علم و معنویت را نمی‌توان از مالک آنها گرفت/ ذات تفکر جستجوگری است

به گزارش خبرنگار مهر، غلامحسین ابراهیمی دینانی، عضو انجمن حکمت و فلسفه ایران و چهره ماندگار فلسفه در برنامه «معرفت» که از شبکه چهار سیما پخش می‌شود، در تفسیر اشعار باباطاهر، در بیان طبقات اهل طریق اظهار داشت: کلمات قصار باباطاهر واقعاً قصار است کوتاه می‌گوید ولی پر از معنی.

وی ادامه داد: اهل طریق و کسانی که در راه حق هستند، سه طایفه اند؛ طبقه اول اهل ریاضت هستند، کسانی که سستی به خود راه نمی‌دهند و تنبلی را برای همیشه کنار می‌گذارند و اهل جد و ریاضت در راه خداوند هستند.

عضو انجمن حکمت و فلسفه ایران افزود: راه حق و تعالی آسان نیست و تا جایی که توان هست، باید کوشید. باید به صد درصد آنچه که نیروی فکری، روحی و بدنی وجود دارد، رسید. هر جدّی در آن ریاضت است.

ابراهیمی دینانی تصریح کرد: فرقه دوم که تقریباً و تحقیقاً از طبقه اول پایین‌تر هستند، اهل سیاست هستند. اینها به تمام معنی کوشش نمی‌کنند و آنچه که هست، حفظ می‌کنند. برای حفظ آنچه هست، تدبیر و سیاست لازم است. طبقه دوم آنچه که هست و آنچه که دارند، می‌خواهند نگه دارند و برای حفظ و نگهداری آن باید سیاست مدبرانه داشته باشند؛ می‌توان گفت اینها اهل شریعت هستند.

وی گفت: انسان‌ها اگر به همانی که هستند، راضی بمانند تعالی معنی پیدا نمی‌کند؛ باید به آنچه بالاتر است، برسند. تمام زندگی انسان تلاش و کوشش برای رسیدن به تعالی است.

عضو انجمن حکمت و فلسفه ایران اظهار داشت: انسان می‌کوشد که از آنچه هست، بالاتر برود. آن کسی که میلیونر است می‌خواهد میلیاردر شود، آن کسی که پستی دارد، می‌خواهد به پست بالاتر برود؛ اینها یک عده آدم هستند اما آدم‌های معنوی می‌خواهند معنوی‌تر شوند؛ حتی انبیاء و اولیاء می‌خواستند بالاتر بروند.

ابراهیمی دینانی تأکید کرد: انسان چه در امور مادی و چه در امور معنوی خرسند نیست. انسان جستجوگر است. ذات تفکر جستجوگری است. فکر بر حسب ذات، جستجوگر است. فکر می‌پرسد و بر حسب ذات پرسشگر است. هر پرسشی، پاسخی دارد. گاهی به پرسش قانع‌کننده می‌رسیم و گاهی نمی‌رسیم و همچنان به دنبال پاسخ می‌گردیم. این زایش پرسش و رسیدن به پاسخ تا ابد ادامه دارد.

وی بیان کرد: انسان مالک آن چیزی است که در درونش است. علم و تقوای شما را کسی نمی‌تواند از شما بگیرد. مالکیت‌های دیگر اعتباری است. پول و مال شما را می‌توانند از شما بگیرند اما علم و معنویت کسی را نمی‌توان از انسان بگیرند.

عضو انجمن حکمت و فلسفه ایران عنوان کرد: عقل، نور است. نور عقل، عالم را روشن می‌کند. خداوند به انسان عقل داده است، اما همین نور عقل که همه‌جا را روشن می‌کند، دو چیز است که مانع آن می‌شود، ترس و تنبلی. فردی که می‌ترسد، خیلی‌ جاها جرأت نمی‌کند برود. ترسو می‌نشیند. دوم تنبلی است. تنبل نمی‌خواهد برود. اینها مانع از نور عقل می‌شود.

به گفته ابراهیمی دینانی، یک عده می‌خواهند وقت بگذرانند که نمی‌دانند وقت آنها را می‌گذراند و عده کمی هم هستند که می‌گویند از وقت حداکثر استفاده را کنیم. باید بگوییم چگونه از وقت استفاده کنیم، اگر تصمیم گرفتیم که از عقل استفاده کنیم، وقت به ما استفاده می‌رساند. اما اگر تصمیم گرفتیم که وقت بگذرانیم، وقت ما را می‌گذراند. یکی از اسم‌های روز قیامت، یوم‌الحسرت است که روز سختی است. این که ۹۰ سال عمر را گذرانده‌اید و هیچ چیز به دست نیاورده‌اید، واقعا حسرت برانگیز است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: طبقه‌ سوم پایین‌تر هستند و باید به آنها عنایت و توجه شود. دانایان به نادان‌ها باید توجه کنند. داراها به ندارها باید کمک کنند. باید به آنها عنایت شود و آنهایی که اهل علم هستند، عِلمشان را به دیگران برسانند. پولدارها هم باید به دیگران کمک کنند. البته آنها هم که به آنها کمک شده است، باید راه بیفتند و تنبلی نکنند. بنابراین اگر همه به هم کمک کنند و راه بیفتند و تلاش و کوشش لازم را داشته باشند، جامعه اصلاح می‌شود.