عيد فطر جشن بازگشت به فطرت است

به گزارش خبرگزاري مهر، اميرمؤمنان (ع) نيز از همين زاويه به عيد فطر مى‏نگرد و با اشاره به روز عيد مى‏فرمايد: «انما هو عيد لمن قبل الله صيامه وشكر قيامه وكل يوم لا يعصى الله فهو عيد ؛ اين عيد كسى است كه خدا روزه ‏اش را پذيرفته، نماز او را ستوده و هر روز كه خدا از نافرمانى نشود، آن روز عيد است.»

آري روز ترك گناه و فاصله گرفتن از زشتى‏ها و پليدى‏ها و روز غلبه بر شياطين، روز عيد است. عيد فطر روز بازگشت ‏به فطرت است، اين معنا را مى‏توان از لغت «عيد فطر» نيز دريافت، چرا كه «عيد» به معناى بازگشت و «فطر» به معناى «فطرت و طبيعت‏» است .

مسلمانان در اين روز در اثر يك ماه ضيافت و مهمانى خداوند به صفاى باطن دست‏ يافته و در حقيقت، شخصيت واقعى خويش را بازيافته‏ اند. فطرت پاك انسان در طول سال در اثر غبارهاى جهل و نادانى و غفلت ‏به انواع گناهان و معصيتها مبتلا، از حقيقت ‏خود دور و در نتيجه دچار خود فراموشى و خدا فراموشى مى ‏گردد . اما با فرا رسيدن ماه مبارك رمضان، انسان مسلمان در پرتو فضاى معنوى آن ماه و تلاش‏هاى خويش به يك زندگى نوين دست مى‏ يابد، كه مى‏ توان آن را «بازگشت ‏به خويشتن‏» ناميد .

در روز عيد فطر گويى يك مسلمان از نو متولد مى‏شود، چرا كه طبق گفتار حضرت علي(ع)، روزه ‏داران در شب عيد فطر از تمام آلودگى‏ها و پليدى‏ها پاك شده‏ اند و كمترين پاداش خود را كه پاكى و پاكيزگى است دريافت نموده ‏اند.

مراتب روزه ‏داران در عيد فطر

بدون ترديد تك تك مسلمانان با فرا رسيدن عيد سعيد فطر نوعى شادى و لذت درونى در خود احساس مى‏ كنند، اما استقبال مسلمانان از روز عيد فطر يكنواخت و مساوى نيست . زيرا هر كس نسبت‏ به معرفت و ايمان خود به اين عيد بزرگ و با عظمت نگريسته و از آن بهره مى ‏گيرد. زمينه‏ ها، ذهنيت ‏ها، مراتب ايمان و عوامل ديگرى در نگرش و انگيزه افراد دخالت دارند.

حل مشكلات اقتصادى و اجتماعى

در مورد ابعاد اقتصادى و اجتماعى عيد فطر مى توان به پرداخت زكات فطره به عنوان عاملى ارزشمند براى فقرزدايى، توسعه اقتصادى و حل مشكلات اجتماعى در جامعه اسلامى اشاره كرد . افزون بر اينكه در كنار كمك به فقرا، موارد مصرف ديگرى نيز براى زكات فطره در اسلام منظور شده است كه از جمله آنها احياى روحيه هميارى و تعاون، رسيدگى به وضع بهداشتى، درمانى و فرهنگى مسلمانان است .

از زكات فطره مى ‏توان قرض بدهكاران حقيقى و افرادى را كه در راه معصيت و خلاف، بدهكار نشده ‏اند را پرداخت كرد . در ساختن مسجد، مدرسه، پل‏ها و راه‏ها و بيمارستان‏ها و برطرف كردن ساير نيازهاى مسلمانان نيز مى ‏توان از اين بودجه مردمى استفاده كرد .

همچنين با اين بودجه مى ‏توان باورهاى دينى و اعتقادات مسلمانان ضعيف الايمان را تقويت كرده و كسانى را كه در معرض شبهات و وسوسه‏هاى دشمنان قرار دارند يارى كرد .

مسلمانان با عمل به اين موارد كه با پرداخت زكات فطره انجام مى‏شود، در حقيقت‏ به بخشى از دعاهاى ماه رمضان كه در مدت يك ماه بعد از نماز زمزمه مى‏كردند، در روز عيد فطر جامه عمل مى ‏پوشانند .

گذشته از اين‏ها، پرداخت زكات فطره كه با نيت عبادت و تقرب به خداوند متعال انجام مى‏شود، نوعى بهره ‏گيرى از ماديات براى رسيدن به معنويات است .

بدين جهت گفته ‏اند كه قبول روزه موكول به پرداخت زكات فطره است، چرا كه دادن زكات موجب جدايى از تعلقات مادى و هواهاى دنيوى و نفسانى است و انسان مؤمن براى دوام فطرت الهى خويش و بازگشت ‏به عهد فطرى از هر آنچه رنگ تعلق دارد، بايد رها و آزاد باشد و زنجير ماديات را از پاى خود بركند تا سبك بال به سوى خداوند گام نهد .

تعظيم شعائر اسلامى

خداوند متعال مى‏فرمايد:« و من يعظم شعائر الله فانها من تقوى القلوب‏»، هر كس شعائر الهى را بزرگ دارد، اين كار نشانه تقواى دلهاست .

تعظيم شعائر الهى يكى ديگر از ويژگى‏هاى عيد سعيد فطر است . شعار تكبير و تهليل و تحميد و تقديس از جمله اعمالى است كه به روز عيد جلوه خاصى مى‏بخشد .

يك مسلمان بايد از راه ‏هاى مختلف نداى حياتبخش توحيد را به گوش جهانيان برساند، كه يكى از آن راه‏ها بيان شعارهاى مذهبى است .

پيامبر اكرم (ص) در روز عيد فطر از منزل بيرون مى ‏آمد و تا رسيدن به مصلا با صداى بلند، شعار«لا اله الا الله‏» و «الله اكبر» سر مى‏داد و حتى در ميان خطبه‏ها و قبل و بعد از آن با صداى رسا اين كلمات را تكرار مي كرد .

تقويت وحدت مسلمانان

اجتماع روز عيد فطر مى‏تواند در پيوند و همدلى مسلمانان نقش آفرين باشد . آنان در گردهمايى روز عيد فطر و قرار گرفتن در كنارهم، از نظرات، مشكلات و گرفتارى‏هاى يكديگر آگاه مى‏شوند . در اين گردهمايى بغض‏ها و كينه‏ها تبديل به دوستى و همدلى مى ‏شود و مؤمنان در يك صف واحد احساس اتحاد و نزديكى بيشترى به يكديگر مى‏كنند .

عيد فطر از سويى حكايت از پيوند معنوى انسان با خداى خويش دارد و از سوى ديگر بيانگر ارتباط وى با هم‏ كيشان خود است .

عيد فطر و حركت‏هاى سياسى

در طول تاريخ، اجتماع روز عيد فطر آنچنان مهم و تحول آفرين بوده كه رهبران سياسى نيز از آن بهره گرفته‏اند . در اين مورد مى‏توان از حركت ‏سياسى ابومسلم خراسانى و شورش وى بر عليه دستگاه خلافت ‏بنى اميه نام برد . وى به سليمان بن كثير دستور داد به اقامه نماز عيد فطر و ايراد خطبه بر عليه امويان بپردازد .

سليمان نيز انقلاب و شورش بر عليه سلطنت اموى را در خطبه نماز عيد فطر اعلام كرد . به اين ترتيب آنان در سال 129 قمري در روز عيد فطر در شهرهاى ماوراء النهر به پا خاسته، قيام خود را اعلام  و در مدت كوتاهى سلسله بنى اميه را منقرض كردند.