به گزارش خبرنگار مهر، رضا داوری‌اردکانی رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در نشست رونمایی از کتاب ارج‌نامه استاد عزت‌الله فولادوند گفت: ترجمه آثار فلسفی در ایران از دوره ناصری آغاز شد و اولین ترجمه در این حوزه ترجمه کتاب دیسکور دکارت بود، محمدعلی فروغی سومین فردی است است که آن را به فارسی ترجمه کرد.
وی افزود: از آن زمان تا دهه ۳۰ افرادی که فلسفه ترجمه می کردند فلسفه نخوانده بودند هرچند زبان فارسی را بلد بودند. زمانی که فروغی سراغ ترجمه کتاب‌های فلسفی رفت، خود فلسفه نخوانده بود اما در سال‌های پایانی عمر کوتاهش به آموختن فلسفه پرداخت. همچنین بعدها در دهه ۳۰ برخی استادان فلسفه آموخته -مانند دکتر لطفی و دکتر کاویانی- و به ترجمه آثار فلسفی پرداختند و در این میان دکتر لطفی به آثار تاریخ فلسفه از جمله اثار افلاطون پرداخت و آثار این حوزه را تا رنسانس به زبان فارسی برگرداند. در میان مترجمان افرادی بودند که هم زبان متن را بلد بودند و هم به فارسی احاطه داشتند. یعنی هم به زبان مبدا و هم به زبان مقصد مسلط بودند.
رئیس فرهنگستان علوم در ادامه گفت: احاطه بر زبان فارسی آن زمان خاص نبود و پدیده‌ای عام بود اگرچه در این زمان مترجمانی که زبان فارسی را به خوبی بدانند بسیار کم شده و من امیدوارم که این پدیده خاص دوباره عام شود و ترجمه‌های مسلط به زبان فارسی از حالت خاص خارج و دوباره عام شود.
داوری افزود: از سال ۱۳۳۵ مترجمان بزرگی از جمله استاد فولادوند ظهور کردند که آثار بسیار خوبی را با علم و تعمق در فلسفه و زبان دانی یعنی هم زبان متنی که ترجمه می شود و هم زبان فارسی، به ترجمه پرداختند. من به تجربه شهادت می دهم که ترجمه کار بسیار دشواری است و کاری که دکتر کاویانی کرده اند گاهی مایه اعجاب است.
وی در ادامه افزود: متاسفانه من بسیار درباره جامعه توسعه نیافته و روح جامعه توسعه نیافته فکر می کنم، در این جوامع یکی از عیب ها رفع تکلیف است. کار مقام و معنایی که باید داشته باشد ندارد. در این جوامع افرادی که وظیفه خود را می شناسند و راضی از کارشان هستند این ها افرادی هستند که در جایی که باید باشند وجود دارند. آقای فولادوند در این چهل یا پنجاه سال اخیر تمام تلاشش را صرف فلسفه کرده است و هیچ منتی هم بر سرما اهل فلسفه نداشته است. امروز دانشی که دانشجویان فلسفه دارند قسمت بسیاری از آن را مدیون ایشانند.
داوری یادآور شد: آقای فولادوند از جمله کتاب بسیار دشوار (عقل عملی) اثر کانت را ترجمه کرد. این کتاب علیرغم سختی که دارد فولادوند با زبان دانی و تسلط به فلسفه به ترجمه این اثر پرداخت و من شهادت می‌دهم که وی یکی از مترجمان تاثیرگذار در این حوزه است.
وی افزود: گاهی تصور می‌کنیم که ترجمه کار آسانی است اما بنده زمانی که خواستم یک اثر را ترجمه کنم، متوجه شدم که نمی‌توانم از عهده این کار بربیایم. از طرفی گاهی وقتی یک اثر را ترجمه می کنیم و برمی‌گردیم که آن‌را بخوانیم متوجه می‌شویم که متن ناخواناست و مخاطب نمی‌تواند با خواندن آن از عهده فهم مطلب بربیاید.
این استاد دانشگاه تهران ادامه داد: دشواری ترجمه در حوزه فلسفه باعث می‌شود که مترجم دارای ویژگی‌های خاصی باشد، در حالی که فولادوند به ترجمه در حوزه آثار فلسفی دست زد که متن‌های ترجمه شده بسیار روان بود و باید گفت تنها مترجم آگاهی مانند استاد فولادوند می‌تواند از عهده چنین کاری برآید. فولادوند فیلسوف به معنای معنوی و لغوی لفظ است و من امروز اینجا آمده ام که به ایشان ادای احترام بکنم.
نظر شما