اولین نشست «آنها» برگزار شد/فکر کردن بدون کلمه ممکن نیست

به گزارش خبرگزاری مهر، نخستین نشست از سری نشست های «آنها» با محوریت بررسی کلمات، با حضور حامد عسکری شاعر و ترانه سرا در فروشگاه مرکزی شهر کتاب برگزار شد.

در ابتدای این برنامه، عسکری گفت: اگر به متون کهن و مقدس نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که کلمات ارزش بسیار زیادی دارند. مثلا در گات‌ها آمده که در ابتدا کلمه بود و هیچ نبود. یا اگر به قرآن نگاه کنیم، می‌بینیم که خداوند در جایی گفته است «وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء کُلَّهَا». در ادبیات اسطوره‌ای و فولکلوریک نیز کلمه، مبحث جاندار و عمیقی است.

وی افزود: در ادبیات ملل گوناگون هم می‌توانیم این توجه به کلمات را مشاهده کنیم. مثلا مارکز در همان پاراگراف اول صد سال تنهایی به کشف کلمه و نامیدن اشیاء اشاره می‌کند. در نهایت اینکه کلمه، ابزار اندیشیدن است و بدون آن، فکر کردن ممکن نیست. به همین دلیل هم هست که آدم‌هایی که دو یا چند زبان می‌دانند، متفاوت‌ترند. یادم هست استادی داشتم که چند زبان می‌دانست و می‌گفت برای فکر کردن، به زبان عربی فکر می‌کند چون عربی، یک زبان بسیار گسترده است.

عسکری همچنین گفت: یک بار حال روحی خوبی نداشتم و به دیدار مرحوم افشین یدالهی که رفتم، ایشان به من گفت چه‌قدر فحش می‌دهی؟ من تعجب کردم و گفتم چه ربطی دارد؟ یادم هست گفت فحش، سوپاپ اطمینان زبان است و توصیه کرد که در تنهایی فحش دهم! می‌خواهم بگویم زبان، قابلیت‌های بسیار زیادی دارد که گاهی اوقات از آن غافلیم.

این ترانه‌سرا همچنین در پاسخ به این سوال که چرا واژه «حسرت» را برای بررسی در این نشست انتخاب کرده، گفت: ما شرقی‌ها گذشته‌مان را بیشتر از آینده دوست داریم و اگر نگاه اسطوره شناسی به این موضوع داشته باشیم با خواندن داستان‌هایی مثل کشته شدن سهراب به دست رستم یا داستان نادر که پسرش را می‌کشد، متوجه می‌شویم که اینها یعنی کشتن آینده یعنی عدم علاقه به آینده‌مان. چیزهای دیگری هم هست که نشان‌دهنده حسرت‌های ماست مثل اینکه در پاریس هوس آش رشته و قرمه سبزی می‌کنیم اما در روستاهای دورافتاده ایران هم که باشیم، آخرین مدل گوشی تلفن همراه را داریم.

عسکری در بخش دیگری از سخنانش گفت: همین اندازه که خداوند، معجزه آخرین دینی را که برای ما برگزیده، کتاب قرار داده است و نه زنده کردن مردگان، نشان می‌دهد که تا چه اندازه برای کلمات ارزش قائل است. به علاوه، خداوند نیز جایی در قرآن می‌گوید که دریغ بر بندگان من که هیچ پیامبری نیامد مگر اینکه مردم او را مسخره کردند.

در ادامه این نشست، ترانه‌ای از افشین یدالهی با صدای احسان خواجه امیری پخش شد و عسکری گفت: این ترانه بر وزن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل است که یکی از حسرت‌بارترین اوزان شعر فارسی محسوب می‌شود و افراد زیادی بر این وزن، شعرهای حسرت‌بار سروده‌اند. مثلا باباطاهر می گوید سه غم آمد به جانم هر سه یک بار/ غریبـی و اسیـری و غـم یـار/ غریبـی و اسیـری چـاره دارد/ غـم یـار و غـم یـار و غـم یـار ...

وی همچنین به حسرت‌های عاشقانه اشاره کرد و اظهار داشت: کتاب «سخن عاشق» اثر رولان بارت کتاب بسیار ارزشمندی است که اگر کسی حوصله کند و آن را بخواند، بسیاری از رابطه‌هایش ترمیم می‌شود چراکه او در این کتاب می‌نویسد بهترین نوع عشق و دوست داشتن آن است که کسی را دوست داشته باشی بی‌آنکه از معشوق انتظار و توقع داشته باشی یا بی آنکه خودش بداند چون اساسا خیلی از حسرت‌های عاشقانه از توقع و نیاز ایجاد می‌شود.

عسکری در ادامه این نشستضمن پرداختن به حسرت‌های ساده‌ای همچون هتل رفتن، پله برقی، مرغ بریان، جامدادی آهن‌ربایی دو طبقه و ... گفت: بسیاری از ما حسرت‌های مشترکی داریم و آن را هنوز هم حس می کنیم. به نظر من امتیاز بزرگ حسرت داشتن این است که این حسرت‌ها آدم‌ها را در اوج غنا و دارایی، متوجه اصل و ریشه‌شان می کنند و اجازه نمی دهند انسان، متکبر و مغرور باشد.