ناکارایی چتر هسته‌ای آمریکا/ تأثیر سند جدید هسته‌ای بر امنیت جهان

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-فاطمه محمدی پور: آمریکا تنها قدرت هسته ای جهان است که در طول حیات بشر از جنگ افزارهای هسته ای به صورت گسترده استفاده کرده است.

ارتش ایالات متحده با بمباران اتمی شهرهای ژاپنی هیروشیما و ناکازاکی در ۶۵ سال پیش، اسم خود را در بکارگیری انواع سلاح های جنگی متعارف و غیر متعارف در تاریخ جنایات بشر ثبت کرده است. سیاست های هسته ای این کشور تا کنون در توسعه سلاح های هسته ای در جهان، نقش مهمی را ایفا کرده است.

تغییر در سیاستهای هسته ای آمریکا در دوران فعلی بر فعالیت های هسته ای کشورهای مختلف در جهان موثر است. بر همین اساس، انتشار سیاست جدید هسته ای آمریکا NPR که چهارمین ارزیابی جامع از سیاست و راهبرد هسته ای آمریکا است، بر امنیت جهانی تاثیرگذار خواهد بود.

در سال ۱۹۹۴ در دوره ریاست جمهوری «بیل کلینتون» برای اولین بار سیاست هسته ای آمریکا تنظیم و اعلام گردید. برای دومین بار در سال ۲۰۰۲ در دوره ریاست جمهوری جورج بوش پسر نیز سند دیگری برای سیاست هسته ای آمریکا تدوین شد.

در آوریل ۲۰۱۰، سند بازبینی وضعیت هسته ای آمریکا به صورت رسمی از سوی وزارت دفاع این کشور منتشر گردید. ولی این اسناد هیچگاه به صورت کامل منتشر نشد و محتوای کامل آن ها از دید مردم و سایر دولت های جهان محرمانه باقی ماند. البته خلاصه و فقط بخشهایی از آنها در مطبوعات و رسانه ها درج گردید. معمولا هر یک از اسناد اعلام شده، سیاست هسته ای آمریکا را برای مدت ۸ سال تنظیم و مشخص می کند.

«دونالد ترامپ» به زودی کابینه خود را با منصوبات سیاسی جدید پر کرده و آن ها طرح بازنگری وضعیت هسته ای آمریکا را بررسی خواهند کرد. طرح بازنگری هسته ای امریکا، استراتژی و سیاست هسته ای کشور را تعیین نموده  و با نفوذترین سند هم در جامعه داخلی (در ارتباط با وزارت دفاع، وزارت امور خارجه و وزارت انرژی) و هم در جامعه بین المللی (در ارتباط با روسیه، چین، کره ، ژاپن و ناتو) است.

یکی از مهمترین سوالات نویسندگان طرح بازنگری هسته ای ایالات متحده امریکا در دولت ترامپ این است که آیا اعتبار بازدارندگی گسترده امریکا و چتر هسته ای این کشور هنوز به قوت خود باقیست؟

در طی شش دهه گذشته، دولتهای عضو ناتو، ژاپن و کره به قدرت هسته ای ایالات متحده امریکا در صورت وقوع  جنگ هسته ای تکیه کرده اند. مثلث استراتژیک هسته ای ایالات متحده امریکا در طی ۶۰ سال گذشته  بدین شرح بوده است:

 سیستم های مبتنی بر زمین: موشک های بالستیک بین قاره ای سطح زمین که قادر به پاسخگویی در عرض چند دقیقه بعد از دریافت پیام عملیات اضطراری هستند.

 سیستم های مبتنی بر هوا: بمب افکن ( B۲ , B۵۲) با توانایی پرتاب هوایی موشک های کروز، بمب گرانشی استراتژیک B۸۳ و دو نوع بمب گرانش استراتژیک B۶۱ که با هشدار قادر به فعالیت هستند.

سیستم های مبتنی بر دریا: زیر دریایی های پرتاب کننده موشک های بالستیک که قابلیت استفاده مداوم داشته و توانایی انجام حملات مکرر را دارند.

مثلث هسته ای فوق به عنوان یک عامل بازدارنده عمل کرده و عاملی است که دشمنان را از حمله به قلمرو ایالات متحده امریکا بازداشته و متحدان واشنگتن را در مورد اعتبار بازدارندگی گسترده ایالات متحده امریکا مطمئن می سازد. این مثلث همچنین حامل این پیام برای دشمنان ایالات متحده آمریکاست که در صورت لزوم به آنها حمله هسته ای خواهد شد.

در روزهای اولیه جنگ سرد،  تسلیحات هسته ای استراتژیک ایالات متحده آمریکا با سیستم های از پیش مستقر شده تکمیل شدند، که هدف آنها اطمینان دادن به متحدان آمریکا (ناتو، ژاپن، کره )  بود به این صورت که اگر مورد حمله قرار گیرند، چتر هسته ای آمریکا از آنها در مقابل دشمن مشترک حمایت خواهد کرد. این سیستم ها اغلب تسلیحات هسته ای تاکتیکی و تسلیحات هسته ای غیر استراتژیک بودند، هر چند هنگام عملیات نقاط استراتژیک را هدف قرار می دادند.

بنابراین در طی جنگ سرد آمریکا علاوه بر مثلث استراتژیک هسته ای دارای مثلث تاکتیک هسته ای نیز بوده که عملکرد آن تقریبا مشابه مثلث استراتژیک بود. مثلث تاکتیک هسته ای امریکا بدین شرح بود:  ۱) سیستم های مبتنی بر زمین: موشک های کروز زمین پرتاب و موشک های بالستیک دو پرشینگ که در هر زمان قادر به واکنش بوند ۲) سیستم های مبتنی بر هوا: هواییماهای جنگی دارای سیستم سوخت دوگانه که بسیار انعطف پذیر بودند ۳) سیستم های مبتنی بر دریا: ناوهای حامل موشکهای تهاجمی اتمی که قابلیت انجام حملات مکرر را داشتند.

با ترکیب مثلث استراتژیک و مثلث تاکتیک هسته ای، منشوری شکل گرفت که هر کدام از قسمت های آن هشداری به دشمنان آمریکا و اطمینانی به متحدان آن بود. این سیستم تا پایان جنگ سرد فعال بود. بعد از پایان جنگ سرد ساختار مثلث استراتژیک به قوت خود باقی ماند، هر چند شمار کلاهک های هسته ای آن به طور چشمگیری کاهش یافت.

اما مثلث تاکتیک هسته ای به طور کامل از بین رفت. این واقعیت باعث شد منشور هسته ی ایالات متحده امریکا بسیار فرسوده شود و تنها سیستمی که در حال حاضر اطمینان هسته ای به متحدان آمریکا می دهد، بمب گرانشی B۶۱ است.

پس جای تعجب نیست که اکنون متحدان امریکا و مهمتر از همه دشمنان آن، اعتبار تعهد واشنگتن به بازدارندگی گسترده در اروپا و آسیا را زیر سوال می برند. این مسائل باعث شده است که متحدان امریکا به فکر دنبال کردن برنامه هسته ای مستقل باشند.

در حالی که منشور هسته ای ایالات متحده امریکا از بین رفته است، دشمنان این کشور سعی می کنند طیف وسیعی از انواع تسلیحات  تاکتیکی و استراتژیک  هسته ای مدرن را تولید کرده و فناوری هسته ای خود را ارتقاء دهند.

برای مثال کارشناسان بر این باورند که روسیه هنوز دارای ۱۰۰۰ تا ۶۰۰۰ کلاهک هسته ای مدرن است که در زرادخانه های هسته ای این کشور مستقر هستند.

اگر ایالات متحده آمریکا  تمایل دارد همچنان به عنوان متحدی معتبر درعرصه بین الملل فعالیت داشته باشد و با استفاده از چتر هسته ای خود از متحدانش حمایت کند، باید دیدگاه خود را در مورد تسلیحات هسته ای تاکتیکی تغییر داده و منشور هسته ای را بار دیگر فعال کند.