مجله مهر:«دیو خشکسالی» و «خطر بی‌آبی معضل‌هایی است که هر ایرانی از بدو تولد با آن بزرگ می‌شود. حالا می‌خواهد بین لالایی و نجواهای شبانه مادران باشد یا میان قصه‌های کوچک و بزرگ قدیمی. خطری که شاید همیشگی بودن آن بسته به شرایط اقلیمی و جغرافیایی کشورمان بوده. معضلی که به محض کمبود بارش سالانه به سرعت برای همه ما رنگ و بوی جدی و هشدارگونه به خودش می‌گیرد. برای همین احتمالا جملاتی مثل«آب مایه حیات است» یا «آب هست ولی کم است» یکی از تکراری‌ترین شعارهایی باشد که به چشم و گوش هرکداممان خورده است. موضوعی که در نگاه کلی و اولیه خوب که براندازش می‌کنی می‌بینی که انگار نوک پیکان همه این اتفاقات به سمت مصرف آب روزانه شهری برمی‌گردد و تنها معضل بی‌آبی در کشور به صرفه جویی مردم در امورات خانگی بستگی دارد. اما یک نگاه ساده کافی است تا بفهمیم طی همه این سال‌ها به بیشتر ما در زمینه علت هدر رفتن آب در کشور کمی نشانی اشتباه داده‌اند. هدر رفتنی که شاید بخش عمده‌ای از آن را می‌توان در آبیاری غلط و کاشت محصولات نامناسب در مناطق گوناگون پیدا کرد.
۹۰ درصد آب مصرفی کجا به هدر می‌رود؟
اصلاح الگوی مصرف یکی از دغدغه‌های همیشگی در استفاده از آب است؛ ولی بخش حائز اهمیت اینجاست که طی همه این سال‌ها سهم بخش‌های مختلف در اصلاح الگو مصرف آب چه اندازه بوده است؛ چون وقتی خوب به این موضوع نگاه می‌کنیم می‌بینیم که در تمام این مدت ذهنیتی که بیشتر از بقیه در ذهن مردم ایجاد شده این است که سهم قابل توجه هدر رفتن آب در کشور ما از جانب مصرف کننده‌های خانگی اتفاق می‌افتد تا جایی که می‌توان نمود این موضوع را در تبلیغات سطح شهر و رسانه‌ها به خوبی دید. این در حالی است که طبق آمارهای رسمی در چند سال گذشته سهم آب خانگی در کشور ما ۵درصد را تشکیل می‌دهد و چیزی حدود ۹۰ درصد کل آب مصرفی در کشور به آبیاری در کشاورزی برمی‌گردد تا جایی که طبق گزارش سازمان فائو میزان بهره وری آب کشاورزی نیز در ایران چیزی حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد است و طبق صحبت کارشناس های این امر علت این حجم از هدر رفت آب را باید در شیوه غلط آبیاری و کشاورزی سنتی در کشور پیدا کرد.
آبیاری سنتی یا مدرن؟
وقتی صحبت از مصرف آب در کشاورزی می‌شود کارشناسان این حوزه بخش قابل توجهی از این امر را به نداشتن شیوه و زمان مناسب آبیاری مرتبط می‌دانند و معتقد هستند که اگر شیوه آبیاری در کشاورزی ایرانی از سنتی به شیوه مدرنی مثل سیستم قطره چکانی تغییر پیدا کند باعث می‌شود علاوه بر جلوگیری از اسراف و هدر رفتن آب به بالا رفتن بهره وری و کیفیت تولید نیز کمک کند و حتی میزان صرفه جویی در مصرف را به ۵۰ درصد برساند. شیوه‌ای که احتمالا باید علت اصلی به کار نبردن آن در کشاورزی کشور را به بالا بودن هزینه ها آن نسبت داد. اما در کنار این موضوع یکی دیگر از علت‌های اصلی به هدر رفتن آب در کشاوری ما کاشت محصولات بی رویه و بدون توجه به شرایط جغرافیایی در مناطق مختلف است. تا جایی که ما هنوز هم می‌توانیم در مناطق خشک و نیمه خشک کشور کشت محصولاتی مثل خیار و یا هندوانه را پیدا کنیم. به عنوان مثال در منطقه‌ای مثل آذربایجان غربی که یک ناحیه نیمه خشک به حساب می‌آید پرورش سیب کشت غالب این منطقه به شمار می‌رود. محصولی که برای ثمر دادن به آبیاری غرقابی احتیاج دارد چیزی که با توجه به شرایط اقلیمی این منطقه در دراز مدت می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را در مصرف آب ایجاد کند.
مصرف خانگی ایرانیان دو برابر جهان است
اما اگر بخواهیم سراغی از میزان مصرفی آب شهری و خانگی بگیریم آمار و ارقام به مان نشان می‌دهد که به طور متوسط در ایران هر فرد به طور روزانه ۱۷۰ لیتر آب مصرف می‌کند حالا شما این را در نظر بگیرید که متوسط بارندگی در کشور ما چیزی حدود ۲۵۰ میلی لیتر و در اروپا ۱۵۰۰میلی لیتر است.برای همین طبق گزارش های اعلام شده میزان مصرف ما ایرانی‌ها در زمینه آب خانگی چیزی حدود دو تاسه برابر میانگین جهانی است. عددی که البته بسیاری از کارشناسان داخلی بر این باورهستند که بخش قابل توجهی از اختلاف آن به مسائل مذهبی و فرهنگی مردم ما در استفاده از این مایع حیات برمی‌گردد.
چرا به دنبال انرژی‌های جایگزین نیستیم
حتما شما هم اسم انرژی‌های پاک، انرژی‌های نو و تجدید ناپذیر را شنیده اید مثل انرژی خورشیدی و بادی یا حتی زباله‌هایی که در این مدت قابلیت این را دارند تا از آن برای تولید برق استفاده کنند. اما سوال اینجاست که چرا در کشور ما با وجود بستری مثل حضور پر قدرت خورشید در شهرهای خشک و کویری در کشورمان چرا تا به الان برای بهره برداری از یک انرژی مثل انرژی خورشیدی هیچ کار خاصی صورت نگرفته است. موضوعی که طبق معمول مهمترین دلیل آن را بالا بودن هزینه ها برای تامین تجهیزات می‌دانند. اتفاقی که با این حال مسئولان ما اعلام کرده‌اند که اجرایی کردن آن در سال‌های آینده را در دستور کار قرار دارند.
۰۹:۵۴ - ۱۳۹۷/۰۴/۲۱
نظر شما