خبرگزاری مهر، گروه استانها: جعفر ثامنی: استاندار سمنان اخیراً در جلسه شورای عالی حفاظت از منابع آب استان گفت کم‌آبی و خشک‌سالی مختص مناطقی است که دارای اقلیم خشک هستند و استان سمنان هم از این قاعده مستثنا نیست از سوی دیگر استان ما دیرزمانی است با ابتدایی‌ترین ابزار و امکانات، کم‌آبی‌ها وخشکسالی ها را پشت سر گذاشته و روی پای خود ایستاده و ادامه حیات داده، امروز هم کارشناسان به کنار مردم بروند و با استفاده از نظرات خود مردم و دانش روز برای مشکلات کم‌آبی راه‌حل بیابند اما در سخنان چاووشی استاندار سمنان نکاتی نهفته است که باید به آن پرداخت.
متأسفانه علیرغم راهبردهای مندرج در قوانین بالادستی نظیر سیاست‌های کلی نظام در حمایت از بخش کشاورزی و قانون برنامه ششم و اقتصاد مقاومتی که بایستی سرلوحه فعالیت‌های دولت تدبیر و امید برای ارتقای تولیدات کشاورزی صورت گیرد تا از ظرفیت‌های مغفول مانده این بخش در اقتصاد ایران بهره گرفته شود، این موضوع در استان سمنان و حتی در سطح کلان نیز نادیده انگاشته شده و با بی‌توجهی محض درباره آن مواجه هستیم.
مسئولان دست‌به‌کار شوند
متأسفانه از دیرباز سیاست‌های اجرایی کشور از جنبه نگاه هزینه‌ای دیده می‌شود یعنی حداقل دستگاه‌های اجرایی پائین‌دست دولت در استان سمنان صرفاً به دنبال این هستند که بودجه اختصاصی را به هزینه برسانند و تاکنون هیچ‌یک از پروژه‌ها، چه کوچک وچه بزرگ ارزیابی اجتماعی، اقتصادی، و توسعه‌ای نداشته است لذا از استاندار تقاضا داریم که به‌عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی استان دستور دهد که دستگاه‌های اجرایی برای تک‌تک پروژه‌ها گزارش و ارزیابی زیستی تهیه‌کرده و میزان تأثیرگذاری آن‌ها درزمینهٔ اجتماعی و اقتصادی همچنین توسعه‌ای را به شورای عالی توسعه استان ارائه کنند.
کشاورزی که با مشقت آب را به سطح زمین آورده برای قطره‌قطره های آن برنامه‌ریزی و از هدر رفتن آن جلوگیری می‌کند این در حالی است که یک شهروند تصور می‌کند ارزش آب همان عدد ورقمی است که بر روی برگه‌ها و قبوض آب نوشته‌شده اما این‌گونه نیست؛ ارزش یک قطره آب میزان حیات‌بخشی، تولید و ارزش‌افزوده‌ای است که به وجود می‌آورد.
شرکت شهرک‌های صنعتی استان سمنان برای اولین بار طرح بازچرخانی آب را در شهرک‌های صنعتی استان به اجرا گذاشته، چه خوب است هزینه تمام‌شده یک لیتر در ثانیه آب استحصالی اعلام تا برای همه ما مشخص شود که یک لیتر آب که در طبیعت در اختیار ما قرار می‌گیرد، چقدر ارزش دارد.
ضرورت اتخاذ تدابیر کارشناسی
در جلسات شورای عالی آب استان سمنان آنچه نامعقول و ناکارشناسی است، این است که همه را با یک‌چشم می‌بینند یعنی ازنظر اعضا آن کشاورزی که از یک هکتار زمین ده تن گندم برداشت می‌کند و کشاورزی که دو تن گندم استحصال می‌کند باهم یکسان هستند و برای اعضای این شورا، فرقی نمی‌کند تیغ پروانه بهینه باشد یا کنتور هوشمند؛ درهرصورت کشاورز محکوم‌به عدم کشت زمین خود است. درصورتی‌که منطق مصرف بهینه به ما حکم می‌کند، که قبل از هرگونه اقدامی، در محله اول زمین‌های کم بازده و فاقد توجیه اقتصادی در استان شناسایی و با هماهنگی بین صنعت، شرب، کشاورزی و کشاورزان برای این‌گونه زمین‌ها تدبیری بیندیشیم چه‌بسا با تعیین تکلیف این‌گونه چاه‌ها سفره‌های آب زیرزمینی به تعادل برسند.
در اجرای طرح تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی، توجهی به میزان سرمایه‌گذاری انجام‌شده بر روی زمین‌های کشاورزی به عمل نیامده است یعنی آن مزرعه و مجموعه‌ای که فقط در حد یک منبع آبی و کشت فصلی عمل می‌کند، با مجموعه‌ای که میلیاردها سرمایه‌گذاری کرده و تأسیسات آبیاری نوین و دیگر سرمایه‌گذاری‌های جانبی را فراهم آورده، با یک دید نگاه شده‌اند؛ قطعاً از عدم برداشت آب که از کرامات تیم کارشناسی استان سمنان است که مزارعی که سرمایه‌گذاری بیشتری کرده‌اند، خسارت بیشتری می‌بینند.
ضرورت مقابله با افراط‌وتفریط
افراط‌وتفریط مقوله دیگری است که در اجرای طرح تعادل بخشی به چشم می‌خورد. وزارت نیرو همه مشکلات و کاستی‌ها را که در اثر افراط‌گرایی خودش در دهه ۶۰ و ۷۰ بر سامانه‌های آبی کشور وارد آورده، را امروز یک‌جانبه بر گرده بخش کشاورزی نهاده، سیاست‌های خارج از توان‌بخش کشاورزی به کشاورزان تحمیل می‌کند درحالی‌که ۴۰ سال عدم نظارت باعث شده، برداشت‌های بی‌رویه صورت بگیرد، و امروز سفره‌های آب بابیان منفی مواجه شوند.
پیشنهاد مشخص ما کشاورزان این است که به‌جای این کنتورهای هوشمند، همه منابع آبی در فصل کم‌مصرف آبی یعنی ماه‌های آذر و دی‌ماه کامل خاموش شوند و هم‌زمان درجاهایی که امکان تغذیه مصنوعی وجود دارد با استفاده از آب‌های سطحی پروژه‌های تغذیه مصنوعی را انجام دهیم، اگر چنین کنیم با اطمینان می‌توان انتظار داشته باشیم که درهمان سال اول بیلان منفی، به صفر و یا به حداقل برسد.
در ادبیات کارشناسان آب کشور مفهومی به نام کشت‌های استراتژیک و غیراستراتژیک وجود ندارد، در شرایط عادی هر نوع محصولی را می‌توانیم بکاریم، اما در موقع بحران اولویت با تأمین قوت مردم و فراهم آوردن مایحتاج عمومی، از قبیل نان، گوشت، مرغ و تخم مرغ و لبنیات است.
سیاست یک بام و دو هوا
با نگاهی به تاریخ به خوبی متوجه خواهیم شد که آن چه در روی میز مذاکرات بین‌الملل حرف اول و آخر را می زند، بنیه اقتصادی و پر بودن سیلوهای مواد غذایی و کافی بودن ذخایر استراتژیک کشورها است اما امروزه شاهد آن هستیم که همان بی مبالاتی و اغماضی که در دهه ۶۰ و ۷۰ در آبخوان ها صورت گرفت، هم اکنون در حوزه‌های آبخیز در قالب توسعه کشت غیر استراتژیک به سرعت در حال افزایش است و متأسفانه این توسعه کشت عموماً در عرصه های منابع ملی وحتی در حریم و بستر رودخانه‌ها در غالب ویلاسازی و باغ‌های اشرافی‌گری درحال گسترش است تا جایی که رودخانه پر آب و دائمی مانند رودخانه حبله رود که در بعضی از نقاط آن تا سه متر مکعب در ثانیه دبی لحظه‌ای برای آن گزارش شده خروجی آن حتی آب شرب شهر گرمسار را که ۳۵۰ لیتر بر ثانیه است را تأمین نمی‌کند.
وزارت نیرو از این یک بام و دو هوای اجرای قانون دست بردارد و هرچه زودتر با هماهنگی دیگر دستگاه‌های اجرایی و نظارتی نسبت به تأمین حق آبه‌ها بر اساس قانون توزیع عادلانه آب اقدام کنند اگر چنین نکند عنقریب شهرها ومناطق جمعیتی که در دشت‌ها قرار دارند محکوم به نابودی و تخلیه خواهند بود.
*دبیر اجرایی صنف کشاورزی گرمسار
نظر شما