موضوع خیال در فلسفه اسلامی از اهمیت والایی برخوردار است

به گزارش خبرنگار مهر، همایش مکتب حکمی هنری اصفهان با هدف بررسی مبانی فلسفی مکتب های هنری اصفهان، عصر دیروز یکشنبه 19 آذر ماه  از سوی فرهنگستان هنر و با همکاری مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران آغاز شد.

در ابتدای همایش، دکتر محمد جواد صافیان، دبیر همایش به ارائه گزارشی از عملکرد و فعالیتهای همایش پرداخت.

دکتر صافیان با بیان اینکه برنامه ریزی برای همایش از بیش از دو سال پیش آغاز شد، گفت: این همایش در ادامه همایشی است که فرهنگستان هنر در باب هنرهای مختلف مکتب اصفهان در عصر صفویه برگزار می کند و از آنجا که پیدایش مکتبهای مختلف هنری بدون توجه به اندیشه نبوده است بخشی از همایش نیز به مباحث فلسفی می پردازد و اینکه در فلسفه اسلامی تا چه حد درباره فلسفه هنر کار شده است.

دکتر صافیان در ادامه به شوراهای متعددی که در مورد همایش تشکیل شده اشاره کرد و گفت: در این شوراها مباحثی چون فلسفه هنر و عشق شناسی در فلسفه ملاصدرا، پژوهشی در مکتب اصفهان، امکان ها، واقعیت ها و شاخه ها، میر فندرسکی، حکیم الهی قرن 11 و 12، عالم خیال و عالم مثال نزد ملاصدرا و دیگر فیلسوفان مکتب اصفهان مطرح شد. برای همایش 25 مقاله ارسال شد که حدود 15 مقاله مورد تصویب قرار گرفت که دو مقاله از این میان خارجی، یکی از کشور انگلستان و دیگری از کشور آمریکا است.

سپس سخنران افتتاحیه این مراسم، دکتر رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم در باره "هنر و فلسفه اسلامی" به سخنرانی پرداخت.

دکتر داوری در سخنانی با اشاره به اهمیت مباحث زیبایی شناسی در فلسفه امروز گفت: اگر بزرگی مثل ملاصدرا به فلسفه هنر می پرداخت آن فلسفه هنر از سنخ تئولوژی می شد. در فلسفه اسلامی به بحث خیال اهمیت بالایی می دهند اما پیوند میان خیال و هنر مهجور مانده است.

در ادامه جلسات همایش دکتر مهدی امامی جمعه به قرائت مقاله خود با عنوان "تصویر تمثیلی معشوق یا اثر هنری عاشق" پرداخت.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در این مقاله به اهمیت بحث عشق در فلسفه ملاصدرا پرداخت و گفت: ملاصدرا تنها و آخرین فیلسوف مسلمان است که در چارچوب تفکر فلسفی خویش روابط بین عشق های عفیف و صنایع لطیف را بررسی می کند. صدرا به هنر و صنایع لطیفه نگاه وجود شناسانه داشته و به اهمیت آن در رسیدن به الهیات توجه دارد.

دکتر امامی جمعه به تمایز صدرا میان عشق مجازی انسانی و عشق مجازی حیوانی اشاره کرد و گفت: در هر دو مورد مواجهه اولیه از طریق نگاه صورت می گیرد اما عشق حیوانی نهایتی جز التذاذ جنسی ندارد در حالیکه عشق انسانی عشق استحسانی است یعنی در این عشق انسان پس از دیدن صورت معشوق با استحسان، مشاهدات مکرر و فکر و ذکر به تمثل صورت محبوب می پردازد.

سخنران دیگر این مراسم دکتر سونجا برینجس از کشور انگلستان بودکه مقاله خود را با موضوع "safavid art science and courtly education" به زبان انگلیسی ارائه کرد.

وی با ارائه نمونه های هنر و صنعت دوران صفویه به وجوهی از پیشرفتهای فکری و فرهنگی این دوره اشاره کرد.

در ادامه دکتر محمد جواد صافیان درباره "عالم خیال در نظر صدرالمتالهین" به سخنرانی پرداخت. وی در سخنرانی خود به نظریه خیال نزد ملاصدرا از سه دیدگاه معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی پرداخت. وی با اشاره به وجوه تمایز ملاصدرا از حکمای پیش از خود به ابداعات این فیلسوف مسلمان سخن گفت.

در پایان دکتر علی کرباسی زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان به "معرفی فیلسوفان مکتب اصفهان" پرداخت.

دکتر کرباسی زاده به مقایسه مکتب اصفهان با دیگر مکتب های فلسفی مثل حوزه بغداد، مکتب نجف، مکتب حله و مکتب جبل العامل لبنان پرداخت و گفت: در یک تقسیم بندی کلی می توان مکتب اصفهان را به دو دوره کلی تقسیم کرد، دوره زرین این مکتب در فاصله قرون دهم و یازدهم هجری با فیلسوفانی چون میرداماد، ملاصدرا و میر فندرسکی و دوره سیمین این مکتب که یک سده بعد با فیلسوفانی چون آقا محمد بید آبادی و ملااسماعیل خواجویی است .

وی ویژگی عمده فیلسوفان دوره سیمین را شفاهی بودن و کم بودن آثار معرفی کرد و گفت: این فیلسوفان موفق شدند فلسفه صدرا که پیش از این به دلیل دشواری مهجور مانده بود را به همه بیاموزانند.

همایش مکتب حکمی و هنری اصفهان طی روزهای 19 و 20 آذر با همکاری فرهنگستان هنر در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار می شود .