به گزارش خبرنگار مهر، اولین نشست از سلسله نشست های «تأملاتی در باب اجتماعیات جنگ» با حضور منوچهر آشتیانی، سید حسین شهرستانی و مصطفی نصیری در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. منوچهر آشتیانی، جامعه شناس و پژوهشگر فلسفه در این نشست با موضوع «جنگ و صلح» به ایراد سخنرانی پرداخت.
آشتیانی پیش از ورود به مسئله جنگ و صلح دربیانی اعتراضی این گونه جلسات سخرانی محور را کاملا بی معنی و غلط و اشتباه خواند و گفت: این گونه بحث ها نیاز به مشاجره و بحث و گفتگو دارد ولی متاسفانه ما از دوران قاجار به این سو به جای گفتگو و مشاجره علمی به وراجی و سخنرانی افتاده ایم.
وی در ادامه با اشاره به کتابی که خود با عنوان پولومولوژی نوشته عنوان کرد: متاسفانه در ایران کتاب در این زمینه نداریم. آن چه در ایران داریم آداب الحرب و شجاعه برای مبر شاه قریشی است و درباب حرب و فنون حرب است. البته کتب ادبی و شعر در باب جنگ بسیار است. کافی است به کتاب معلم تاریخ و زبان ما فردوسی رجوع شود که کل شاهنامه درباب جنگ است.
وی افزود: روش ورود به بحث از طریق قرابت انتخابی وبر است. با اینکه من مارکسیست هستم و گمان می رود که باید بر مبنای رو بنا زیر بنا تحلیل کنم ولی به دلیل پیچیدگی بحث باید از روش قرابت انتخابی استفاده کرد. جریان هایی از جریان های صلح بر جریان هایی از جریان های جنگ تاثیر می گذارند و بالعکس اینها متداخلا در هم و بر هم به صورت دیالکتیک وار تاثیر می گذارند. من به صورت تاریخی این بحث را انجام می دهم یعنی نمونه های رئال را از فرایند های طولانی مدت تاریخی استخراج می کنم تا قانون مندی هایی را بدست آورم.
آشتیانی گفت: اما درباب جنگ و صلح و خرد ایرانی باید گفت بحث پیرامون جنگ در خرد ایرانی بسیار طولانی است و بنده صرفا به صورت گذرا و اجمالی مسیر بحث را روشن می کنم.جنگ و صلح از میترائیسم در ایران شروع می شود.ما خداوند نور داشتیم و خداوند ظلمت و جنگ خداوند صلح ها و جنگ ها .ما در این جا نبرد دائمی میان خیر و شر داریم .در این جا نبرد میان نیکو کاری یعنی صلح و بد کاری یعنی جنگ وجود دارد .ذرتشت می گوید جهان چیزی نیست جز نبرد و وحدت ازداد. این اصل به مهر گرایی و مزدکیه و مانویه نیز سرایت می کند و از مانویه به اروپا می رود. آگوستینوس در سی سال ابتدایی زندگی اش مانوی بوده است. کتاب مدینه اله علیه مشرکین از آگوستینوس اختصاص دارد به نبر تاریخی میان صالحان و طالحان است . جمله پایانی آگوستینوس این است که همانا حق پیروز می شود و ناحق باطل است. و این آینده شناسی مانوی و ذرتشتی است که خودش را نمایان ساخته است.
وی ادامه داد: چرا در جامعه تصادم روی می دهد ؟ اساسی ترین سوال این است که اصلا چرا جنگ؟ ما در تمام جوامع انواع تضاد ها را شاهد هستیم که برخی آشتی پذیرند و با گفتگو حل می شوند اما آنچه که با سیاست و گفتگو قابل حل نیست به دست نظامیان سپرده می شود. سیاست چیزی نیست جز زبان نرم جنگ هر گاه که سیاست جواب گو نباشد جنگ شروع می شود. جنگ و صلح هر دو ابزار سیاست اند و مکمل یک دیگر اند. هر گاه سیستم به هر نحوی بخواهد بماند و تغییر در آن رخ ندهد آن سیستم محکوم به شکست است .همچون قرون وسطی...از طرفی اگر تغییر دائمی هم اتفاق بیفتد آن سیستم متلاشی می شود. با توجه به این سخن صلح یعنی رابطه ای متقابل و منطقی میان تغییر و سیستم،که هم سیستم باید بماند و هم تغییر اتفاق بیفتد . جنگ یعنی این اتفاق نیافتد در نتیجه جامعه متلاشی می شود.
وی افزود: از زمانی که جنگ و نزاع روی داده است ما با دو فاز در جنگ رو به رو هستیم. یکی فاز جنگ های عرفی-شرعی است که برای غارت زمین و یا برای دین و مذهب ویا علل قومی جنگ اتفاق می افتاد. فاز دوم جنگ از قرن ۱۷ ام به بعد روی داده است یعنی از زمانی که بورژوازی در تاریخ آمده است. سرمایه داری نمی تواند بدون تمرکز و باز سازی خو دوام بیاورد. زمانی که سرمایه داری تمرکز پیدا کرد برای بسط و گسترش تاریخی-اجتماعی خود نیاز به حذف کولونی های غیر سرمایه دارانه داشت و از این سو امکان چپاول این سرزمین ها را نیز پیدا می کند. این دو عاملی است که سرمایه داری را تا امپریالیسم کشانده است.
منوچهر آشتیانی گفت: انقلاب حداقلی ترین دستاوردش استقلال ملی بوده است که ما قرن ها از داشتن این استقلال محروم بوده ایم.ما از اعراب تا صفویه دولت ملی نداشتیم، همیشه وابسته بودیم سلطان محمود افتخارش این است که ما نماینده خلیفه ایم خودشان را پادشاه ایران نمی دانند! بعد از صفویه تنها جایی که توده مردم قیام کردند و خواست استقلال داشتند در انقلاب اسلامی بود. البته مشروطه نیز خواست استقلال داشت و موفق شد ولی به محض اینکه پیچ کوچکی به سمت زد امپریالیسم برداشت بورژوایی داخلی و خارجی متحد شدند و انقلاب مشروطه را فروختند دقیقا همین کاری که سرمایه داری داخلی ایران و سرمایه داری جهانی می خواهند انجام بدهند و انقلاب را ساقط کنند.
وی اظهار داشت: خواست استقلال مهم ترین چیزی است که جمهوری اسلامی می خواهد و این مهم ترین جریانی است که نظام را حفظ کرده است. سرمایه داری جهانی به رهبری امپریالیسم جهانی رژیم بعث را ملزم کرد تا بیاید و ایران را به پیش از انقلاب و استقلال ببرد. دو ویژگی بزرگ نبرد میهنی ما در جنگ ایران و عراق یکی نبرد استقلال طلبانه است که زنجیره ای است از نبرد های استقلال طلبانه میهنی ۲۵۰۰ ساله ما که امروز بسیجیان در حال ادامه این نبرد هستند و دیگری نبرد مستقیم با امپریالیسم است چرا که نبرد عراق یک نبرد فرمایشی از سوی آمریکا بود. میان استقلال خواهی و مبارزه با امپریالیسم- سرمایه داری تفاوت است امروزه خیلی از کشور ها می خواهند که مستقل باشند اما در عین حال می خواهند سرمایه دار هم باشند.
نظر شما