پیروزی انقلاب اسلامی باعث شد تا موج جدیدی از دانشجویان فارغ التحصیل مراکز آموزش عالی کشور به تحصیل علوم حوزوی علاقمند شوند و گاه در میانه درس و زمانی نیز در پایان آن، تحصیلات حوزوی خود را آغاز کنند. آن چنان که استاد شهید مطهری در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی این موج مبارک را احساس کرد و از پیوند مبارک فارغ التحصیلان دانشگاهی با علوم حوزوی با جملاتی مانند آنچه در فوق آمد، اسقبال می کرد.
شهید بهشتی نیز در سالگرد شهادت استاد مطهری به برنامه ویژه وی برای این دانشجویان اشاره کرد و گفت: "ایشان مدتی قبل از شهادتش قصد داشت مدرسه ای از لیسانسیه هایی که به حوزه می آیند، تشکیل دهند و آنها را تبدیل به ایدئولوگ های این نهضت نماید و اقداماتی هم انجام داده بود، اما شهادت او این کار را متوقف کرد و این خسارت بزرگی بود."
موج استقبال فارغ التحصیلان دانشگاهی از تحصیلات حوزوی در طول سالهای گذشته با فراز و نشیب های فراوانی مواجه بود و متولیان حوزه های علمیه را بر آن داشت تا در کنار مخالفت ها و موافقت های موجود در محیط حوزه برای ورود تحصیل کردگان دانشجویی به مدارس علمیه، تدوین برنامه ای خاص را در دستور کار خود قرار دهند.
در سال 79 امکان اتصال معافیت تحصیلی دانشگاهی با معافیت حوزوی بر اساس ماده واحده ای فراهم و امکان قانونی پذیرش این گروه در حوزه های علمیه میسر شد. در ابتدا دانشجویان پس از پذیرش به صورت پراکنده در مدارس علمیه مختلف تحت پوشش مرکز مدیریت حوزه علمیه قم توزیع شدند اما پس از مدتی شیوه متمرکز بخش شهید بهشتی حوزه علمیه معصومیه در سال 83 تشکیل شد.
سالیانه 500 تا 800 نفر از فارغ التحصیلان مراکز آموزش عالی کشور خواستار ورود به حوزه هستند اما به علل گوناگون از جمله محدودیت ظرفیت تنها 10 درصد این عده وارد حوزه های علمیه می شوند و استقبال فراوان دانشجویان ایجاد ظرفیت های بیشتر را ضروری ساخته است.
قوامی - فارغ التحصیل کارشناسی رشته مدیریت صنعتی و مدیر فعلی حوزه علمیه معصومیه در گفتگو با خبرنگار مهر گفت : تعداد طلاب پذیرش شده از میان فارغ التحصیل دانشگاه ها در سال جاری 2 برابر تعداد دیپلمه های پذیرش شده است.
حجت الاسلام موسی قمر زاده - مدیر بخش دانشجویی حوزه علمیه معصومیه با بیان خبر پذیرش 110 طلبه فارغ التحصیل دانشگاه در سال جدید تحصیلی این حوزه، گفت : در پایه اول این حوزه 110 نفر از فارغ التحصیلان دانشگاه ها مشغول به تحصیل هستند که یک نفر دارای مدرک دکتری، 20 نفر فوق لیسانس، 61 نفر لیسانس و 28 نفر دارای مدرک فوق دیپلم هستند. در پایه دوم نیز 15 نفر فوق دیپلم و 32 نفر لیسانس هستند. همچنین 17 نفر با مدرک فوق دیپلم و 50 نفر نیز با لیسانس در پایه سوم مشغول تحصیل هستند.
وی افزود: در پایه چهارم 53 نفر مشغول به تحصیل هستند که 3 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، 40 نفر لیسانس و 7 نفر فوق دیپلم هستند. از 21 نفر پایه پنجم نیز 3 نفر کارشناسی ارشد، 14 نفر کارشناسی و 3 نفر فوق دیپلم دارند. در پایه ششم 30 نفر حضور دارند که 2 نفر دکتری، 21 نفر لیسانس و 7 نفر فوق دیپلم هستند. این گروه از طلاب در 40 رشته دانشگاهی تحصیلات خود را به پایان رسانده اند.
یک بررسی آماری از میان 144 دانشجوی طلبه نشانگر آن است که 104 نفر از آنان از دانشگاه های دولتی و 28 نفر از فارغ التحصیلان دانشگاه آزاد اسلامی و 2 نفر نیز از دیگر مراکز آموزش عالی فارغ التحصیل شده اند. در این گروه 58 نفر دارای مدرک کارشناسی، 21 نفر فوق دپیلم و بقیه دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند. 66 نفر نیز در رشته های فنی و مهندسی و علوم انسانی (به صورت مساوی) و 9، 8 و 4 نفر نیز به ترتیب در رشته های علوم پایه، کشاورزی و پزشکی تحصیل کرده اند. 78 نفر از این گروه را متاهلین تشکیل می دهند و وظایفی را به عنوان یک تحصیلکرده دانشگاهی و یک همسر در جامعه و خانواده باید بر عهده بگیرند. تدوین نظام آموزشی و معیشتی متناسب با وضعیت تحصیلی، سنی و علمی این طلاب دانشجو از مهمترین نیازهای این گروه است.
مدیر حوزه علمیه معصومیه می گوید: "نامه ای از وضیعت این طلاب به دفتر مقام معظم رهبری رسیده بود. ایشان نیز پاسخ را به جناب آقای مروی، معاون حوزوی دفتر و حسینی بوشهری، مدیر حوزه علمیه محول کرده بودند. آقای مروی هم بنده را خواستند طراحی نظام معیشتی و نظام آموزشی طلاب دانشجو را برعهده ما قرار دادند. مرکز خدمات حوزه های علمیه برای تمامی طلاب نظام معیشتی دارد ولی تاکید بر این بود که این دو نظام به صورت ویژه طراحی شود و بنده و همکاران نیز در مدرسه این دو نظام را در فضای اعتدال طراحی می کنیم."
به نظر می رسد که با همه این اوصاف جذاب تر آن است که نظریات طلاب دانشجو نیز روایت شود. زهیر دهقانی، دانشجوی فارغ التحصیل رشته کامپیوتر از دانشگاه شریف و ورودی سال 80 حوزه علمیه با تاکید بر لزوم تدوین نظام آموزشی متناسب می گوید: اصول اعتقادی که طلبه سال اول می خواند برای دانشجویی که اصول عقاید آقای مصباح را در دانشگاه خوانده واقعا زجرآور است که سر آن کلاس بنشیند.
وی که از طلاب ممتاز حوزه علمیه معصومیه است، افزود: لااقل مشکلات آموزشی نخبگان را برطرف کنیم. باید گذاشت دستشان در درس خواندن و طی مسیر آموزشی باز باشد.
حیدر شکوهی از طلاب ممتاز بخش دانشجویی حوزه علمیه معصومیه و فارغ التحصیل مهندسی مکانیک از دانشگاه یزد و طلبه ورودی سال 81 حوزه ضمن انتقاد از برخی نگاه های موجود درباره حضور طلاب دانشجو در حوزه گفت: پذیرش این عده را برعهده بخش فارغ التحصیلان دانشگاهی حوزه بگذارند زیرا آشنایی خوبی با آنها دارند.
حجت الاسلام امینی، دانشجوی انصرافی مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت ایران و معاون پژوهشی فعلی حوزه علمیه قم با تاکید بر اینکه معیار ثابتی در نحوه استفاده از این موضوع در رفتار متولیان حوزه دیده نمی شود، می گوید: "ما نباید توانایی اینها را نادیده بگیریم. باید در راستای اهداف خود از این سرمایه و آمادگی استفاده کنیم. لازم نیست همه ضوابط آموزشی و علمی حوزه را برای این طلاب تغییر دهیم بلکه می توانیم ملاحظاتی را در جهت تعمیق و تسریع آموزشها درنظر بگیریم."
این گروه از طلاب متوسط سنی بالاتر از طلاب غیر دانشگاهی حوزه های علمیه دارند، اغلب آنان متاهل بوده و به عنوان یک فارغ التحصیل دانشگاهی، خانواده و جامعه توقعی بیشتر از یک طلبه تازه وارد به حوزه از آنان دارند اما شوق فراوان برای تحصیل علوم حوزوی آنها را به این مراکز کشانده است ولی حوزه برای تدوین برنامه ای مناسب برای نظام آموزشی آنان هنوز از شیوه آزمون و خطا بهره می گیرد.
حجت الاسلام بهجت پور معاون آموزش مرکز مدیریت حوزه علمیه قم و معاون سابق نهاد رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به ضرورت تدوین دوره آموزشی مناسب برای این گروه از طلاب به خبرنگار مهر گفت: "با توجه به اینکه طلاب در مقاطع مختلف سیکل، دیپلم و بالاتر وارد حوزه می شوند تفکیک دوره های آموزشی برای ورودی های مختلف از مهمترین برنامه های این معاونت خواهد بود."
.................................................
گزارش : علی اصغر حسینی
نظر شما