پیاده‌سازی نسل چهارم فناوری فضایی/ تکمیل زنجیره ارزش سنجش از دور

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان فضایی ایران، مهدی ابوالقاسمی با بیان اینکه فناوری فضایی یکی از فناوری های استراتژیک در دنیای امروز محسوب می شود، گفت: تا ۱۰ سال گذشته، فناوری فضایی یک فناوری لوکس و پرهزینه به حساب می‌آمد و کشورهای محدودی به آن دسترسی داشتند اما با الگوبرداری از نسل چهارم صنعت با عنوان اختصاری industry ۴.۰ و پر رنگ شدن نقش فناوری اطلاعات و فناوری سایبری در شکل‌گیری این نهضت، در سال ۲۰۱۶ مفهومی تحت عنوان Space ۴.۰ یا نسل چهارم فناوری فضایی توسط آژانس فضایی اروپا مطرح شد.

مدیرکل فناوری اطلاعات سازمان فضایی ایران هدف اصلی نسل چهارم فناوری فضایی را خارج کردن فضا از حصار دولت ها و ورود بازیگران مختلف به این حوزه دانست و افزود: از جمله بازیگران جدید این حوزه می‌توان به شرکت‌های خصوصی، دانشگاه ها، صنایع و شهروندان عادی اشاره کرد.

ابوالقاسمی تجاری سازی، مشارکت عمومی، فناروی اطلاعات، نوآوری، تعامل، الهام بخشی، همکاری متقابل، ایجاد شغل، رشد اقتصادی و دیجیتالی کردن را از سرفصل‌های اصلی نسل چهارم فناوری فضایی عنوان کرد و ادامه داد: بر این اساس برای تحقق این اهداف و فراگیر کردن فناوری فضایی در سطح جامعه، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان بستری قوی و فراگیر برای ترویج کاربردهای این فناوری مطرح شده است.

وی با اشاره به اینکه یکی از بخش‌های مهم و پرکاربرد فناوری فضایی حوزه سنجش از دور است، گفت: سنجش از دور در واقع علم استفاده از تصاویر و اطلاعات ماهواره‌ای به منظور پایش و بهره‌برداری صحیح از زمین است که در حوزه‌های مهمی مثل کشاورزی، محیط زیست، مدیریت بحران، پایش بلایای طبیعی، هواشناسی، تغییرات اقلیمی، مدیریت شهری، مدیریت منابع آب و .... کاربرد فراوانی دارد و منافع بسیار زیادی در این حوزه‌ها چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم ایجاد می کند.

ابوالقاسمی با بیان اینکه زنجیره ارزش حوزه سنجش از دور، شامل ۴ بخش تولید داده، جمع آوری، پردازش و ارائه اطلاعات است، اضافه کرد: بخش تولید داده شامل ساخت ماهواره، خرید ماهواره، دریافت داده توسط ایستگاه زمینی و خرید داده بصورت الکترونیکی می شود. همچنین بخش جمع آوری مربوط به ذخیره سازی داده، پردازش اولیه و ارائه داده و اطلاعات به کاربران است.

وی افزود: این بخش زیرساخت‌های مختلفی مثل مراکز داده، زیرساخت ابری، مدیریت کلان داده و پلتفرم دسترسی به داده و اطلاعات را دربرمی گیرد. درهمین حال در بخش تحلیل و پردازش داده و تولید محصولات و خدمات ارزش افزوده، بخش‌ خصوصی، استارت آپ‌ها و مراکز تحقیقاتی فعال خواهند شد و بخش ارائه داده، اطلاعات، محصولات و خدمات به جامعه کاربران که شامل پورتال‌ها، سامانه‌ها و نرم افزارهای کاربردی است، مربوط می شود.

مدیرکل فناوری اطلاعات سازمان فضایی ایران با تاکید براینکه اهداف و تحولات مورد نظر در نسل چهارم فناوری فضایی، بدون استفاده از بستر و قابلیت‌های فناوری اطلاعات غیرممکن خواهد بود گفت: ایجاد دسترسی به داده، اطلاعات و خدمات حوزه سنجش از دور بدون فناوری اطلاعات، ممکن نیست و با به کارگیری مفاهیمی همچون «داده باز» (Open Data) امکان ارائه خدمات کاربردی و بسیار مفید فناوری فضایی به افراد جامعه ایجاد خواهد شد.

ابوالقاسمی افزود: در حال حاضر طرح کوپرنیک اتحادیه اروپا که از آن به عنوان چشم اروپا یاد می‌شود، همین استراتژی را در پیش گرفته و با ایجاد یک زنجیره کامل سنجش از دور، خدمات بسیار مفید و با ارزشی را به جامعه ارائه می‌دهد و زمینه بهره‌برداری همه افراد را از صنعت فضایی مهیا کرده است.

به  گفته وی، این طرح تمامی بخش‌های زنجیره ارزش سنجش از دور را ایجاد کرده و در سال ۲۰۱۵ بازاری بالغ بر ۵۴ میلیون یورو داشته که پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ به ۲۱۰ میلیون یورو افزایش یابد. همچنین این طرح حدود ۲۸ هزار شغل در بخش‌های بالادستی و پایین دستی ایجاد کرده است.

مدیرکل فناوری اطلاعات سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: این طرح شامل ۸ ماهواره اختصاصی، ۵ پلتفرم دسترسی به داده و اطلاعات به صورت ابری، چندین مرکز رشد و بیش از ۲۰۰ استارت آپ است که به خوبی از قابلیت‌های فناوری اطلاعات برای پیشبرد اهداف پروژه و ارائه خدمات به شهروندان اروپایی استفاده کرده است.

وی با تاکید بر اهمیت این موضوع گفت: سازمان فضایی ایران نیز با توجه به تجارب موفق دیگر کشورها در این حوزه، اقدام به ایجاد بخش‌های مختلف زنجیره ارزش سنجش از دور کرده است و علاوه بر سرمایه گذاری در بخش بالادستی ساخت و خرید ماهواره و داده‌های ماهواره‌ای و کمک به شکل‌گیری ایده‌های جدید و استارت آپ‌ها، در حال ایجاد زیرساخت‌های فناوری اطلاعات شامل پلتفرم دسترسی به داده و اطلاعات، مرکز داده و زیرساخت ابری است.

ابوالقاسمی خاطرنشان کرد: با کمک فناوری اطلاعات می‌توان خدمات کاربردی فناوری فضایی مثل کشاورزی هوشمند، پایش منابع ارزشمند زمین، مدیریت بلایای طبیعی، مدیریت شهری، پایش محیط زیست و صدها کاربرد دیگر را در سطح جامعه و به سهولت در اختیار کاربران قرار داد.