ناراحتی عربستان از عدم همراهی دوحه در ناتوی عربی/حسادت به قطر

به گزارش خبرنگار مهر، نشست «بحران قطر زمینه ها، دلایل و پیامدها» عصر امروز با حضور محمدعلی مهتدی، دکتر رحمان قهرمان پور و کامران کرمی کارشناسان حوزه خاورمیانه و با مدیریت دکتر سید جواد صالحی به اهتمام گروه خلیج فارس پژوهشکده مطالعات خاورمیانه وزارت امور خارجه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

رابطه ایدئولوژیکی بین قطر و اخوان المسلمین وجود ندارد

در ابتدای این نشست دکتر رحمان قهرمان پور به بررسی زمینه های گرایش قطر به اخوان المسلمین و تطور تاریخی آن پرداخت و اظهار داشت: آنچه در رسانه ها به عنوان رابطه قطر و اخوان المسلمین مطرح شده نوعی بهره گیری قطر از اخوان برای گسترش نفوذ خود است، اما باید این را در نظر داشت که رابطه ایدئولوژیکی بین قطر و اخوان المسلمین وجود ندارد.

وی ادامه داد: هر وقت اخوان المسلمین در منطقه قدرت گرفته، قطر در راستای سیاست خود از آنها حمایت کرده است.

این کارشناس منطقه با بیان اینکه بخشی از این خبرهایی که در رابطه با ارتباط قطر و اخوان المسلمین منتشر می شود پروپاگاندای امارات، عربستان و بحرین است، عنوان کرد: قطر ایدئولوژی رسمی ندارد، اما می توان گفت که قطری ها اساسا وهابی هستند و بین وهابیت و اخوان المسلمین همواره رقابتی وجود دارد و عربستان نیز برخلاف ادعاهایی که میکند همیشه حامی اخوان بوده است.

قهرمان پور با اشاره به نفوذ اخوانی ها در نظام آموزشی قطر گفت: اخوان المسلمین با توجه به تاکیدی که روی آموزش و آگاهی بخشی دارد، روی این بخش در قطر سرمایه گذاری کرد و در نظام آموزشی ضعیف قطر به راحتی نفوذ کرده و گسترش یافت.

وی در ادامه با اشاره به کودتای قطر و مخالفت عربستان با این کودتا و حمایت آمریکا از حمد بن خلیفه افزود: در این سال ها حمد بن خلیفه با خوش فکری و برنامه های جدیدی که برای قطر داشت موجب تحولاتی چشمگیری در این کشور شد و قطر امروز با قطری که حمد بن خلیفه تحویل گرفت بسیار متفاوت است و این موضوع موجب نارضایتی عربستان شده است.

این کارشناس منطقه با اشاره به سرما یه گذاری های قطر در فرانسه و انگلیس به پیشرفت های این کشور در روابط بین الملل اشاره کرد و ادامه داد: با عضویت قطر در شورای امنیت سازمان ملل این کشور نقش دیگری به خود گرفت و هر جا بحرانی بود قطر وارد می شد و مذاکره می کرد و این بخشی از سیاست خارجی قطر بود.

قهرمان پور با بیان اینکه قطر همواره در سیاست خارجی خود سعی داشته است که روابط خود را با همه کشور ها حفظ کند و هیچگاه اختلافات بین کشورهایی مانند عربستان و ایران موجب آن نشده که این کشور با جانبداری از یک کشور ارتباطات خود را با کشور دیگر از دست بدهد، اظهار داشت: در سند چشم انداز قطر نیز اشاره شده است که این کشور به دنبال افزایش نقش بین المللی خود است.

وی با اشاره به موفقیت های و پیشرفت های قطر در سال های اخیر گفت: قطر دوران شکوفایی عجیبی را طی می کند و این در خاورمیانه که حسادت ها زیاد است برای برخی از کشورها قابل تحمل نیست. این کشورها نگران پیشرفت قطر هستند و در این صورت قطر کشوری کاملا متفاوت از دیگر کشورهای عربی خواهد شد و این موجب نگرانی عربستان و بحرین و امارات است.

این کارشناس مسائل منطقه با طرح این سوال که آیا قطر می خواهد از طریق حمایت از اخوان المسلمین برای خود قدرت تولید کند یا نه، عنوان کرد: قطر فاقد این ویژگی است و دنبال تولید قدرت از این طریق نیست، قدرت این کشور اقتصادی و مالی است و نیازی به تولید قدرت از این طریق در منطقه و عرصه بین المللی ندارد.

قهرمان پور در پایان با اشاره به همراهی مصر با عربستان در این بحران تصریح کرد: مصر به دلیل ترس از اخوان المسلمین در این بحران با عربستان هم بازی شده است و عملکرد بدی را از مصر تاکنون شاهد بوده ایم و این کشور اگر نتواند از این بحران آبرومندانه بیرون بیاید، برای مصر بد خواهد شد.

ناراحتی عربستان از عدم همراهی دوحه در ناتوی عربی

در ادامه این نشست کامران کرمی به بررسی دلایل شکل گیری اختلافات عربستان و قطر پرداخت و اظهار داشت: قطر دراین 20 سال از یک بازیگر کوچک تبدیل به یک بازیگر منطقه ای با شعاع بین المللی شده است، این کشور در این دو دهه با فرا رفتن از نقش خود توانسته با ابزارهایی چون گاز، شبکه الجزیره، اخوان المسلمین، ایفای نقش به عنوان یک میانجی و ارتباطات بین المللی نفوذ خود را در منطقه و عرصه های بین المللی گسترش دهد.

وی ادامه داد: اختلافات چند لایه از گذشته های دور بین قطر و عربستان وجود داشته و بخشی از آن اختلافات مرزی بوده است و در مقطعی به دلیل برخی از اختلافات بر سر ذخایر گازی سعودی ها بخشی هایی از خاک قطر را اشغال کردند.

این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به کودتای قطر و ناخرسندی عربستان از این کودتا به برخی از رفتارهای مداخله جویانه عربستان در این مدت اشاره کرد و افزود: این رفتار سعودی ها تا حدودی به رویکرد عمل گرایانه دوحه در سطح منطقه ای باز میگرددد و عربستان از گسترش نفوذ قطر در منطقه ناخرسند است.

کرمی همچنین با اشاره به عدم حمایت قطر از ناتوی عربی علیه و موضع گیری های ضد ایرانی سعودی ها تصریح کرد: قطر تنها بازیگری است که تمام عناصر قدرت را دارد و همراهی قطر با عربستان برای سعودی ها مسئله مهمی است و سعودی ها از این رفتار قطر ناخرسند هستند و نقش قطر را به ضرر خود ارزیابی کرده اند، به همین دلیل یکی از شروط 13 گانه ای که ذکر شده قطع روابط قطر با ایران است.

وی در ادامه با بیان سناریوهای مختلفی که برای این بحران پیش بینی می شود به احتمال اشغال قطر و درگیری، کودتا و همچنین ادامه تنش و حل و فصل نسبی اشاره کرد و گفت: سناریوی کودتا همواره در 20 سال اخیر در ذهن سعودی ها بوده است. سعودی ها امروز در خاندان سلطنتی قطر کسانی را دارند که دست پرورده خود آنها هستند و کودتا محتمل تر از بحث اشغال است.

مشخص شدن سرانجام بحران قطر و کشورها عربی تا پنجشنبه

در ادامه این نشست محمدعلی مهتدی کارشناس مسائل خاورمیانه به بررسی نقش قطر در حمایت از گروه های ترریستی پرداخت و اظهار داشت: کشورهایی مانند قطر، عربستان و امارات مازاد درآمد دارند و از ابتدا این کشورها مسئولیت حمایت مالی از تروریست ها را در منطقه به عهده گرفته بودند.

وی با بیان اینکه قطر در سال 80 میلیارد دلار درآمد فروش گاز دارد، افزود: این درآمد کلان ناخواسته این کشور را تشویق می کند تا نقشی بیشتر از ظرفیت های خود در منطقه بازی کند.

این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به نقشه های طراحی شده برای جذب جوانان از سراسر دنیا در گروه های تروریستی عنوان کرد: آمریکا و اسرائیل در این مسیر هماهنگی های اطلاعاتی در این زمینه را به عهده گرفتند و حمایت های مالی از این پروژه به عهده کشورهایی بود که مازاد در آمد داشتند و تاکنون نیز این سه کشور (قطر، عربستان و امارت) این هزینه ها را پرداخت کرده اند.

مهتدی همچنین به نقش شبکه الجزیره در بحران سوریه اشاره کرد و گفت: امپراتوری شبکه الجزیره مهمترین نقش را در بحران سوریه بازی کرد و حتی برای زمانی که اینترنت در سوریه قطع شود هم برنامه ریزی های لازم صورت گرفته بود و می توان گفت نقش اصلی را در بحران سوریه قطر به عهده داشته است.

وی با اشاره به اتهاماتی که اکنون از سوی کشورهای عربی به قطر در خصوص حمایت از تروریسم وارد می شود، تصریح کرد: این کشورها اکنون حمایت قطر از حماس را حمایت از تروریسم می دانند و قطر به حمایت از تروریسم متهم می کنند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه به مطلبی که روزنامه السیاسیه اخیرا منتشر کرده است اشاره کرد و اظهار داشت: در این مطلب شروط جدیدی از سوی کشورهای عربی ذکر شده است و شروط قبلی تعدیل شده و تنها 5 شرط ذکر شده است که از جمله آن می توان به این موضوع اشاره کرد که در شروط جدید گفته شده که الجزیره می تواند باشد اما نیاید به مصر و عربستان حمله کند، همچنین دیگر در این شروط اسمی از حزب الله و ایران برده نشده است.

مهتدی با اشاره به سیاست های آمریکا در مقابل بحران پیش آمده بین کشورهای عربی و قطر گفت: آمریکا با گرفتن باج از قطر و بستن قراردادهای فروش سلاح به این کشور موضع خود را تغییر می دهد و امروز ما شاهد این هستیم که آمریکایی ها در ابتدا از عربستان حمایت می کردند اما امروز می گویند که این بحران باید بین خود این کشورها حل شود.

وی در پایان با تاکید بر اینکه تا پنجشنبه مشخص می شود که این بحران به چه سمتی حرکت خواهد کرد، عنوان کرد: آل ثانی چند شاخه هستند و این شاخه ای که اکنون در قطر بر سر کار است، رابطه خوبی با عربستان ندارد، اما افرادی هم وجود دارند که دوست دارند زیر چتر عربستان باشند و سعودی ها را برادر بزرگتر خود می دانند.