زبان بیان طنز هم نیاز به سخت‌گیری دارد

به گزارش خبرگزاری مهر، ناصر فیض در سومین روز از اردوی دختران آفتابگردان‌ها(شعر جوان انقلاب اسلامی) که از سوی موسسه شهرستان ادب برگزار می‌شود، پیرامون ویژگی‌های شعر طنز صحبت کرد.

و با اشاره به این‌که طنز از ابتدای پیدایش زبان فارسی وجود داشته، گفت: طنز معمولا جایی استفاده می‌شود که بخواهیم به یک ظالم که جایگاه خاصی دارد نیش بزنیم یا اعتراض کنیم، مثلا حافظ به امیر مبارزالدین اعتراض می‌کرد؛ اما اگر این اعتراض مستقیم انجام می‌شد، او را محکوم می‌کردند، پس رندی کرد و در پوشش طنز حرفش را زد.

وی افزود: کاربرد طنز بیشتر در جامعه‌ای است که عدالت زیر سوال رفته باشد. در این مواقع چه صدایی بهتر از صدای شاعر که زبان مردم است؟ طنز مجموعه‌ای از تضاد و تناقض است. همین تناقض شما را می‌خنداند و شاعر، هنرمندی است که این تضادها را می‌بیند. فیض ادامه داد: «طنز ناخودآگاه به سوی عدالت‌خواهی می‌رود و به‌ندرت پیش می‌آید خواستگاه اجتماعی پیدا نکند.

فیض اضافه کرد: شعر فکاهه معمولا آن دغدغۀ اجتماعی را که طنز دارد با خود ندارد، اما گاهی همین فکاهه باعث می‌شود شاعر حرفش را بزند.» او ادامه داد: «ملاک تمایز شاعر طنزپردار خوب از بد همین است. شاعر تحمل ندارد و اعتراض می‌کند؛ اما این اعتراض به گونه‌ای است که محکوم نمی‌شود و دوباره هم فضا دارد که حرف بزند. وگرنه بستن یک مجله کار آسانی است.

این شاعر با بیان اینکه هر شاخه از طنز باید ارزشمندی خودش را داشته باشد و نباید آن را شاخه‌شاخه کنیم، گفت: آن شعری ارزشمندتر است که به مسائل اجتماعی می‌پردازد. در گذشته شعر یا جد بود یا هزل. اما الان هزل به شعری می‌گویند که کلمات رکیک داشته باشد. هر رویکردی به شعر طنز باید با زبان متعالی صورت گیرد و این توجیه که طنز نیازی به سخت‌گیری ندارد کاملا غلط است.

وی در ادامه اظهار داشت: در روزگار ما که ظلم‌های پنهان و آشکار بسیاری بر مردم روا داشته می‌شود، طنز تنها ابزاری است که می‌تواند ظالمان را به باد انتقاد بگیرد. این خندیدن ما به شعر طنزی که حرف دل ما را در خودش دارد، باعث ماندگاری آن می‌شود.

فیض در انتها شعر طنز را سلاحی قوی و ظرفیتی بالا برای مقابله با بسیاری از خطرها، ظلم‌ها و تهدیدهای کنونی دانست.