جنگ نرم؛ طرح جایگزین ریاض برای نفوذ به عراق

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روزنامه الاخبار، عربستان در مدت زمان اخیر تلاش خود برای نفوذ به عراق به ویژه در استان های جنوبی این کشور را بیشتر کرده است. بعد از اینکه تلاش های ریاض و پروژه هایی که برای اجرا در عراق در پیش گرفته بود برای مقابله با حضور ایران با شکست مواجه شد، حالا ریاض از راه جنگ نرم تلاش می کند وارد عراق شده و پروژه هایی در زمینه سرمایه گذاری، اقتصادی، رسانه، ورزش و حتی شهرخوانی را در عراق به راه انداخته است.

«دعاء سویدان» تحلیلگر روزنامه الاخبار می نویسد: «۷ هزار عراقی پرچم عربستان را در بازی دوستانه تیم های فوتبال عراق و عربستان در استان شیعه نشین بصره بالای سر برده بودند» این سخنی است که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در سفر اخیرش به مصر به زبان آورده و مدعی شده بود که کشورش توانسته ایران را در همه جا محاصره کند و حالا ریاض می تواند در برخی کشورهای عربی تأثیرگذار باشد از جمله عراق.

آنچه بن سلمان به زبان می آورد تنها خودستایی نیست بلکه نشان دهنده سیاست ریاض در وضعیت فعلی و پروژه های این کشور برای محاصره نفوذ ایران در عراق با استفاده از سیاست های جنگ نرم است. ریاض به جای استفاده از خودروهای بمبگذاری شده با استفاده از پول و پروژه های اقتصادی و توافق های متعدد خود را وارد عراق کرده است و به نظر می رسد اگر مهندس این سیاست جدید ریاض در عراق معتقد است که این رویکرد موفقیت آمیز خواهد بود چندان اشتباه هم نکرده باشد. به ویژه اینکه این رفتارهای عربستان در عراق درمدت اخیر به سرعت افزایش پیدا کرده است و با توجه به همزمانی آن با انتخابات پارلمانی عراق ممکن است بر نتایج انتخابات هم تأثیرگذار باشد. اما آنچه نباید از آن غافل شد این است که مردم عراق کینه ای قدیمی نسبت به عربستان دارند که امکان ندارد در یک شبانه روز از بین برود. از طرف دیگر، جریان های صاحب نفوذ در عراق در برابر این پروژه ریاض، دست روی دست نخواهند گذاشت.

بعد از سفری که «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان در ماه فوریه سال ۲۰۱۷ به عراق داشت فعالیت های مستمر این کشور برای نفوذ به استان های جنوبی عراق آغاز شد، دلیل این اقدام هم این است که استان های جنوبی عراق به ویژه استان پهناور بصره بخشی از خاک عراق است که ریاض می گوید  بیشترین میزان شهروندان عراقی وفادار به ایران را در خود جای داده است. با توجه به اینکه این استان تنها استانی است که با خلیج فارس و دریا ارتباط دارد، پایتخت اقتصادی عراق هم به شمار می رود،  مهمترین میادین نفتی عراق در این استان واقعا شده و در قسمت جنوبی هم مرز عربستان است، برای ریاض اهمیت راهبردی زیادی دارد. کار به اینجا ختم نشده است و ریاض اعلام کرده که قصد دارد کنسولگری خود را در بصره به زودی بازگشایی کند از سوی دیگر برخی خبرها حکایت دارد که ریاض از طریق دلالان محلی در حال خرید بخش های وسیعی از زمین های شهر بصره است که نشان می دهد عربستان نیت کرده تا از همه درهای موجود وارد بصره شود. 

از بازی فوتبال تا جشنواره شعر، عربستان از همه درها وارد می شود

در ۲۸ فوریه گذشته تیم های ملی فوتبال عربستان و عراق در استادیوم «جذع النخله» (ریشه نخل) در شهر بصره بعد از ۴۰ سال اولین بازی دوستانه خود را انجام دادند. رسانه های عراقی طرفدار عربستان با پرداختن مکرر به این بازی و این اقدام آن را رویکرد مهمی در روابط دو کشور توصیف کردند و از سوی دیگر سعودی ها نیز تأکید کردند که باوجود برنامه فشرده تیم فوتبال عربستان، اما این کشور با حضور در عراق و بازی در ورزشگاه های این کشور در واقع ممنوعیت ایجاد شده از سوی فیفا برای بازی در عراق را از بین برده است. در شبکه های اجتماعی هم سعودی ها با هشتگ #دارک- یا- الاخضر (اینجا خانه خودت است ) سعی کردند این وضعیت را القاء کنند که عراقی ها از حضور سعودی ها در این کشور خوشحال هستند. در همین راستا «ثامر السبهان» سفیر پیشین عربستان در عراق و وزیر مشاور دولت این کشور در امور خاورمیانه تأکید کرد که این بازی به معنای پیروزی قومیت عربی و ملی گرایی است.

بلافاصله بعد از آن هم خبر هدیه «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان به مردم عراق در رسانه های سعودی منتشر شد که بر اساس آن ملک سلمان به مردم عراق یک ورزشگاه مجهز فوتبال هدیه داده است. این خبر یک روز قبل از برگزاری نشست شورای وزرای هماهنگی عراق و عربستان اعلام شد که طی آن ۱۲ تفاهم نامه همکاری در مدت زمان پیش رو میان دو کشور امضا شد. در همین راستا شرکت های بزرگ عربستانی به افتتاح دفاتر متعدد در عراق دست زده اند از جمله اینکه شرکت صنعتی عربستان (Sabic) اخیرا دفتر خود را در عراق راه اندازی کرده است و احتمالا دیگر شرکت های معتبر مانند شرکت «صنایع و خدمات انرژی عربستان» (Saic) به زودی دفتر خود را در عراق به راه خواهد انداخت.

این حمله و هجوم عربستان به عراق به حمایت مالی و تجاری و همکاری های مشترک محدود نشده و وارد حوزه فرهنگی و هنری هم شده است از سفر هیأت رسانه ای سعودی به عراق و دیدار با مسئولان ارشد این کشور گرفته تا مشارکت در فستیوال های هنری و شعری.در مرحله پیش رو انتظار می رود که عربستان یک منطقه آزاد تجاری در مناطق مرزی خود با عراق هم احداث کند و احتمالا ریاض به دنبال به راه انداختن مجدد خط انتقال نفت از میدان های نفتی عراق به بندر «ینبع» عربستان باشد که از زمان جنگ دوم خلیج فارس تاکنون مسدود شده است.

عربستان و انتخابات پارلمانی عراق

بعد از سالها شکست های پی در پی در عراق، استراتژی جدید ریاض در عراق اینگونه خودنمایی می کند، یک استراتژی قوی و راهبردی که می توان بر روی آن در کشوری مانند عراق که به تازگی از شر جنگ خلاص شده است به راحتی استفاده کرد اما نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که این طرح و پروژه نیازمند صبر و استقامت زیادی است تا نتایج خود را بدهد به ویژه اینکه عراق پیش از این بارها به وسیله تروریسم قربانی شده است. تروریسمی که یکی از متهمان اصلی رشد و پرورش آن عربستان به شمار می رود. از سوی دیگر ولیعهد عربستان علاقه دارد تا ره صد ساله را یک شبه طی کند و سریعا به اهداف خود در عراق دست پیدا کند. 

اما در خصوص انتخابات پارلمانی عراق، عربستان بر روی ائتلاف «ایاد علاوی» نخست وزیر سابق عراق و احزاب سنی این کشور سرمایه گذاری کرده است و اگر عربستان آنچه در سر دارد را نتواند در انتخابات پارلمانی عراق عملی کند تلاش خواهد کرد تا با تشکیل ائتلاف معارضی به اهداف خود در عراق دست پیدا کند.

برخی گزارش های غیر رسمی هم حکایت داشته اند که یک مسئول عالی رتبه سعودی قرار است به زودی راهی عراق شود، برخی رسانه ها مدعی شده بودند این مسئول عالی رتبه سعودی، شخص محمد بن سلمان است که قرار است به بغداد سفر کند.