به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «روان‌درمانی سوگ و داغدیدگی با رویکرد اسلامی» توسط مهرداد کلانتری و راضیه فتاحی به نگارش درآمده است. در پیشگفتار این کتاب آمده است: از سنتهای عمومی نظام آفرینش، مرگ و مفارقت روح از بدن است که در متون دینی به آن تصریح شده؛ چنان که در قرآن آمده است: هر کسی طعم مرگ را می چشد )آل عمران: ۱۸۵). براساس بینش الهی، مرگ پایان زندگی بشر نیست؛ بلکه پلی به سوی جهان ابدی است. به تصریح متون دینی، آدمی در مسیر سعادت فطری، در حال حرکت است «یا أَیهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلی رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ» (انشقاق:۶). بنابراین، مرگ یکی از واقعیت‌های زندگی است که گاهی ناگهانی است و گاهی تدریجی؛ ممکن است بر اثر حادثه باشد یا بیماری؛ برخی، عزیزان خود را بر اثر فجایع طبیعی (مانند سیل یا زلزله) از دست می‌دهند، برخی دیگر در فجایع انسانی (مانند جنگ). در این جهان، هر روز تعداد زیادی از افراد هر روز به دلایلی عزیزان خود را از دست می‌دهند. بنابراین، داغدیدگی بخش اجتناب‌ناپذیری از چرخه زندگی است.
در دهه‌های اخیر، کشور ما ایران در معرض فجایع طبیعی و انسانی متعددی قرار گرفته است. جنگ هشت‌ساله عراق بر ضد ایران، موجب شد که تعداد زیادی از هم‌وطنان ما از نعمت مهر پدری محروم شوند؛ زلزله شمال در خردادماه ۱۳۶۹ تلفات سنگینی را به بار آورد. زلزله بم در پنجم دی‌ماه ۱۳۸۲ موجب ویرانی شهر شد و عمق و گستره آن توجه جهانی را به خود جلب کرد.
آمار تصادفات رانندگی در کشور ما در مقایسه با سطح جهانی، بسیار بالا به‌نظر می‌رسد. تصادفات، هر سال جان تعداد زیادی از هم‌وطنان ما را می‌گیرد و موجب تک‌سرپرست یا بی‌سرپرست شدن تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان می‌شود. افزون بر این، مرگ‌های ناگهانی ناشی از بیماری‌های قلبی و بیماری‌های دیگر، به‌طور مکرر گزارش می‌شود. این‌گونه واقعیت‌های اجتماعی موجب می‌شوند که مسئله داغدیدگی، بسیار جدی‌تر از گذشته مدنظر مسئولان، متخصصان و پژوهشگران قرار گیرد.
یکی از وظایف جامعه اسلامی، رسیدگی همه‌جانبه به ایتام، خانواده‌ها و مدارس آنها، و برنامه‌ریزی در زمینه تشخیص، پیشگیری و درمان اختلالات روانی آنهاست. در حوزه روان‌شناسی، تنیدگی‌های روانی و مشکلات، به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند که از عوامل مهمی در به مخاطره انداختن سلامت روان آدمی‌اند. در برخی مواقع، انسان با استفاده از توان و استعداد خود یا دیگری، می‌تواند آنها را حل کند یا از آنها به‌عنوان فرصتی برای رشد و کمال خود استفاده نماید. از دست رفتن عزیزان می‌تواند یکی از تنش‌زاترین رخدادهای زندگی باشد و موجب بحران عاطفی شود. فرد با از دست دادن عزیزش داغدیده می‌شود. مرگ لازمه جداییناپذیر زندگی بشر است؛ اما چه باید کرد تا سنگینی غم آن کاهش یابد و به فرصتی برای رشد و کمال تبدیل شود؟
بنابراین لازم است در این حیطه، از درمان‌های متناسب با مذهب و فرهنگ جامعه استفاده کرد. این موضوع، در جامعه ایران اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا بیشتر رویکردهای درمانی، برخاسته از فرهنگ‌های غربی است و بسیاری از مفاهیم زیربنایی این الگوها، با تعالیم اسلامی ناهمخوان و گاه نیز مغایر است که باعث کاهش اثربخشی این درمان‌ها در مراجعان ایرانی می‌شود. از همین رو، ضروری است درمانگران ایرانی در روان‌درمانی، به مفاهیم و آموزه‌های اسلامی توجه کنند. پژوهش‌ها نیز نشان داده‌اند با افزایش تناسب فرهنگی در مداخلات، احتمال اینکه مراجعان مداخله را تکمیل کنند، افزایش می‌یابد.
با توجه به قرار گرفتن ایران روی خط زلزله، مسئله سوگ و داغدیدگی اهمیت فراوانی دارد؛ ازاین‌رو، پیش‌بینی‌های لازم باید در صورت وقوع فجایع در نظرگرفته شود تا بتوان پیامدهای فجایع را به پایین‌ترین حد کاهش داد. از سوی دیگر، ایران در یک منطقه استراتژیک جهانی قرار دارد که همواره در تهدید جنگ‌های نظامی بوده است؛ ازاین‌رو، لازم است به تأثیرات روانی جنگ بر کودکان و نوجوانان نیز توجه شود و پیش‌بینی‌های لازم در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان اختلالات روانی کودکان و نوجوانان انجام شود.
اهمیت کتاب پیش‌رو از این جهت است که به‌دنبال تنظیم یک برنامه درمانی مدوّن در زمینه سوگ و داغدیدگی متناسب با فرهنگ اسلامی است و گامی در جهت کاربردی‌تر نمودن آموزه‌های اسلامی در این حوزه خاص از روان‌درمانی بوده و تلاشی در راستای تحقق بخشیدن به بومی‌سازی مداخلات روان‌درمانی با فرهنگ جامعه ایرانی است.
از همین رو، در فصل اول این اثر، به معرفی سوگ، نظریه‌ها و درمان‌های روان‌شناختی مختلف پرداخته می‌شود؛ در فصل دوم، روان‌درمانی در اسلام و در فصل سوم، مبانی درمان اسلامی مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و درنهایت در فصل چهارم، یک برنامه درمانی مدوّن در زمینه سوگ و داغدیدگی متناسب با فرهنگ اسلامی بیان می‌شود. امید است که این اثر گامی در راستای تحقق بخشیدن به بومی‌سازی مداخلات روان‌شناختی در فرهنگ جامعه ایرانی، و اسلامی‌سازی روان‌شناسی در جهت فرموده‌های رهبر معظم انقلاب (مدظله) و خدمتی به تولید دانش بومی باشد.
نظر شما