به گزارش خبرنگار مهر، محمدمهدی حاتمی، مدرس فلسفه علم و منطق در دانشگاه رازی کرمانشاه در یادداشتی به این سؤال پرداخته است که یک رساله دکتری یا پایان نامه کارشناسی ارشد بایستی دارای چه ویژگی هایی باشد؟
پنج ویژگی را می توان برخی از ویژگی های یک رساله استاندارد در دوره های تحصیلات تکمیلی محسوب کرد. این ویژگی ها عبارتند از:
ریشه در یک سنت پژوهشی داشته باشد
یک رساله، بایستی نسبت خود را نفیا و اثباتا، با یک سنت پژوهشی نشان دهد. یعنی معلوم کند با کدام ادبیات پژوهشی وارد بررسی موضوع می گردد و چرا چنین ادبیاتی را پذیرفته است و نیز معلوم کند که دیگر محققان دیگر که با آن ادبیات به حل مسئله پرداخته اند؛ چه دست آوردهایی داشته باشد و چه نقدهایی به آنها وارد است.
دارای سهم نوآورانه در بررسی یک موضوع باشد
یک رساله علاوه بر ریشه داشتن در یک سنت پژوهشی، بایستی نقش نوآورانه خود را در توسعه موضوع رساله، نشان دهد، یعنی یک محقق بایستی معلوم کند که چه ایده جدیدی برای سایر محققان دارد و چرا ایده جدید او می تواند برای سایر همکاران دانشگاهی، جالب توجه باشد.
نشان دهنده قدرت تحلیل محقق باشد
یک پژوهشگر در دوره دکتری یا کارشناسی ارشد، بایستی صلاحیت خود را به عنوان یک حرفه ای به اثبات برساند. به منظور اثبات چنین امری، باید نشان داد که از قدرت تحلیل کافی برای بررسی موضوع برخوردار است. منظور از داشتن قدرت تحلیل آن است که محقق نشان دهد که می تواند نظریات سایر همکارانش را بفهمد، به زبان ساده توضیح دهد، دسته بندی کند و نقاط قوت و ضعف دیدگاه های همکارانش را بیان کند.
نظام مند و منسجم باشد
یک رساله در سطح کارشناسی ارشد و دکتری، بایستی یک کل هماهنگ را تشکیل دهد و همه فصول و حتی پاراگرافها و خطوط، هدف واحدی را دنبال کنند. حرفهای ضد و نقیض در یک رساله علمی، پذیرفته شده نیست و نیز پرگویی و پرنویسی بی دلیل، شایسته یک محقق دانشگاهی نیست.
دارای نتیجه گیری شفاف باشد
محقق بایستی معلوم کند که نتایج تحقیق اش، دقیقا چه چیزهایی هستند. آن نتایج توسط چه دلایلی پشتیبانی می شوند و در چه صورتی ممکن است نقض شوند و نیز پیش بینی کند که نتایج به دست آمده، چه راه های جدیدی را خواهد گشود.
خلط هدف و نتیجه
متاسفانه محققان در برخی رساله های دانشگاهی، یا مقالات علمی ـ پژوهشی، بین هدف و نتیجه خلط می کنند.
منظور از هدف، نقطه ای است که می خواهیم در فرآیند یک تحقیق به آن برسیم، اما نتیجه، نقطه ای است که پس از پایان تحقیق به آن رسیده ایم.
واضح است که امکان دارد نقطه ای که به آن رسیده ایم(نتیجه)؛ با نقطه ای که قصد رسیدن به آن را داشته ایم(هدف)؛ منطبق نباشد.
لذا محققان بایستی در تحقیقات خود، تمایز هدف و نتیجه را مد نظر داشته باشند و به طور واضح بیان کنند که از انجام یک پژوهش چه هدفی داشته اند و چه نتایجی کسب کرده اند و نیز در صورتی که هدف تحقیق با نتیجه تحقیق منطبق نباشد؛ به تحلیل علل و دلایل این عدم انطباق بپردازند.(دقت کنید که علت با دلیل متفاوت است)
گفتنی است که عدم انطباق هدف با نتیجه، لزوما دلیلی بر ضعف یک تحقیق یا عدم توانمندی یک محقق نیست.
عدم دستیابی به هدف می تواند ناشی از یکی از عوامل زیر باشد
انتخاب یک هدف اشتباه
مناسب نبودن روش انتخاب شده، برای رسیدن هدف
درست به کار نبردن روش
یک محقق حرفه ای، با صداقت و شفافیت، هدف، روش و نتیجه پژوهش خود را بازتاب می دهد تا محققان بعدی بتوانند از اشتباهات او درس بگیرند و مسیرهای اشتباه را دوباره طی نکنند.
روش شناسی تحقیق در ترجمه
یک رساله دکتری یا کارشناسی ارشد ترجمه بایستی دارای چه ویژگی هایی باشد؟
پنج ویژگی را می توان برخی از ویژگی های یک رساله استاندارد در دوره های تحصیلات تکمیلی محسوب کرد. این ویژگی ها عبارتند از:
ریشه در یک سنت پژوهشی داشته باشد
یک رساله، بایستی نسبت خود را نفیا و اثباتا، با یک سنت پژوهشی نشان دهد، یعنی معلوم کند با کدام ادبیات پژوهشی وارد بررسی موضوع می گردد و چرا چنین ادبیاتی را پذیرفته است و نیز معلوم کند که دیگر محققان دیگر که با آن ادبیات به حل مسئله پرداخته اند؛ چه دست آوردهایی داشته باشد و چه نقدهایی به آن ها وارد است.
دارای سهم نوآورانه در بررسی یک موضوع باشد
یک رساله علاوه بر ریشه داشتن در یک سنت پژوهشی، بایستی نقش نوآورانه خود را در توسعه موضوع رساله، نشان دهد، یعنی یک محقق بایستی معلوم کند که چه ایده جدیدی برای سایر محققان دارد و چرا ایده جدید او می تواند برای سایر همکاران دانشگاهی، جالب توجه باشد.
نشان دهنده قدرت تحلیل محقق باشد
یک پژوهشگر در دوره دکتری یا کارشناسی ارشد، بایستی صلاحیت خود را به عنوان یک حرفه ای به اثبات برساند. به منظور اثبات چنین امری، باید نشان داد که از قدرت تحلیل کافی برای بررسی موضوع برخوردار است. منظور از داشتن قدرت تحلیل آن است که محقق نشان دهد که می تواند نظریات سایر همکارانش را بفهمد، به زبان ساده توضیح دهد، دسته بندی کند و نقاط قوت و ضعف دیدگاه های همکارانش را بیان کند.
نظام مند و منسجم باشد
یک رساله در سطح کارشناسی ارشد و دکتری، بایستی یک کل هماهنگ را تشکیل دهد و همه فصول و حتی پاراگرافها و خطوط، هدف واحدی را دنبال کنند. حرفهای ضد و نقیض در یک رساله علمی، پذیرفته شده نیست و نیز پرگویی و پرنویسی بی دلیل، شایسته یک محقق دانشگاهی نیست.
دارای نتیجه گیری شفاف باشد
محقق بایستی معلوم کند که نتایج تحقیق اش، دقیقا چه چیزهایی هستند. آن نتایج توسط چه دلایلی پشتیبانی می شوند و در چه صورتی ممکن است نقض شوند و نیز پیش بینی کند که نتایج به دست آمده، چه راه های جدیدی را خواهد گشود.
نظر شما