خبرگزاری مهر،گروه استانها- مهدی حسین نژادی: راه‌آهن‌های مرزی به‌عنوان حلقه اتصال شبکه ریلی کشور به کشورهای همسایه نقشی اساسی در توسعه تجارت ایفا کرده و با تکیه‌بر مزیت‌های فراوان اقتصادی ناشی از این اتصال می‌توان از ظرفیت آن در پیشبرد اهداف توسعه ملی بهره‌مند شد.
راه‌آهن آستارا- آستارا نیز که تکه‌ای از پازل پیوند ریلی دریای خزر به خلیج همیشه فارس است، یکی از بهترین پروژه‌های ریلی ایران به شمار می‌رود که می‌تواند سهم راه‌آهن کشور از ترانزیت را به شکل قابل‌توجهی افزایش دهد.
احداث راه‌آهن آستارا- آستارا
با توجه به اراده سیاسی روسای جمهور دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در توسعه مناسبات اقتصادی، کمیسیون همکاری‌های اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان، هفدهم و هجدهم مهرماه سال ۱۳۹۴ در شهرهای مرزی آستارای دو کشور ایران و آذربایجان برگزار و پیرامون مسائل مختلف اقتصادی دو کشور ازجمله اتصال راه‌آهن سراسری جمهوری آذربایجان به ایران و در آینده، اتصال آن به راه‌آهن رشت- قزوین بحث و تبادل‌نظر شد.
سند توافقنامه نهایی اتصال راه‌آهن جمهوری آذربایجان به ایران، هجدهم مهرماه سال گذشته در نشست کمیسیون همکاری‌های اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، وزیر اقتصاد و صنعت جمهوری آذربایجان، مدیرعامل راه‌آهن جمهوری آذربایجان و مدیرعامل وقت راه‌آهن ایران در فرمانداری شهرستان مرزی آستارای ایران امضا شد.
از طریق خط آهن بخش غربی دریای خزر و در محور ریلی آستارا-آستارا، سالانه می‌توان ۱۰ میلیون تن کالا و سه میلیون نفر مسافر را جابه‌جا کردبر اساس این سند مقرر شد تا طرف آذری ۸.۵ کیلومتر راه‌آهن را از داخل کشور آذربایجان تا نقطه صفر مرزی ادامه داده و طرف ایرانی نیز در قالب این توافقنامه ۲.۵ کیلومتر خط راه‌آهن را در آستارای ایران ادامه دهد تا این خط ریلی بین‌المللی درنهایت به ایستگاه آستارای جمهوری اسلامی ایران متصل شود.
جمهوری اسلامی ایران مصمم است که خط راه‌آهن آستارا-رشت -قزوین که تنها پازل باقی‌مانده از پروژه کریدور شمال-جنوب است، را به‌طور کامل به پایان رسانده تا این کریدور ریلی که اروپای شرقی و روسیه را به آذربایجان و ایران و درنهایت به خلیج‌فارس متصل می‌کند، به بهره‌برداری و اجرای میدانی برسد تا عملاً حوزه دریای خزر به‌صورت اساسی و از طریق خط آهن مرزی ایران به خلیج‌فارس نیز وصل شود.
از طریق خط آهن بخش غربی دریای خزر و در محور ریلی آستارا-آستارا، سالانه می‌توان ۱۰ میلیون تن کالا و سه میلیون نفر مسافر را جابه‌جا کرد.
گامی برای توسعه اقتصادی دو کشور
در نخستین روز از اردیبهشت‌ماه سال جاری آیین مربوط به عملیات احداث پل ریلی جمهوری آذربایجان به جمهوری اسلامی ایران، با حضور مسئولان بلندپایه دو کشور برگزار و در این مراسم مقرر شد جمهوری آذربایجان ۸.۵ کیلومتر از خط آهن را تا رودخانه مرزی «آستارا چای» ادامه داده و سپس پل ریلی به طول ۸۰ متر و با سه‌دهنه به‌طور مشترک توسط ایران و جمهوری آذربایجان بر روی رودخانه مرزی آستارا چای ساخته شود.
همچنین احداث ۲.۵ کیلومتر خط ریلی و نیز ساخت پایانه بار ایستگاه ریلی آستارای ایران نیز در تعهد دولت جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
در حال حاضر و بر اساس توافق مسئولان ایران و جمهوری آذربایجان، طرح راه‌آهن آستارا-آستارا بین دو کشور همسایه به امتداد ۲.۵ کیلومتر در خاک ایران و ۸.۵ کیلومتر در خاک جمهوری آذربایجان اجرا و با ساخت پل ریلی مشترک بر فراز رودخانه مرزی آستارا چای، اتصال آهنین دو کشور عملیاتی شده که با ایجاد بارانداز در آستارای ایران در طول ماههای آینده، بخش مهمی از کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب کشور تکمیل‌شده و می‌تواند مقدمه خوبی برای توسعه روابط اقتصادی و به‌تبع آن تقویت رفاه اقتصادی اتباع دو کشور همسایه و مسلمان ایران و آذربایجان باشد.
مسئولان عالی‌رتبه ایران و آذربایجان راه‌اندازی راه‌آهن بین‌المللی آستارا-آستارا و سپس اتصال آن به محور ریلی در حال احداث رشت و قزوین را به‌عنوان مکملی برای توسعه همه‌جانبه روابط دو کشور عنوان می‌کنند که بسیار تأثیرگذار است.
مهم‌ترین پروژه اقتصادی ایران و آذربایجان
سفیر ایران در جمهوری آذربایجان بابیان اینکه اتصال خط ریلی جمهوری آذربایجان به ایران موجب تقویت روابط اقتصادی دو کشور می‌شود، به خبرنگار مهر می‌گوید: خط آهن بین‌المللی آستارا-آستارا مهم‌ترین پروژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان است که به روابط دو کشور تحرک خاصی می‌بخشد.
جواد جهانگیر زاده عزم و اراده سیاسی روسای جمهور دو کشور ایران و آذربایجان درزمینهٔ همکاری‌های دوجانبه را یادآور شده و تأکید می‌کند: راه‌آهن آستارا-آستارا در خدمت دوستی بین دو ملت جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان است.
اتصال خط ریلی کشور به ۵۲۰۰ کیلومتر راه‌آهن دنیا
استاندار گیلان نیز متصل شدن خط ریلی بین‌المللی آستارا-آستارا به رشت را حلقه اتصال راه‌آهن کشور به پنج هزار و ۲۰۰ کیلومتر راه‌آهن دنیا می‌داند و به خبرنگار مهر می‌گوید: از طریق این خط ریلی پنج هزار و ۲۰۰کیلومتری، هندوستان به بندر هلسینکی در اروپای شمالی اتصال پیدا می‌کند و بااتصال راه‌آهن آستارا- آستارا به این خط ریلی، زمان حمل بار کاهش‌یافته و هزینه حمل‌ونقل نیز پایین می‌آید.
محمدعلی نجفی راه‌آهن آستارا-آستارا را یکی از مهم‌ترین مطالبات مردم دو کشور و منطقه عنوان کرده و می‌افزاید: این مسیر ریلی شوروی سابق شامل روسیه و بسیاری از کشورهای منطقه و اروپایی را طی کرده سپس وارد بندر آستارای ایران می‌شود که در ادامه مسیر خود از طریق قزوین به راه‌آهن جنوبی کشور و کریدور شمال-جنوب متصل می‌شود.
وی با یادآوری اینکه پروژه راه‌آهن مرزی آستارا-آستارا حاصل مذاکرات فشرده روسای جمهور دو کشور است که در کمیسیون اقتصادی مشترک موردتوافق نهایی قرار گرفت، اظهار می‌کند: هم‌اکنون ۸.۵ کیلومتر خط ریلی از سمت آذربایجان به سمت ایران امتدادیافته و پل مشترک ریلی بین دو کشور در مرز آستارا احداث‌شده است.
نجفی بابیان اینکه ترمینال و ایستگاه‌های زیادی در این مسیر ریلی پیش‌بینی‌شده است، می‌افزاید: با راه‌اندازی راه‌آهن آستارا- آستارا کالا از طریق بندر هلسینکی و اروپای شمالی و شرقی، روسیه و جمهوری آذربایجان وارد بندر آستارای جمهوری اسلامی ایران شده و به‌طور حتم نقش مهمی در توسعه اقتصادی دو کشور خواهد داشت.
تحرک اقتصادی ایران و آذربایجان در اتصال خطوط ریلی دو کشور
فرماندار شهرستان مرزی آستارا نیز از سرعت بخشی به عملیات ریل‌گذاری این خط ریلی در محدوده خاک ایران خبر می‌دهد و به خبرنگار مهر می‌گوید: بخشی از عملیات ریل‌گذاری در خاک آستارای ایران به طول ۶۰۰ متر انجام‌شده و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، ادامه مسیر ریل‌گذاری نیز به‌سرعت انجام می‌شود تا با ایجاد بارانداز و تکمیل خط آهن رشت -آستارا، شاهد تکمیل کریدور ترانزیتی شمال-جنوب و تحول و تحرک اقتصادی در منطقه و کشور باشیم.
یونس رنجکش می‌افزاید: خط ریلی آستارای ایران و آستارای جمهوری آذربایجان در همکاری‌های دوجانبه بین دو کشور مؤثر بوده و به تقویت روابط بین دو دولت و ملت منجر می‌شود.
افزایش حجم مبادلات ایران و آذربایجان به بیش از ۱۰ میلیون تن
وزیر اقتصاد و صنعت جمهوری آذربایجان نیز راه‌اندازی راه‌آهن آستارا-آستارا را مساوی با رشد سود تجاری برای دو کشور همسایه ایران و آذربایجان خوانده و به خبرنگار مهر می‌گوید: با اتمام کامل پروژه راه‌آهن جمهوری آذربایجان به ایران و همچنین اتصال آن به راه‌آهن رشت و قزوین شاهد اتصال بنادر مهم دنیا به یکدیگر خواهیم بود.
شاهین مصطفی یف با بیان اینکه به‌واسطه پل ریلی مشترک آستارا-آستارا، تنها دو کشور ایران و آذربایجان به هم متصل نمی‌شوند بلکه از طریق این پل مرزی شاهد اتصال سراسری کریدور شمال-جنوب خواهیم بود اظهار می‌کند: پس از تکمیل راه‌آهن کریدور شمال-جنوب، هزینه حمل‌ونقل بار کاهش می‌یابد و این موضوع در ابتدا به نفع ایران و آذربایجان است.
وی تصریح می‌کند: با اتصال کامل راه‌آهن، حجم حمل‌ونقل کالا بالا رفته و اتمام مرحله نخست این پروژه، منجر به افزایش ۱۰ برابری حمل‌ونقل کالا بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان خواهد شد.
خط ریلی آستارا-آستارا افزایش ظرفیت‌های ترانزیتی دو کشور همسایه ایران و آذربایجان را به همراه خواهد داشتمصطفی یف خط ریلی آستارا-آستارا را برای جمهوری آذربایجان بسیار مهم دانسته و می‌افزاید: خط ریلی آستارا-آستارا از بخش‌های مهم دالان حمل‌ونقل شمال-جنوب است و افزایش ظرفیت‌های ترانزیتی دو کشور همسایه ایران و آذربایجان را به همراه خواهد داشت.
وزیر اقتصاد و صنعت جمهوری آذربایجان، ایران را از شرکای مهم بازرگانی برای کشورش عنوان کرده و می‌گوید: مطابق برنامه‌ریزی‌های به‌عمل‌آمده، بارانداز راه‌آهن آستارای ایران با پیگیری مسئولان تکمیل خواهد شد و امیدواریم هر چه سریع‌تر خط ریلی قزوین تا رشت و ازآنجا به آستارای ایران به بهره‌برداری برسد تا جمهوری آذربایجان از طریق خط ریلی آستارا- آستارا به شبکه ریلی ایران به‌طور کامل متصل شود.
حلقه مهم اتصال کریدور شمال-جنوب
مدیرعامل راه‌آهن جمهوری آذربایجان نیز معتقد است که خط ریلی بین‌المللی آستارا-آستارا روابط اقتصادی کشورهای منطقه را تسهیل خواهد بخشید و کالاها از خلیج‌فارس به بندرعباس وارد و به‌واسطه این خط ریلی به روسیه و اروپای شرقی حمل‌ونقل می‌شوند.
جاوید قربان اف به خبرنگار مهر توضیح می‌دهد: راه‌آهن آستارا-آستارا به دلیل جایگاه خاص و ممتاز در منطقه، همکاری‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را گسترش خواهد داد.
وی با تأکید بر اینکه همه کشورهای درگیر در این پروژه بین‌المللی نظیر گرجستان، جمهوری آذربایجان، روسیه و جمهوری اسلامی ایران از فواید اقتصادی این پروژه ریلی بهره‌مند خواهند شد، می‌افزاید: به‌واسطه اتصال این راه‌آهن بین‌المللی، تمام کالاهای صادراتی و وارداتی از اروپا، فنلاند، روسیه و گرجستان با شتاب بیشتری به کشورهای منطقه حمل می‌شود.
قربان اف تصریح می‌کند: این طرح ریلی برای مردم جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان منشأ خیر و خدمت و در توسعه و گسترش مناسبات اقتصادی دو کشور تأثیرگذار خواهد بود.
تکمیل کریدور بین‌المللی و ترانزیتی شمال-جنوب موقعیت‌های اقتصادی دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را تقویت کرده و اثرات مثبتی بر توسعه کشورهای سهیم در این پروژه خواهد داشت و امید آن می‌رود که با راه‌اندازی کامل این پروژه بین‌المللی مردم منطقه مرزنشین شمال کشور نیز از موقعیت اقتصادی به وجود آمده بهره‌مند شوند.
خلیج‌فارس به خزر می‌رسد؟
هرچند برای اتصال خلیج‌فارس به دریای خزر همچنان باید چشم‌به‌راه تکمیل خط آهن قزوین- رشت - انزلی باقی ماند اما حلقه آخر این زنجیره اهمیت منطقه‌ای زیادی دارد. پروژه راه‌آهن قزوین- رشت که از سال ۸۱ کلنگ احداث آن بر زمین زده شده، یکی از هزار و ۱۵۰ پروژه نیمه‌تمامی است که طبق اعلام استاندار گیلان، در این استان وجود دارد.
بر اساس برنامه‌ریزی‌های اولیه در زمان آغاز عملیات اجرایی در سال ۸۵ ، قرار بود تا فاز نخست این پروژه که قزوین را به رشت و سپس انزلی متصل می‌کند تا پایان سال ۹۴ به بهره‌برداری برسد اما چاه عمیق این پروژه به محلی برای صرف بودجه‌های میلیاردی تبدیل شد که هر بار وعده مسئولان برای افتتاح را به تأخیر می‌اندازد.
عملیات احداث راه‌آهن قزوین- رشت- انزلی باهدف اتصال استان گیلان، بندر انزلی و مرز آستارا به شبکه ریلی کشور، تسهیل مبادلات بین بنادر شمالی و جنوبی کشور از طریق حمل‌ونقل ریلی، ایجاد یک مسیر تمام ریلی در کریدور ترانزیتی شمال- جنوب (ارتباط مستقیم ریلی خلیج‌فارس و شبه‌قاره هند با کشورهای روسیه و آسیای میانه و قفقاز و کشورهای اروپائی) و امکان گسترش مبادلات تجاری و بازرگانی با کشورهای حاشیه دریای خزر، بنادر باطومی و پوتی در دریای سیاه و کشورهای اروپایی آغاز شد.
هرچند در ابتدای امر اعتبار در نظر گرفته‌شده برای بهره‌برداری از فاز نخست آن یعنی محور ۲۰۵ کیلومتر قزوین- رشت- انزلی چیزی معادل هزار و ۵۰ میلیارد ریال برآورد شده بود اما کندی پیشرفت پروژه و مسائل جانبی که اجرای آن را با مشکل مواجه کرد سبب شد تا پروژه راه‌آهن به داستانی نیمه‌تمام تبدیل شود.
باوجودآنکه بر اساس آخرین گفته‌های مسئولان استان و همچنین در سفری که نوبخت در ماههای ابتدایی سال جاری به گیلان داشت، قرار بود تا راه‌آهن قزوین- رشت تا پایان سال مالی ۹۵ به بهره‌برداری برسد اما در اندک زمان باقی‌مانده تا موعد تحقق این مهم و تنها چند روز پس از آخرین اظهارنظر نجفی درباره این خط ریلی، خبر افتتاح ۴۴ کیلومتر از فاز اول راه‌آهن قزوین- رشت در مسیر قزوین به ایستگاه کوهین سر خط خبرها قرار گرفت.
خبری که به‌ظاهر از پایان انتظاری ۱۴ ساله نشان داشت اما در حقیقت، فرصت دوباره‌ای بود که دولت یازدهم برای خود خرید و این بار با وعده افتتاح خط ریلی قزوین- رشت تا پایان دولت یازدهم، محقق شدن این وعده را به زمانی بعدتر موکول کرد.
به‌هرروی هرچند روند اجرای پروژه ریلی آستارا- آستارا در حال حاضر مطلوب است اما برای اتصال خلیج‌فارس به خزر و استفاده مطلوب از این پروژه مهم بین‌المللی باید در روند تکمیل خط آهن قزوین- رشت تسریع شود؛ در ماههای پایانی کار دولت یازدهم باید منتظر ماند و دید آیا وعده دولت برای اتصال ریلی خلیج‌فارس به خزر محقق می‌شود؟
نظر شما