هندی‌ها برای حفظ و توسعه ادبیات خود چه برنامه‌ای دارند؟

به گزارش خبرنگار مهر، رایزنی فرهنگی ایران در هند در گزارشی از اهداف و تاریخچه شکل‌گیری «ساهیتیا آکادمی» یا همان «فرهنگستان ادبیات هندی»، تهیه کرده و آن را برای انتشار در اختیار مهر قرار داده است.

متن این گزارش در زیر از نظر مخاطبان می‌گذرد:

در سال ۱۹۴۴، دولت هند این پیشنهاد را پذیرفت که باید یک تراست فرهنگی ملی برای تشویق فعالیت‌های فرهنگی احداث شود. به این ترتیب که این تراست باید شامل آکادمی هنرهای تجسمی، نمایش، موسیقی و همچنین ادبیات باشد و به مرور زمان همه این آکادمی‌ها تاسیس شدند.

اما در این موضوع اختلاف نظر وجود داشت که این تراست‌ها مستقیماً باید زیر نظر دولت باشند یا صرفا حمایت مالی از سوی دولت‌ها باشد اما برای اداره کردن آن افرادی باید انتخاب شوند که با اختیارات تام به فعالیت‌های آن بپردازند. ابوالکلام آزاد نخستین وزیر آموزش و پرورش هند پس از استقلال ضمن اظهار نظر در این خصوص گفته بود: «اگر ما فکر می‌کنیم که آکادمی‌های فرهنگی زیر نظر دولت باشند و خلاقیت‌ها به خرج داده به فعالیت‌هایشان بپردازند باید تا زمانی صبر کنیم که هیچ وقت نخواهد آمد».

بنابراین قرار شد دولت فقط نقش یک پشتوانه قوی را ایفا کند به‌طوری که پس از تاسیس آن از هر گونه کنترل و مداخله، خودداری کند و آن را برای انجام وظیفه خود به عنوان نهاد مستقل آزاد بگزارد. سرانجام دولت هند با قطعنامه شماره F-۶-۴ / ۵۱G۲ (A)  تصمیم به ایجاد یک آکادمی ملی به نام ساهیتیا آکادمی  در دسامبر ۱۹۵۲م را گرفت.

«ساهیتیا آکادمی» توسط دولت هند در ۱۲ مارس ۱۹۵۴ به طور رسمی افتتاح شد. قطعنامه دولت هند که قانون اساسی آکادمی را نیز تنظیم کرد، آن را به عنوان یک سازمان ملی توصیف کرد که آکادمی مورد نظر به طور فعال برای توسعه زبان و ادبیات هندی، حفظ استانداردهای ادبی، تقویت و هماهنگ کردن فعالیت‌های ادبی همراه با تمام زبان‌های هندی را به منظور استحکام بخشیدن به وحدت فرهنگی کشور حتمی بسازد. اگرچه این فرهنگستان به عنوان یک سازمان مستقلی عمل می‌کرد اما در تاریخ ۷ ژانویه ۱۹۵۶، تحت قانون ثبت نام انجمن‌ها، به عنوان یک سوساییتی یا موسسه مجددا ثبت نام شد.

مذاکرات و تعاملات ادبی، نشر و گسترش آن در هند و فعالیت‌های ادبی در ۲۴ زبان محلی رایج و رسمی این کشور به اضافه زبان انگلیسی زمینه‌های کاری این آکادمی است. در طی ۶۵ سال در طول تلاش‌های این نهاد برای ترویج خواندن و نوشتن، حفظ گفتمان صمیمانه بین مناطق و گروه‌های مختلف زبان شناسی و ادبی از طریق سمینارها، سخنرانی‌ها، سمپوزیوم‌ها، برگزاری نمایشگاه‌ها، کارگاه‌های ترجمه؛ ایجاد فرهنگ ادبی از طریق نشریات و مجلات، آثار خلاقانه هر سبک، مجموعه مقالات، دایره المعارف‌ها، واژه نامه‌ها و کتابشناسی‌ها؛ بیش از ۶۰۰۰ عنوان اثر را برای ادب دوستان به ارمغان آورده است.

این آکادمی هر سال تعداد قابل توجهی از سمینارها را در سطوح منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی همراه با کارگاه‌های آموزشی و ادبیات و جلسات ادبی برگزار می‌کند. «ساهیتیا آکادمی» سالیانه ۲۴ جایزه برای کارهای ادبی در زبان‌هایی که به طور رسمی به عنوان زبان‌های رایج در مناطق مختلف هند به شمار می‌آیند، اهدا می‌کند و تعداد زیادی از جوایز به ترجمه‌های ادبی از زبان‌های هند به زبان‌های دیگر پس از یک دوره بررسی طولانی، بحث و انتخاب، به صاحب اثرآن تعلق می‌گیرد. همچنین جوایز ویژه‌ای نیز برای کمک برای آثاری تازه در حوزه ادبیات کلاسیک و تاریخ دوره میانه اهدا می‌شود. آکادمی دارای سیستم انتخاب نویسندگان برجسته بین دانشجویان به عنوان دانشجوی افتخاری نیز هست.

این آکادمی، مراکز ترجمه‌ای در بنگلور، احمدآباد، کلکته و دهلی، و بخش‌های بایگانی ادبیات هند در دهلی نو را راه‌اندازی و نمایندگی‌هایی را برای پروژه به منظور گسترش ادبیات قبیله‌ای و شفاهی نیز در دانشگاه شمال شرقی هیل، شیلانگ ایجاد کرده است. ساهیتیا آکادمی با مد نظر داشتن تفاوت‌های فرهنگی و زبانی، مخالف استانداردسازی مجدد فرهنگ با استفاده از رویکرد همسان‌سازی سطوح و نگرش‌هاست؛ بلکه به گفته مدیریت آکادمی با برنامه‌های دقیق به دنبال ایجاد تنوع و تعامل با نخبگان بین‌المللی از طریق برنامه‌های تبادل فرهنگی با کشورهای دیگر در جهان نیز هست.

زبان‌های به رسمیت شناخته شده توسط آکادمی، علاوه بر ۲۲ زبان که در قانون اساسی هندوستان ذکر شده است، زبان انگلیسی و راجستانی را نیز به عنوان زبان‌هایی که جز برنامه‌های این مرکز شمرده است. اسامی اعضای کنونی هیئت‌های مشاوره زبان‌های مختلف که برای ارائه برنامه‌های ادبی در این ۲۴ زبان در وب سایت رسمی این مرکز ارائه شده است.

دفتر مرکزی ساهیتیا آکادمی در رابیندرا باون ۳۵ (خیابان فیروز شاهِ دهلی نو) واقع است. این ساختمان در سال ۱۹۶۱ به مناسبت سالگرد تولد ریندرانات تاگور ساخته شد. هر سه نهاد ملی، یعنی ساهیتیا آکادمی، آکادمی هنری لالیت، آکادمی تائتر و موسیقی (Sangeet Natak Akademi، Lalit Kala Akademi و Sahitya Akademi) در همین مرکز مستقر است. دفتر مرکزی به دنبال انتشار کتاب و برگزاری برنامه‌هایی به زبان‌های دونگری، انگلیسی، هندی، کشمیری، مایتلی، نپالی، پنجابی، راجستانی، سانسکریت، سانتانالی و اردوست و به عنوان دفتر منطقه‌ای برای این زبان‌ها فعالیت می‌کند

کتابخانه ساهیتیا آکادمی یکی از مهمترین کتابخانه‌های چند زبانه‌ای در هند است که مجموعه‌ای غنی از کتاب‌های مربوط به ادبیات به ۲۴ زبان رسمی و منطقه ای هند را دربرگرفته است. این کتابخانه به خاطر مجموعه عظیمی از کتاب‌های انتقادی، آثار ترجمه و کتاب‌های مرجع، معروف است.

در مرکز ادبیات شفاهی و قبیله‌ای که به تازگی در دهلی تاسیس شده است و هدف از تاسی آن حفظ بخشی از میراث فرهنگی این کشور به صورت سیستماتیک و علمی حفظ است و به دنبال آن است که این مسئله را با دانش سنتی هند هماهنگ کند. ساهیتیا آکادمی بر آن است که متون اصلی موجود در این زبان‌ها را در فرمت‌های صوتی و تصویری بایگانی کند و همراه با ترجمه به صورت نوشته شده در زبان‌های برنامه ریزی شده و انگلیسی توزیع کند.

ساهیتیا آکادمی چند دفتر منطقه‌ای نیز دارد؛ دفتر کلکته که اداره‌ای منطقه‌ای است و علاوه بر بخشی از کار انتشاراتی به زبان انگلیسی و تبت، برنامه‌هایی برای زبان‌های چون آسامی، بنگالی، بیدو، منیپوری و اوریا نیز دارد. این برنامه‌ها را به سایر زبان‌های شمال شرقی نیز تعلق می‌گیرد. این  دفتر منطقه ای دارای یک کتابخانه بزرگ نیز هست؛ دفتر بنگلور که این دفتر نیز دارای یک کتابخانه بزرگ است؛ دفتر چنای که این دفتر هم به عنوان اداره فرعی منطقه‌ای فعالیت می‌کند و به دنبال زبان تامیل و برنامه‌های متعلق به آن است؛ دفتر بمبئی که در سال ۱۹۷۲ تأسیس شد و  در حوزه زبان‌های چون گجراتی، مراتی، سندی هندی و انگلیسی فعالیت می‌کند و در نهایت اداره اگارتالا (مرکز ادبیات شفاهی شمال شرق) که هدفش مراقبت از زبان‌های ناشناخته شمال شرق هند است.