کتاب راهنمای خواندن نظریه ای در باب عدالت رالز منتشر شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب راهنمای خواندن نظریه ای در باب عدالت رالز نوشته فرانک لاوِت با ترجمه محمد ملاعباسی به همت انتشارات ترجمان علوم انسانی منتشر شد.

از انتشار نظریه ای در باب عدالت کمتر از پنجاه سال گذشته است، اما تأثیرگذاری آن به عنوان اثری در نظریه سیاسی و فلسفه خیره‌کننده بوده است و شاید بتوان گفت از معدود متون کلاسیک بزرگ فلسفی است که از قرن بیستم به یادگار خواهد ماند.

کتاب رالز، فلسفه سیاسی را دوباره احیا کرد، بر هژمونی فایده گرایی در فلسفه اخلاقی و سیاسی پایان داد و مهمتر اینکه توانست فلسفه سیاسی را با پیشرفت های وسیع تر در فلسفه و علوم اجتماعی همراه کند و چارچوب نظام مند و جدیدی برای بحثهای فلسفه سیاسی به وجود آورد.

نظریه ای در باب عدالت، کتابی است طولانی و مفصل که به راحتی ممکن است در جزئیات آن سردرگم شد. کتاب «راهنمای خواندن نظریه ای در باب عدالت رالز» نقشه راهنمایی است برای خواندن این اثر مهم و دشوار که پس از طرح زمینه های تاریخی و مفهومی بحث، مروری بر درون مایه های اصلی کتاب می کند و سپس محتوای کتاب را بند به بند توضیح می دهد. در پایان فصلی نیز درباره تفسیرها و تأثیرهای این کتاب آمده است.

کتاب «راهنمای خواندن نظریه ای در باب عدالت رالز» از مجموعۀ «راهنمای متون کلاسیک» ترجمۀ مجموعۀ Reader’s Guides است که انتشارات کانتینیوم آن را با هدف فراهم‌کردن مقدمه‌ای روشن و مختصر برای متون کلاسیک در ادبیات و فلسفۀ غرب تهیه کرده است.

در سخن ناشر این اثر آمده است: ابن سینا در زندگی نامه خودنوشتش تعریف می‌کند که چهل بار مابعدالطبیعه ارسطو را خواند و مطلقا از آن چیزی درنیافت، تا اینکه با خواندن رساله بسیار مختصر فارابی با عنوان اغراض مابعدالطبیعه، تمامی زوایای این اثر برای او روشن گشت. کوشش تمثیل‌گونه او حکایت از این می‌کند که خواننده راهی طولانی تا فهم متن کلاسیک در پیش دارد و در این راه نیازمند راهنماست. اما تلاش برای خواندن این متن‌ها و برای ما فارسی زبانان خواندن ترجمه‌های فارسی آنها، اغلب به مسیری بی‌سرانجام کشیده می‌شود و فهم عمیق و دقیق، رفته رفته، جای خود را به ساده‌سازی‌های مبتذل می‌دهد.

رفتن به سراغ این متون دشوار و گاهی سهل ممتنع، استیصالی به بار می آورد که ای بسا خواننده را به بازنگری و تردید درباره فهم پذیری این متون بیندازد. خواننده پرتلاش اگر از دام این تردیدها بیرون آید، به مطالعه متون درجه دوم روی می آورد و به آثار شارحان و مفسران رجوع می کند و مدت‌ها در میان شروح مطول و پرجزئیات سرگردان می شود و از قضا خود این شروح را نیازمند راهنما می بیند. سرانجام پس از دل‌کندن از این تلاشهای مدرسی و روشمند و دردسرهای بی حاصل، نوبت به تفرج در آثار درجه سومی می رسد که بیان شسته رفته و ساده ای از سیر تفکر یک متفکر می دهند و اغلب حاصلی جز فروکاستن وجوه اندیشه او در قالب کلیشه های ساده انگارانه ندارند، آثاری که به جای قدم اول بودن، مهر ختامی بر جست و جوی فکری خواننده می زنند. بدین ترتیب خواننده یا از صرافت خواندن متن کلاسیک می افتد یا خود را از خواندن آنها بی نیاز می بیند.

درس‌گفتارهای دانشگاهی، مقالات علمی پژوهی و تألیفهای به اصطلاح انتقادی، همگی در رجوع به این آثار درجه دوم و سوم و در تظاهر به رجوع به آثار اصلی ـ که عمدتا رونوشتی از استنادات شرح‌ها و مقدمه‌هاست ـ با یکدیگر شریک اند. حاصل آنکه آثار کلاسیک هرگز خوانده نمی شوند و این منابع اصلی بازخوانی های مؤلفانه یا منتقدانه به مرور فراموش می شوند.

کتابهای مجموعه راهنمای متون کلاسیک، چیزی است در میانه این دو شیوه تقرب به متن؛ نه شرح و تفسیری مفصل است و نه ادعای آسان کردن تمام دشواری های متن را دارد، بلکه قرار است نقشه ای باشد برای گذر از پیچ و خم متن. این مجموعه در انتشارات کانتینیوم با عنوانReader’s Guides  و با هدف فراهم کردن مقدمه ای روشن و مختصر برای متون کلاسیک در زمینه ادبیات و فلسفه غرب تهیه شده است.

نویسندگان این مجموعه هر یک در زمینه کاری خود شناخته شده و صاحب اعتبار هستند و مخاطب کتابها نیز دارای دانی در حد کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته های مرتبط در نظر گرفته شده اند. این کتابها خواننده را دعوت می کنند به خواندن کتاب اصلی و به رفت و برگشت میان کتاب راهنما و کتاب اصلی. بنابراین خواننده باید پس از خواندن بخشهای مقدماتی کتاب راهنما، به سراغ متن اصلی برود و ابتدا با داشته های ابتدایی خود با متن مواجه شود، سپس کتاب راهنما را باز کند و توضیحات مربوط به آن بخش را بخواند؛ این توضیحات مقاصد اصلی را اندیشمند را توضیح می دهند و پیوندهای هر بخش را با نظام تفکر او مشخص می سازند و به ندرت وارد تفسیری خاص از متن می شوند. در مرحله آخر نیز خواننده دوباره به متن اصلی رجوع می کند و با دانشی روزافزون دوباره برای خل معماهای متن می کوشد.

کتابهای این مجموعه از ساختاری واحد پیروی می کنند. در بخش اول هر کتاب به زمینه و زمانه نوشته شدن اثر پرداخته شده است، یعنی تلاش شده است تا متن در درون بافتار فکری و تاریخی خود قرار گیرد تا نسبت اثر با آثار گذشتگان و پیوست و گسست آن با منظومه معرفتی پیشینیان مشخص گردد.

در بخش دوم مضامین اصلی اثر به بحث گذاشته شده است تا خواننده فهمی اجمالی از موضوعات و مطالب کتاب پیدا کرده و آماده ورود به متن اصلی شود. در بخش سوم، نویسنده از مقدمات عبور کرده و وارد خود متن می شود. در این بخش، نویسنده با تفکیک متن اصلی به فصلها، بخشها، قسمتها، بندها و حتی جمله ها گام به گام خواننده را با خود همراه می کند و می کوشد تا هم روایتی تکوینی از چگونگی شکل گیری و بسط ایده ها به دست دهد و هم ربط و نسبت منطقی آنها را بکاود.

در بخش چهارم نویسنده به تأثیرات فکری و تاریخی کتاب مورد نظر می پردازد. در انتهای هر بخش از کتاب، پرسهایی پژوهشی نیز طرح شده اند تا هم خواننده بتواند مطالب فصل را جمع بندی کند و هم خود در آینده به نحو مستقل این پرسش ها را مبنای تحقیقش قرار دهد. در انتهای هر کتاب نیز راهنمای مطالعه آثار مرتبط آمده است که خواننده می تواند آن را مبنای مرحله بعدی مطالعه و تحقیقات خود قرار دهد.

انتشارات ترجمان علوم انسانی امیدوار است با ترجمه و انتشار این آثار قدمی در مسیر اندیشیدن سنجیده به اندیشه های سنجیده را برداشته باشد. هر چند کتابهای این مجموعه و نیز ترجمه های آنها عاری از نقص نیستند، اما تلاش مان این بوده است که پژوهشگران علوم انسانی را از طرفی به خواندن متن های اصلی متفکران و از طرفی به تلاش برای تفکر به زبان فارسی تشویق کنیم و امیدواریم مخاطبان این آثار نیز با نگاهی نقادانه ما را همراهی کنند.

فهرست تفصیلی کتاب عبارت است از:

سخن ناشر

سپاسگزاری

[۱] معرفی و زمینه

زندگی نامه و بستر تاریخی

پیش زمینه های فلسفی

مروری بر نوشته های رالز

[۲] نمای کلی

ایده اصلی نظریه ای در باب عدالت

راهنمای سریع برای متن

[۳] مطالعه متن

طرح کلی از عدالت به مثابه انصاف

پرسشهای تمرینی

فایده گرایی و شهودگرایی

پرسشهای تمرینی

تعادل اندیشیده و روش

پرسشهای تمرینی

دو اصل عدالت

پرسشهای تمرینی

تشریح عدالت به مثابه انصاف

پرسشهای تمرینی

وضعیت آغازین

پرسشهای تمرینی

معرفی گزینه ها

پرسشهای تمرینی

استدلال برای عدالت به مثابه انصاف

پرسشهای تمرینی

نهادهای جامعه عادل

پرسشهای تمرینی

کامل کردن استدلال

پرسشهای تمرینی

عدالت و فرد

پرسشهای تمرینی

جست و جوی پایایی

پرسشهای تمرینی

[۴] تفسیرها و تأثیرها

نظریه ای در باب عدالت به مثابه اثری کلاسیک

مناقشه لیبرال ـ جامعه گرا

بحثهای بیشتر و موقعیت کنونی

پی‌نوشتها

کتابنامه ها و منابعی برای مطالعه بیشتر

واژه نامه

نمایه

کتاب راهنمای خواندن نظریه ای در باب عدالت رالز نوشته فرانک لاوِت با ترجمه محمد ملاعباسی به همت انتشارات ترجمان علوم انسانی به بهای ۲۳۰۰۰ تومان در زمستان ۱۳۹۶ منتشر شد.