ناگفته‌هایی از عملیات مرصاد/ فروغی که به کابوس جاویدان بدل شد

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: شجاعت و از خودگذشتگی دلاورمردان عرصه دفاع در همه بخش‌ها از زمین تا دریا و آسمان، بر دفتر افتخارآفرینی‌های کشورمان می‌درخشد. از جمله نیروی هوایی و بخش مهم پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در این میدان نبرد نابرابر و همه جانبه، توانست با ایستادگی جانانه برگ دیگری بر این افتخارات بیافزاید.

درست روزهای پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ بود که دشمن بار دیگر بدعهدی و خباثت خود را نشان داد و با نادیده گرفتن این تعهد بین‌المللی با تدارک دیدن عملیاتی علیه کشورمان، حمله‌ای را آغاز کرد؛ حمله‌ای که به اتکای سرسپردگان خائن سازمان مجاهدین خلق (منافقین) صورت داد و می‌خواست برای خود فروغی جاویدان رقم بزند، اما در نهایت به کابوسی سیاه و ابدی برای رژیم بعث و منافقین تبدیل شد.

دشمن بعثی درست پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت، توافقات این قطعنامه را زیر پا گذاشت و دوباره در جنوب و حوالی خرمشهر حمله و تلاش کرد از مرزهای غربی وارد شود. حواسشان اما به «مرصاد» (کمین) پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و دیگر نیروهای مدافع میهن نبود و در دومین روز، سرتیپ منصور ستاری فرمانده نیروی هوایی ارتش و همرزمان‌اش با اتکا به تجربه‌های ارزشمند سالیان گذشته‌شان، در دفاع از کشورمان خوش درخشیدند. نیروهای دفاعی کشورمان از جمله قهرمانان پدافند هوایی در جبهه‌های جنوبی مستقر شدند.

به گفته بسیاری از کسانی که آن روزها در میدان حضور داشتند، عملیات مرصاد محلی برای بروز توانمندی‌های پدافند هوایی بود که در طول ۸ سال دفاع مقدس کسب و در مرصاد به بهترین نحو نمایان شد.

 در عملیات مرصاد که ۳ روز به طول انجامید، نیروی هوایی ارتش با توجه به شرایط، از دومین روز نقش‌آفرینی کرد و با دفاع همه جانبه هوایی، در روز دوم حرکت نیروی زمینی ارتش صورت و دفاع از هجمه‌های دشمن را به خوبی محقق کرد.

 با حرکت نیروهای رزمنده مدافع کشومان که با پشتیبانی نیروی هوایی از جمله هوانیروز همراه شد در روز سوم یگانهای منافقین به کلی منهدم شدند.

عملیات مرصاد چگونه شکل گرفت

امیر غلامی مشاور رهبری در حوزه پدافند هوایی و فرمانده اسبق پدافند قرارگاه فجر درباره چگونگی شکل‌گیری عملیات مرصاد می‌گوید: «شهید ستاری فرمانده نیروی هوایی در تهران بنده را خواست و با ارائه مدارکی گفت عراق مشغول فعالیت‌های مشکوکی در کرند است؛ مثلاً هواپیمای رهگیر خود را به کرند انتقال می‌دهد و شما باید در اینجا بیشتر آماده باشید و این هشدار؛ ۳ ماه قبل از عملیات مرصاد صورت گرفت. ما تا روز قبل از شروع عملیات کاملا آماده جنگیدن بودیم، اما باید بگوییم همه نیروها غافلگیر شدند به جز پدافند هوایی که غافلگیر نشد.

ما سیستم ارتباطی خود را عملیاتی نمی‌کردیم، اما در آن عملیات در همه منطقه، ارتباطی شد و دلیل این بود که پدافند هوایی نیروی آماده برای رزم بود. در عملیات مرصاد و دو روز قبل از عملیات، شناسایی دشمن را آغاز کردیم.»

نیروهای دشمن، از ۳ ماه قبل پایگاه خود و همچنین هواپیماهای خود را جهت پوشش آماده کرده بودند و باید موفق می‌شدند. اما با حضور اثرگذار پدافند هوایی، از آن‌چه که در خیال می‌پروراندند ناکام شدند. چراکه روز عملیات یک سایت پدافند هوایی هاگ در وسط منطقه  ۱۴ فروند هواپیمای میراژ F۱ دشمن را سرنگون کرد. این اقدام موجب آشفتگی هواپیماهای عراقی شد. اگرچه  آنها  از پایگاه دزفول نیز حمله کردند ولی به درگیری زمینی نرسید و تک‌تک نیروهای منافقین شکار شدند و صحنه را ترک کردند.

به گفته امیر غلامی اگر پدافند هوایی آمادگی نداشت ممکن نبود از ستون منافقین عبور کنیم، چون عراق از سه ماه قبل نیروها و امکانات خودش را در کرند جمع‌آوری کرده بود.

درخششی که جاویدان شد

چابکی و حرکت‌های سریع پدافند در عملیات والفجر ۸ بالغ شد و در عملیات مرصاد به اوج  رسید. چالاکی تنها در جابه‌جایی نبود، بلکه در فریب دادن، ارتباط برقرار کردن، فرکانس عوض کردن که مجموع اینها موفقیت به دنبال داشت و در این عملیات به بهترین شکل درخشان بود.

خلاقیت شهید ستاری در ایجاد چابک‌سازی و چالاکی در تغییر موقعیت‌ها و انجام واکنش‌های به موقع، موجب شد تا فراتر از انتظار و پیش‌بینی‌های دشمن، بتواند دشمن را در حمله‌های هوایی ناکام کند.

زیرکی در موفقیت مرصاد

امیر غلامی ضمن اشاره به نقش کلیدی پدافند هوایی در عملیات مرصاد بیان می‌کند: «شهید ستاری هنگام پیروز شدن در عملیات مرصاد آنقدر خوشحال بود که وقتی تماس گرفتم و گفتم دیگر موشک نداریم، آن شهید گفت که به زینانی بگویید لانچرهایش را شلیک کند و اگر هوشیاری پدافند هوایی نبود نمی‌توانستیم منافقین را نابود کنیم.»

پدافند هوایی با زیرکی کامل، بهترین حالت در فریب دادن دشمن را به کار گرفت به طوری‌که هیچ‌گاه موقعیت را لو نداد و همه چیز از جمله ارتباطات‌ مخفی یود. در جاده‌سازی که برای سایت‌ها انجام می‌شد زمین به هم نمی‌خورد و با سرعت در تغییر مکان امکان لو ررفتن به بهترین نحو کاهش یافت. همه چیز حساب‌شده بود و بر همین اساس دشمن، انتظار چنین کمین جانانه‌ای را نداشت.

در پنجم مرداد سال ۶۷ در سوباشی، شیفت فعلی همراه با شیفت قبلی در محل سایت مانده بودند و به خاطر وضعیت موجود، ۱۹ نفر از نیروهای زبده همچون شهید جودکی، شهید ورامینی و شهید دستنبو که جزو نیروهای زبده و کمیاب پدافند هوایی بودند در اتاق عملیات حضور داشتند. این عزیزان در اثر حمله عراق به سایت سوباشی شهید شدند و ۲۲ نفر نیز در اسلام آباد به شهادت رسیدند؛ یعنی در مجموع بیش از ۴۰ نفر از نیروهای پدافند هوایی به شهادت رسیدند.

پیام منحصر به فرد امام به شهید ستاری

عملیات پیروزمندانه "‌مرصاد" به عنوان یکصد و چهارمین عملیات انجام شده در طول ۸ سال دفاع‌مقدس و هفتادمین عملیات آفندی رزمندگان غیور ارتش ایران است که از نظر طراحی، تاکتیک رزمی و اجرا نیز می‌توان آن را آخرین عملیات بزرگ و پیروزمندانه ارتش جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی قلمداد کرد که نقش‌آفرینی پدافند هوایی با تلاش شهید ستاری و همرزمانش در این موفقیت، درخشان و ماندگار است.

بر همین اساس رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) در نامه‌ای منحصربه فرد این تلاش ارزشمند را یادآور شدند و از زحمات شهید ستاری و همرزمان ایشان قدردانی کردند. متن نامه حضرت امام به شهید ستاری را می‌خوانیم:

«بسم الله الرحمن الرحیم

تیمسار سرتیپ ستاری فرمانده محترم نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و تیمسار سرتیپ دوم انصاری فرمانده هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران

خلبانان عزیز و قهرمان جمهوری اسلامی ایران و خلبانان دلیر و شجاع هوانیروز

به مناسبت سالگرد عملیات آفندی مرصاد 

اینجانب از زحمات طاقت فرسای شما و تمامی افراد متعهد و دلسوزی که به نحوی از انحا در آمادگی پروازها دست دارند تشکر می نمایم. شما در طول جنگ تحمیلی، به خصوص در شرایط حساس امروز، از رزمندگان صحنه های نبرد و میهن اسلامی مان با تمام توان دفاع نموده و می نمایید. شجاعت شما دل تمامی میهن دوستان و اسلام باوران را شاد کرده است. شما در صحنه های سخت کارزار به دشمنان میهن عزیزمان آموختید که دیگر خیال تعرض به کشورمان و مکتب حیات بخش هم میهنانمان را ننمایند. اینجانب دست یکایک شما را می فشارم، و از صمیم جان به شما دعا می کنم. خدا یار و نگهدارتان باد به امید پیروزی رزمندگان اسلام بر کفر جهانی.»

براساس شواهد، این نام امیرسرلشگر منصور ستاری در ۱۵ دی ۱۳۷۳ در سانحه سقوط هواپیما در نزدیکی فرودگاه اصفهان به همراه تعدادی از افسران بلندپایه نیروی هوایی و همرزمان اش به درجه رفیع شهادت نائل آمد.