سیره منطقی عالمان امامیه ریشه در سنت وحیانی دارد

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام داوود مهدوی زادگان عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنکی در یادداشتی نوشت:

امام خمینی (ره) در کتاب کشف اسرار، مکرر حکمی زاده، نویسنده کتابچه اسرار هزار ساله، را  دروغ گو، لاف زن، طرار، اشتباه کار و دروغ پرداز، تهمت زن، غلط انداز، فتنه انگیز و حیله گر خوانده است. اما ایشان در مقام پاسخ به شبهات حکمی زاده هیچ گاه از مسیر استدلال و گفت و گوی منطقی خارج نشد. صفاتی را که امام راحل(ره) به او نسبت داده است، مجوزی برای مقابله به مثل نبود. ایشان سعی نکرد بر حکمی زاده دروغ ببندد و لاف زنی کند و طراری بورزد و خدعه و حیله گری کند و کلامش را به انواع سفسطه و مغالطه آلوده سازد.

اما چرا امام (ره) با چنین فرد شبه افکنی مقابله به مثل یا همان قصاص عقیدتی نکرد؟ چون قصاص عقیدتی اساساً نقض غرض است. عالم دینی در صدد روشنگری و هدایت مردم به راه درست است. چنین وظیفه مقدسی با دروغ پردازی و سفسطه گری و مغالطه بازی به دست نمی آید. او می خواهد روشنگری کند که این گونه اعمال نادرست است، آنگاه برای بیان خود از همین ابزارها استفاده کند!! هرگز، اگر شستن خون با خون ممکن است، چنین کاری هم جایز است.

البته این نحو رفتار در بحث عقیدتی، اختصاص به امام خمینی (ره) ندارد و سیره تمام عالمان امامیه بوده و هست. هیچیک از ایشان در مقام پاسخ به شبهات شبه افکنان  قصاص عقیدتی به راه نیانداختند. آنان  به روش دروغ در برابر دروغ ، سفسطه در برابر سفسطه و حیله گری کلامی برابر حیله ورزی عمل نکردند. بلکه تلاش کردند که پاسخ هایشان مستدل و  منطقی باشد.

و این سیره منطقی عالمان امامیه علاوه بر آن که مبنای عقلایی دارد، ریشه در سنت وحیانی دارد. چنان که قرآن کریم مکرر مخالفان خود را به رذایل اخلاقی زیادی چون کاذب و فاسق و منافق بودن توصیف کرده است ولی هدایت گری قرآن کریم به هیچ یک از این اوصاف رذیله توام نبوده است. قرآن کریم هیچ گاه به لسان کذب و فسق و نفاق سخن نگفت. لسان قرآن، لسان صدق است تا هم هشداری برای ظالمین باشد و هم بشارت و مژده ای برای نیکوکاران:

«وَهَذَا کِتَابٌ مُصَدِّقٌ لِسَانًا عَرَبِیًّا لِیُنْذِرَ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَبُشْرَی لِلْمُحْسِنِینَ» [سوره اﻷحقاف : ۱۲].

 آنچنان که خداوند همین لسان صدق را به وصف بلندی برای ابراهیم و اسحاق و یعقوب قرار داد:

«وَوَهَبْنَا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا» [سوره مریم : ۵۰]