های اقتصادی خود مدل‌های مختلفی را تعریف کرده و سرمایه‌گذاری مشارکتی با بخش خصوصی را در این زمینه راه‌اندازی کند.
دیگر عضو شورای اسلامی شهر همدان نیز با اشاره به اینکه برخی مدیران نسبت به همدان تعصب ندارند و در این زمینه خلأ وجود دارد، گفت: درزمینهٔ احیا بافت‌های فرسوده باید باقوت و توان خود این خلأ را پرکنیم و شورا و شهرداری تا حد توان در این زمینه حمایت می‌کند.
علی‌اکبر نظری با تأکید بر اینکه با بازسازی و احیا بافت فرسوده می‌توان زمینه رشد و توسعه شهری را فراهم کرد، افزود: بازسازی نقاط فرسوده اشتغال‌زایی و رونق گردشگری را به دنبال دارد که باید این موضوع نیز مدنظر باشد.
نظری گفت: همدان درزمینهٔ احیا بافت فرسوده ظرفیت و پتانسیل قابل‌توجهی دارد و براین اساس باید از این ظرفیت و توجه دولت برای توسعه شهر و رونق گردشگری بهره گرفت.
بازسازی محلات و بافت فرسوده نیازمند پیگیری است
وی اضافه کرد: بازسازی محلات و بافت فرسوده نیازمند پیگیری است که در این راستا شهرداری همدان باید مجموعه‌ای برای این موضوع تشکیل داده و فردی را به‌عنوان نماینده شورا و شهرداری و هماهنگ‌کننده و پیگیر این مباحث معرفی کند.
با این تفاسیر آنچه مسلم است اینکه برای پیشبرد موضوع بهسازی و نوسازی، نیازمند آموزش و فرهنگ‌سازی، ساخت‌وساز اصولی و بازسازی بافت‌های فرسوده شهری، مقاوم‌سازی ساختمان‌ها، هدایت مشارکت مردمی، ایجاد مدیریت واحد در سطح شهر و هماهنگی بین بخش‌های مختلف هستیم.
همچنین در بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده باید به هویت بافت فرسوده توجه داشته باشیم و تنها به دنبال حل مشکل به‌صورت مقطعی نباشیم و به این باور شهر سازان معتقد باشیم که قرار نیست بافت فرسوده چند سال پیش را تخریب کنیم و بافت فرسوده برای ده‌ها سال بعد ایجاد کنیم.
نظر شما