به گزارش خبرنگار مهر، کتاب درآمدی بر متافلسفه تألیف سورن اورگارد، پل گیلبرت و استیون بروود با ترجمه مهدی رعنائی به همت انتشارات ترجمان علوم انسانی ابتدای سال جاری به بهای ۳۳ هزار تومان منتشر شد.
اگر از یک دانشجوی فلسفه بپرسید «فلسفه به چه دردی می خورد؟»، در مخمصه بزرگی می افتد و نهایتا، پس از کلی دست و پا زدن، پاسخ شسته رفته ای به شما نخواهد داد. آن دانشجو با این کوشش، ناخودآگاه، وارد قلمرو دیگری می شود که «متافلسفه» نام دارد، حوزه جدیدی که در آن نه به جهان و انسان، بلکه باید به خود فلسفه فکر کند.
کتاب حاضر، قرار است به خود فلسفه بیندیشد و خواننده را به پاسخ چنین پرسش هایی نزدیک تر کند: اینکه اساسا فلسفه چیست و به چه دردی می خورد؟ آیا علم و علوم انسانی جدید ما را از فلسفه بی نیاز نمی کنند؟ آیا فلسفه ما را نهایتا به حقیقت می رساند؟ فرق فلسفه خوب و بد چیست؟ آیا تفاوتی میان فلسفه تحلیلی و قاره ای هست یا خیر؟
درآمدی بر متافلسفه اولین کتابی است که به طور مستقل به این پرسش ها می پردازد. این کتاب خواننده را با رویکردهای اصلی به فلسفه، از تحلیلی تا قاره ای، و از سنتی گرفته تا مدرن، آشنا می کند. نویسندگان کتاب بیانی شسته و رفته و منظم و آموزشی دارند و مباحث متافلسفه و دیدگاه های پراکنده این حوزه را طبقه بندی و تشریح کرده اند. همین نکته باعث می شود این اثر هم مناسب پژوهشگران متافلسفه باشد و هم مناسب دانشجویان تازه وارد رشته فلسفه.
در بخشی از مقدمه مترجم این اثر آمده است: متافلسفه، مد جدید جهان فلسفه است. کتابها و مقالات بسیاری منتشر شده اند، چه درباره متافلسفه به طور عام و چه درباره موضوعات دیگر، از متااُنتولوژی و متافیزیک گرفته تا مباحث مرتبه بالا درباره اخلاق و حتی مباحث
مبتذلی مانند فلسفه تجربی. حتی مجله تخصصی نیز با نام متافیلاسفی منتشر می شود، اما عر چند این اصطلاح و البته اصطلاحات مشابه مانند فلسفه فلسفه نسبتا جدیدند، این موضوع را تا آغاز فلسفه می توان عقب برد. تقریبا در آرای همه فیلسوفان می توان به تلویح یا به تصریح، آرای متافلسفی شان را یافت و اگر نه از نوع استدلال ها و مواضعشان می توان متافلسفه مفروضشان را دریافت. درباره اهمیت این موضوع به سختی می توان اغراق کرد، اما با این حال این کتاب تا آنجا که مؤلفان و همین طور مترجم آن اطلاع دارند، اولین کتاب درس ای است که درباره این موضوع به زبان انگلیسی شهرت یافته است و از انتشار کتابی به زبان فارسی هم مترجم تا این جای کار بی اطلاع است.
هر چند این کتاب اولین یا حداقل یکی از اولین کتابها درباره این موضوع است، به خوبی توانسته طیف وسیعی از دغدغه ها را پوشش دهد و آنها را به خوبی مورد بحث و مداقه قرار دهد. مسلما هیچ فلسفه دانی نمی تواند طابق النعل بالنعل با همه مطالب کتاب فلسفی موافق باشد و من نیز از این امر مستثنا نیستم، اما مقدمه مترجم مسلما جای اظهار فضل درباره مخالفتها و موافقت ها نیست. اگر این کتاب بتواند توجه خوانندگان فارسی زبان را به این موضوع جلب کند والبته باعث شود به سمت مطالعه دیگرمنابع در باب این موضوع بروند، مترجم کار خود را انجام شده خواهد دانست.
در بخشی از پیشگفتار این اثر به قلم نویسندگان آمده است: این کتاب مقدمه‌ای است بر متافلسفه، شاخه‌ای از فلسفه که از چیستی فلسفه می‌پرسد، از اینکه چگونه باید انجام شود و چرا باید به آن پرداخت. تا جایی که می‌دانیم، برای اولین بار است که چنین کتابی به زبان انگلیسی نوشته می‌شود؛ حداقل مطمئنیم تنها این کتاب اکنون در حال انتشار است.
در نتیجه، هنگام نگارش این کتاب این حس را داشتیم که وارد حوزه‌ای بکر می‌شویم و هر چند ایده نگارش اولین کتاب مقدماتی در شاخه متافلسفه هیجان‌آنگیز بود، اما همچنین وظیفه‌ای هولناک و به شدت دشوار بر عهده ما می‌گذاشت. اما اگر این کتاب بتواند علاقه بیشتری به متافلسفه ایجاد کند و شاید دیگران را برانگیزد تا کتاب‌های مقدماتی دیگری درباره آن بنویسند و به اشکالات و محدودیت‌های رویکرد ما اشاره کنند، ما وظیفه خود را انجام شده خواهیم یافت.
فهرست تفصیلی کتاب عبارتند از:
مقدمه مترجم
پیشگفتار
[۱] مقدمه: متافلسفه به چه دردی می خورد؟
آیا این پرسش مهم است؟
اهداف این کتاب
رئوس باقی مطالب کتاب
[۲] فلسفه چیست؟
مقدمه
فلسفه (بالفعل موجود) چیست؟
پیوستاری بین دو کران
فلسفه به مثابه جزئی از علم
فلسفه به مثابه علم نورس
فلسفه در قامت قابله و پس مانده علوم
افلاطون گرایی
فلسفه به عنوان منطق علم
فلسفه به مثابه مساهمتی در فهم انسانی
فلسفه به مثابه پژوهشی استعلایی
جهان بینی ها
فلسفه به مثابه مباحثه تهذیب کننده
نتیجه
[۳] فلسفه، علم و علوم انسانی
مقدمه
علم: کاری که دنبال کردنش استوار است
پیشرفت در فلسفه؟
ارسطو به کالج می رود: آزمایش فکری
طبیعت گرایی
کواین و ویتگنشتاین
تصویر علمی در برابر تصویر آشکار
فلسفه و علوم انسانی
نتیجه
[۴] داده های استدلال فلسفی
مقدمه
پدیدارشناسی
پدیدارشناسی برج عاج نشین
فرض اول شخص جمع
مباحث پدیدارشناختی
تحلیل مفهومی
توسل به شهودها
پاسخ های شکاکانه
مفاهیم، برداشتها و پدیدارها
نتیجه
[۵] فلسفه قاره ای و تحلیلی
مقدمه
برچسب ومصادیق آنها
تصورات غالب
نقش هایدگر
موضوعات
آموزه ها
روشها
سبک
بازنگرش گرایی و شکاکیت
زنجیره تأثیرات و شباهت های خانوادگی
آیا فلسفه یک موضوع دارد؟
نتیجه
[۶] فلسفه و طلب حقیقت
مقدمه
استعاره ها و امکانی بودن زبان
تاریخی گرایی
فلسفه به مثابه شعر
امکان نقد
نظام مندی در فلسفه
نتیجه
[۷] فلسفه خوب چیست؟
مقدمه: پرسشی از معیارها
فیلسوفان وسوفسطائیان
سبک فلسفی
دقت فلسفی
فضائل فلسفی
ژرف اندیشی
جدیت
نتیجه
[۸] فلسفه به چه دردی می خورد؟
مقدمه
چالشهایی در برابر فلسفه
محصولات فلسفه
کاربردهای تحلیل
جهان بینی ها
انواع جهان بینی
فلسفه و ارزشها
ترقی اخلاقی؟
فلسفه کاربردی
متخصصان اخلاق؟
عمل فلسفه
فلسفه به مثابه درمان
نتیجه
پی نوشتها
منابع
واژه نامه
نمایه
نظر شما