خبرگزاری مهر- گروه اقتصادی: طی سال‌های اخیر، هر روز شاهد اخبار ضد و نقیضی راجع به آمار قاچاق و مسائلی که در مبادی رسمی اتفاق می‌افتد، بوده‌ایم. آماری که جز سردرگمی و تعجب مردم فایده‌ای دیگر نداشته است و تنها این سؤال را به ذهن متبادر می‌سازد که وقتی مسائل این‌قدر واضح است؛ چرا هیچ برخورد عملی صورت نمی‌پذیرد.
در این میان، یکی از استان‌هایی که طی سال‌های اخیر به لحاظ آمار قاچاق، شرایط بدی داشت، استان هرمزگان است. استانی که با داشتن بندرشهید رجایی در دل خود، به یکی از مناطق قاچاق‌خیز تبدیل‌شده و در سنوات اخیر و به‌ویژه در سال ۱۳۹۵ موفقیت‌های چشمگیری در مبارزه با بحث قاچاق داشته است. سرهنگ توکلی، رئیس پلیس مبارزه با قاچاق استان هرمزگان معتقد است:
*خبرنگار مهر: وضعیت قاچاق در استان هرمزگان به چه صورت بوده و نسبت به سال‌های قبل چه تفاوت‌هایی کرده است؟
بیشترین خلأها و امکان سوءاستفاده شبکه‌ها از مبادی رسمی است یعنی بیش از ۹۰ درصد کشفیات ما از مبادی رسمی بوده است-سرهنگ توکلی: در ارتباط با قاچاق همانطور که می‌دانید، قریب به ۶۰ درصد تجارت کشور اعم از صادرات و واردات کشور، در استان هرمزگان صورت می‌گیرد. از آنجایی‌که تأکیدات مقام معظم رهبری و سلسله‌مراتب فرماندهی پلیس به این صورت است که بیشتر تأکید بر شبکه‌های سازمان‌یافته و باندها در مبارزه با قاچاق و کشفیات، تمرکز صورت گیرد، آسیب‌شناسی و بررسی‌هایی که بر روی پرونده‌هایمان انجام داده‌ایم حاکی از این است که بیشترین خلأها و امکان سوءاستفاده شبکه‌ها، از مبادی رسمی است یعنی بیش از ۹۰ درصد کشفیات ما از مبادی رسمی بوده است.
* یعنی ۹۰ درصد فساد در گمرکات و مناطق آزاد رخ می‌دهد؟
- مناطق آزاد هم، بستر قاچاق را فراهم می‌کنند. در واقع مناطق آزاد، زمینه‌سازی برای قاچاق می‌کنند. به‌عنوان مثال که حتی شاید خود رسانه‌ها هم آمارش را داشته باشند، در یک فقره ۱۶ هزار تن از یک نوع کالا از منطقه آزاد واردشده است؛ ولی می‌بینیم کمتر از ۱۰۰۰ تن آن به گمرک اظهار شده است، حالا اینکه بقیه این اجناس چگونه و چطور پنهان‌کاری و وارد شده است، جای بحث دارد! تأکید و برنامه‌های ما بر روی شبکه‌ها و باندهای سازمان‌یافته است که در این مورد اقدامات خیلی خوبی صورت گرفته است. ستاد مبارزه با قاچاق، گمرکات و نیروی انتظامی و مجموعه‌های قضایی همه دست به دست هم داده‌اند و اقدامات خوبی انجام شده است، استان هرمزگان سال گذشته در حوزه مبارزه با قاچاق رتبه اول کشوری را اخذ کرده است و در ارتباط با این مسائل با توجه به همکاری که گمرک انجام داده، تجهیز و سازماندهی گلوگاه‌ها انجام شده است. الآن محموله‌ها از طریق سامانه «نظارت و کنترل محموله‌های جاده‌ای گمرک» و «پنجره واحد تجارت فرامرزی» تحت نظارت و اشراف پلیس قرار دارند. کشفیات خوبی با همکاری و با استفاده از پنجره واحد تجارت فرامرزی صورت گرفته است و تمام توان و امکانات استان به‌عنوان اولین اولویت استان در حوزه مبارزه با جرائم، بحث مبارزه با قاچاق است.
* فکر نمی‌کنید که اگر گمرک در مناطق آزاد، اجازه انبارگردانی، در این زمینه با پلیس همکاری داشته و روند انتقال کالا برایش مشخص باشد، جلوی بسیاری از تخلفات دیگر را می‌گیرد و کمک زیادی هم به پلیس خواهد کرد؟
- در حال حاضر متأسفانه در مناطق آزاد بدون هرگونه ضابطه‌ای کالا وارد کشور می‌شود و متأسفانه در ورود و خروج آن کنترلی نیست و دارد بستر قاچاق فراهم می‌شود. محموله‌های خیلی کلانی که بستر آن از مناطق آزاد بوده توسط پلیس کشف شد که این به علت همان مسائل و مشکلات و خلأهایی هست که در مناطق آزاد وجود دارد. اگر میزان ورودی مناطق آزاد و میزان خروجی آن‌که بر اساس قانون مشخص‌شده است، ضابطه‌مند باشد کمک زیادی به جلوگیری از قاچاق در مناطق آزاد خواهد کرد.
* طبق اخبار واصله، سال ۹۵ در راستای کشف و جلوگیری از قاچاق، سال خوبی بود. چه عواملی به پلیس کمک کرده‌اند که بتواند در این مسیر موفق باشد و اصلاً شرایط از سال قبل چه تفاوت‌هایی کرده بود که ما شاهد افزایش و بهبود روند کشفیات باشیم؟
- همانطور که اشاره کردید دسترسی و استفاده از سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی و رصد محموله‌های تجاری از مبدأ تا مقصد و اینکه زمینه جعل و سوءاستفاده و همین‌طور استفادۀ مکرر از اسناد گمرکی برداشته شد، همه این‌ها به‌اضافه اشراف اطلاعاتی خوبی که توسط پلیس صورت گرفت و به‌خصوص استفاده از پنجره واحد و سامانه جامع گمرکی باعث شد که اقدامات خوبی صورت بگیرد، به عنوان‌مثال آماری که خود مسئولان گمرک شهید رجایی به‌صورت مکتوب اعلام کردند در سال ۹۵ در مقایسه با سال ۹۴ میزان واردات کاهش پیداکرده است و طبیعتاً باید درآمدها کاهش پیدا کند، اما با وجود اینکه واردات کم شده است ولی درآمدها بالا رفته است. این نشان از این است که گمرک حقوق و عوارض دولت را به‌صورت قانون‌مند و با استفاده از سامانه جامع گمرکی و سامانه (EPL) کاملاً دارد اخذ می‌کند. به‌عنوان مثال تعرفه ظروف سرامیک شیشه‌ای که در سال ۱۳۹۴، ۱۴۶ درصد بود، رسید به ۷۰ درصد و ۱۰۰ درصد که حتی همانطور که مشاهده می‌کنید با کاهش عوارض و میزان واردات بازهم درآمدها افزایش پیدا کرد و این یعنی اینکه گمرک با استفاده از پنجره واحد تجارت فرامرزی محموله‌های بیشتری را توانسته شناسایی کند و حقوق عوارض گمرکی را به‌درستی اخذ کند. از آن‌طرف هم با استفاده از این سامانه شبکه‌های بزرگ قاچاق، خیل عظیم باندهای بزرگ و شبکه‌های قاچاق متلاشی شد و در ادامه هم اقدامات و پیگیری‌های جدی پلیس هرمزگان را در این حوزه شاهد خواهیم بود و به این راه ادامه داده خواهد شد.
در سال ۹۵ در مقایسه با سال ۹۴ میزان واردات کاهش پیداکرده است و طبیعتاً باید درآمدها کاهش پیدا کند، اما باوجوداینکه واردات کم شده است ولی درآمدها بالا رفته است* یعنی با توجه به کاهش واردات و کاهش تعرفه‌ها، به دلیل همکاری پلیس و گمرک و استفاده از پنجره واحد تجارت، شاهد افزایش درآمدهای گمرکی بوده‌ایم؟
- تراز درآمدی گمرک بالا رفت. این نشان از این است که از آن خلأهایی که قبلاً وجود داشت و قاچاقچی‌ها سوءاستفاده می‌کردند، مانند جعل اسناد، استفاده مکرر از یک سند گمرکی، کم اظهاری، دست‌کاری در قبض انبار و مسائل دیگری که سامانه خیلی دقیق شناسایی‌شان کرد و جلوی‌شان را گرفت، دیگر خبری نیست. همین مسائل باعث شد که دست قاچاقچی‌ها بسته شود و ما شاهد افزایش تراز مالی و درآمد مالی گمرک بالأخص گمرک شهید رجایی باشیم.
* شما بحث گلوگاه‌ها را مطرح کردید این گلوگاه‌ها از چه سالی مجهز شده است؟
- تجهیز سازی گلوگاه‌ها جرقه‌اش در سال ۹۴ زده شد ولی در سال ۹۵ و به خصوص در این چند ماه اخیر در استان هرمزگان به‌صورت خیلی کامل‌تر و ملموس‌تر گلوگاه‌های ما به سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی تجهیز شدند و الآن هم خیلی کامل‌تر شده‌اند و همین روند تکمیل را ادامه می‌دهند. البته یک سری مشکلات و مسائل خیلی جزئی وجود دارد که الآن در حال برطرف شدن است؛ ولی در کل از طریق سامانه قابل رصد و آن مسائل هم خیلی جزئی است که به هر حال برمی‌گردد به سرعت و حجم زیاد ترانزیتی که در روز در حدود ۳ الی ۴ هزار کانتینر صورت می‌گیرد؛ ولی در هر صورت از اواخر سال ۱۳۹۴ این اقدامات صورت گرفته است و شاهد کاهش‌های خوبی در قاچاق بوده‌ایم و الآن هم که به‌صورت کامل در حال بهره‌برداری است.
* در بحث مبارزه با قاچاق، پلیس با یک سری موانع روبه‌رو است و از آن‌طرف با یک سری از عدم همکاری‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند. این عدم همکاری خود سازمان‌ها و نهادهای دولتی با پلیس تا چه حد به روند مبارزه با قاچاق ضربه وارد کرده است؟
- به نظرم در ماده ۳۵ قانون مبارزه با قاچاق هست که قانون، ۲۳ دستگاه را متولی امر مبارزه با قاچاق دانسته است که یکی از آن دستگاه‌ها گمرک و نیروی انتظامی هستند. یعنی ۲۱ دستگاه دیگر باید همکاری کامل را در بحث مبارزه با قاچاق، با دستگاه‌های دیگر داشته باشند ولی خب الان مستحضر هستید که در میدان مبارزه فقط گمرک و پلیس و مراجع رسیدگی‌کننده قرار دارند و اصلاً نامی از بقیه دستگاه‌ها نیست و حتی نه‌تنها نامی از آنها در میدان مبارزه و عمل وجود ندارد بلکه یک سری مسائل و کارشکنی‌ها هم صورت می‌گیرد.
نظر شما