فرهنگنامه آوازی «نهفت»در حال نشر/تدوین کامل ترین مرجع آواز ایرانی

به گزارش خبرنگار مهر، میرعبدالله وطن دوست نگارنده کتاب کامل دایره المعارف «آواز ایرانی» بر این باور است که فرهنگ نامه  آوازی «نٓهُفتْ» اولین کتاب آوازیست که مزین به اسامی تمامی ائمه معصومین(علیهم السلام) است که این اتفاق هم در متن و هم در صوت نرم افزاری آن افتاده و این اثر در بخشهایی از خود با صدای سلیم موذن زاده اردبیلی، نگاهی گذرا به نغمه ها و آوای های مذهبی نیز دارد.

او در  گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به انتشار «فرهنگ نامه ی آواز ایرانی» به بیان الزام ها و آنچه موجب شد این کتاب فرهنگ نامه ای ارزشمند را تهیه و منتشر کند پرداخته است.

لطفا خودتان را معرفی فرمائید.

میرعبدالله وطندوست، ملقب به «آقا»، متولد١٣٤٧،شهرستان اهر، استان آذربایجان شرقی، کارشناس ادبیات، فعال هنری، متخصص در زمینه موسیقی، رشته آواز ایرانی ، بابیش از ثلث قرن تجربه درزمینه، تدریس، تحقیق و تالیف هستم.

کتاب خودآموز ردیف های آوازی، نتیجه بیش از ١٢سال از عمر و اولین اثرم، چاپ شده به سال ١٣٩٠ و شاخص ترین نتیجه عمر هنری خود را نگارش و تدوین تنها فرهنگ نامه آواز ایرانی تحت عنوان «نٓهُفتْ» دانسته و بر این مهم، به درگاه خداوند منان بسیار شاکر و قدردانم.

آیا برای سفر به شیراز دلیل خاصی داشتید و حضورتان در این شهر ارتباطی به اثر اخیرتان دارد؟

اولین بارم هست که به شهر شعر وادب، شیرازِ  وصف ناشدنی و زیبا می آیم؛ شایان توجه علت و برهان این سفر، سیدی جلیل القدر،هنرمندی فقید، والامقام و توانا درآوازایرانی بود که علاوه بر وجود ذی قیمتش، باتحویل ده ها شاگرد قدرتمند به جامعه  آوازی کشور، مانند نگین های درخشان، تاریخ هنرایران را منور کرده اند و آن کسی نیست جز استاد فقید و بزرگوار زنده یاد نورالدین رضوی سروستانی، که نام و یادش را گرامی می دارم.

در سفرتان به شیراز، دیداربا افرادخاصی مدنظرتان بود؟

بله، بنده درتالیف و تدوین فرهنگ نامه آواز ایرانی «نٓهُفتْ»، به تمامی شهرهایی که هنرمندان بلندآوازه درزمینه موسیقی، تاریخ هنر آوازی، صاحبان ردیف آوازی وشاگردان اساتیدی که سالیان سال به سان خورشیدی بر تارک هنر آوازی کشور درخشیده اند، سرزده ومستقیماً اسناد و دست خط ایشان را جمع آوری کرده ام که شهر ادب پرور شیراز نیز ازاین قائده مستثنیٰ نمانده و نیست و این مهم با نکته سنجی ها، پیگیری ها و زحمات هدایت رضایی، رییس انجمن موسیقی استان فارس، ممکن و میسر گردید که صمیمانه از ایشان تشکر وبرایش آرزوی توفیق روز افزون دارم.

فرهنگ نامه  آوازی«نٓهُفتْ» چیست و چه کارکردی دارد؟

همانطور که از اسم این اثر برمی آید، کتابیست مرجع که به عنوان کاملترین مجموعه اطلاعات در خصوص هنر آواز ایرانی می شود بدان استناد کرد. این کتاب در چهار سرفصل تدوین و تالیف گردیده است که به شرح ذیل میباشد.

سرفصل اول شامل وجه تسمیه،دلیل نامگذاری، تاریخچه وداستانهای برخی ازگوشه هاست که به تفسیردرباره ی آنها بحث گردیده و مستندسازی شده است.

سرفصل دوم آلبوم های صوتی اساتید آوازی ازعهدقاجار تاامروز را شامل میشود که علاوه برصوت ، اشعار کلیه ی آنها به تفکیک دستگاهها ،مایه ها و گوشه های آوازی، به همراه عروض و بحور شعری ونیز ریتم گوشه هایی که دارای وزن خاصی میباشند آمده وضمن اشاره به نتِ شاهد،شروع،ایست وخاتمه ، درقالب یک خودآموز ردیفهای آوازی ،هنرجویان و اساتید را کمک و یاری مینماید.

سرفصل سوم شامل ،تصانیف وترانه های موسیقی اصیل ایرانی ،ازعهدقاجار تا امروز را شامل میشود که علاوه برتفکیک آنها براساس دستگاه و مایه ،اشعاروریتم های آنها نیز نوشته شده اند،این بخش شامل بیش از٥٠٠تصنیف می گردد و سرفصل چهارم ،آخرین بخش،شامل زندگی نامه و بیوگرافی قله های آواز ایران و اساتیدی می باشد که ازدوره ی قاجار تا کنون بافعالیت و تحمل زحمت در این زمینه ،به خلق آثار ماندگار نائل آمده اند.

برای ایجاد ارتباط نسل امروزی و حتی نسل آینده با محتوای اثرتان ، چه تدابیری اندیشیده اید؟

به نکته بسیار ظریفی اشاره کردید؛ این اثر، کتابی است در قطع رحلی وقریب به ١٥٠٠صفحه که همراه خود تعداد٤ حلقه  DVDحاوی بیش از١٦ گیگابایت صوت، شامل آوازها و تصانیف موجود در اثر، جهت نصب روی کامپیوتر، دارد؛ نرم افزاری درقالب اپلیکیشن که قابلیت نصب روی گوشی موبایل و تبلت را داشته، طراحی گردیده و برای حجم اطلاعات یادشده سایتی درنظر گرفته شده است که پشتیبانی کاربران را بعهده دارد.

آیا امکان ترجمه و شناساندن اثر به سایر کشورها وجود دارد؟

شایان ذکر، سایتی که برای این اثر در نظرگرفته شده است به چهار زبان رسمی دنیاشامل فارسی، انگلیسی، ترکی استانبولی و ترکی آذری طراحی گردیده و ازطریق نرم افزارهای تعبیه شده افراد محقق و علاقه مند از سایر نقاط جهان نیز امکان دست یابی به اطلاعات پیرامون هنر آواز ایرانی را پیدا می کنند و این یکی از رسالت های بزرگ ماست.

ویژگی خاصی درمورد اثرتان مد نظر دارید که به اطلاع مخاطبین برسد؟

اتفاقاً چند ویژگی هست که این اثر را از سایر آثار مشابه در رشته های دیگر متمایز می کند؛ این اثر، اولین کتاب آوازی است که مزیّن به اسامی تمامی ائمه معصومین(علیهم السلام) میباشد که این اتفاق هم درمتن وهم درصوت نرم افزاری افتاده است.

ردیف آوازی، در مکتب تعزیه، باآنالیز و تقسیم بندی آثار استاد فقید، سلیم موذن زاده اردبیلی، به تفکیک دستگاهها، مایه هاو گوشه ها توسط نگارنده به وجودآمده تا به همراه نرم افزار مربوطه علاقه مندان این مکتب را رهنمون باشد؛ تعداد ١٢ردیف آوازی موجود از عهد قاجار تا امروز که در ایران گوش هنرجویان و علاقه مندان را نوازش داده، مجموعاً یک جا جمع آوری شده است.

در جمع آوری و تدوین موارد صوتی موجود در نرم افزار، محتویات بیش از٨٠٠ نوارکاست و١٠٠حلقه DVD مورد بررسی و آنالیز واقع شده و منتخبین درنرم افزارگنجانده شده است؛ متن اثرحاوی بیش از١٢٠٠٠بیت شعر هست که ١٠٠٠٠بیت آنها غیر تکراری به همراه عروض و بحر شعری می باشد و ریتم گوشه های خاص برای آن اشعار نوشته شده است؛ مهمترین خصوصیت تخصصی این اثر، ردیف معروف به «میرعبداله»، شخص نگارنده، هست که شامل اجرای تعداد ٦٧٣ گوشه از ردیف آوازی ایران بوده و در نوع خود بی نظیر ومنحصربه فرد می باشد.

مستندات تاریخی درنگارش این اثر کدامند و آیا فرد یا افرادی در این راه یار و یاورتان بوده اند؟

در گردآوری، تدوین و تالیف قسمتهای مختلف این فرهنگ نامه از اسناد معتبر و مکتوبات معتبر موجود در کشور بهره گرفته شده است که به تفسیر در متن اثر بدان اشاره گردیده، اما نکته بسیار مهم وقابل تامل اینکه، درمراحل پایانی تدوین اثر خویش از حمایت دو گروه مشاوره تخصصی و اجرایی بهره مند بوده ام و شبانه روز با ارائه  مشاورات لازم، یار و یاور بنده بوده اند که جا دارد صمیمانه از حضورشان تقدیر و تشکر کرده و برایشان آرزوی توفیق نمایم.

ارگانها و نهادهایی که یاریتان کرده اند و نام انتشاراتی که این اثر راچاپ و منتشرخواهد کرد را معرفی کنید.

شورایی متشکل از ۳۰ نفر از اساتید فن در زمینه آواز، موسیقی، ادبیات، حقوق و...زحمت تدوین نهایی و فراهم آوردن مقدمات چاپ و نشر اثر را به عهده گرفته و شبانه روز دراین راه ساعی و کوشا هستند؛ بسیاری از هنرجویانی که درطول سالیان متمادی با ایشان بوده ام نیز موتور محرکه این حرکت بوده و مرا یاری می کنند. انجمن های موسیقی استانها به ویژه استان فارس نیز ازجمله یار و یاوران طی طریق ما بوده اند واما ازنهادها و ارگانهای دولتی بخواهیم یادی کنیم، یار و یاور اصلی ما در این راه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ویژه معاونت هنری آن بوده و می باشد، اما ردیف آوازی منحصربه فردی که از آثار استاد فقید سلیم موذن زاده اردبیلی دراین اثر فاخر برای اولین بار به رشته تحریر و تدوین در آمده است، عامل ارتباط تنگاتنگ ما با معاونت هنری سازمان تبلیغات اسلامی، کانون مداحان وشورای هیئات مذهبی گردیده است که جادارد بابت تمامی زحمات و الطاف از ایشان قدردانی نمایم.

اما درخصوص چاپ و نشر، انتشارات بلخ عهده دارچاپ ونشر اولین اثرم بانام «خودآموزردیف های آوازی» رابه سال ١٣٩٠برعهده داشت و اثر کنونی تحت عنوان «فرهنگ نامه آواز ایرانی» ازجانب چندین ناشر معتبر دریافت پیشنهاد نموده که به زودی توسط اعضای شورای مشاورین اثر با یکی از آنان عقد قرارداد خواهد شد.

درپایان اگر صحبت خاصی، به ویژه جوانان و نوجوانان درخصوص آواز ایرانی و هنر موسیقی دارید، بفرمایید.

روی سخنم باتمامی کسانی است که به هنر موسیقی به ویژه آواز ایرانی، درهر مقطع سنی، علاقه مند هستند و دوست دارند در این زمینه فعالیت نمایند. اکثرافراد درمواقع تصمیم گیری برای شروع به فعالیت هنری وحتی بعد از زمان شروع باچندین سوال روبه رو بوده و باخود کلنجار می روند که، آیا این هنربرای تفنن و سرگرمی است؟ آیابه عنوان یک شغل وبرای کسب درآمد هست؟ واصلاً ازچه دیدگاهی به این هنر باید نگریست که هدف نهایی و غایی را برای فعالین و علاقه مندان ترسیم نموده و بدان جهت رهنمون باشد؟

باید بگویم، تمامی هنرها برای پربار کردن حیات انسانی به وجود آمده و روح انسانی راکه دائما در راه تعالی به سوی خداست همراهی می کنند و هنر موسیقی و آواز نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نیست، لذا وصیت من به فعالین و علاقه مندان، به ویژه جوانان و نوجوانان، این است که به مقوله هنر آواز ایرانی نیز به دید یک وسیله ارتقای روحی نگریسته و از طریق آن به جایگاه والای انسانی در ادب و کمال برسند. دقیقاً به سان اساتید فنی که در قدیم بدین طریق راه کمال و معرفت راطی کرده و با آثار جاوید و ماندگارشان ما را به سرمنزل مقصود که همانا قرب پروردکار است، رهنمون می باشند.

درپایان ضمن تقدیر و تشکراز مدیرکل فرهنگ وارشاد اسلامی استان فارس و مسئول روابط عمومی از انجمن موسیقی استان فارس، برای همه هموطنانم آرزوی توفیق روز افزون کرده و «فرهنگ نامه آواز ایرانی» را تقدیم حضورشان می نمایم.