زنان داستان نویس ایرانی گوی سبقت را از مردان ربوده اند/ داستان کوتاه ایرانی در آستانه جهانی شدن است

به گزارش خبرنگار مهر ، عصر امروز دومین همایش در ستایش داستان کوتاه به کوشش موسسه شهر کتاب و موزه هنرهای معاصر تهران در سالن سینما تک این موزه برگزار شد . در این مراسم که پنج ساعت به طول انجامید مراسم بزرگداشت جروم دیوید سالینجر ( داستان نویس آمریکایی ) ، چشم انداز داستان کوتاه در ایران و جهان و اهدای جوایز نخستین مسابقه داستان کوتاه شهر کتاب برگزار شد .

هر ساله روز 14 فوریه مصادف با 25 بهمن ماه در چند کشور جهان از جمله ایران مراسم  مختلفی به عنوان روز بزرگداشت داستان کوتاه برگزار می شود . امسال دومین بزرگداشت این روز به کوشش علی اصغر محمد خانی و موسسه شهر کتاب برگزار شد . در این همایش برنامه های متنوعی به منظور بزرگداشت این روز تدارک دیده شده بود و اساتید ادبیات و نویسندگان در مورد ویژگی های داستان کوتاه به ایراد سخن پراختند .

علی اصغر محمد خانی معاون فرهنگی موسسه شهر کتاب و دبیر این همایش در ابتدای این مراسم ، گفت : وقتی در مورد انقطاع فرهنگی صحبت می کنیم ، نیاز است که توجه بیشتری به ادبیات و داستان کوتاه داشته باشیم ، این همایش برای همین توجه بیشتر برگزار می شود این مراسم در سال گذشته اختصاص به بحث های نظری در مورد داستان کوتاه داشت و امسال جایزه و مسابقه ای به آن افزوده شده است .

وی افزود : در دو دهه گذشته رویادهای زیادی را شاهد هستیم که تاثیر زیادی بر ادبیات گذاشته اند که از آن جمله می توانیم به انقلاب ، دفاع مقدس و شکوفایی زنان در عرصه های اجتماعی اشاره کنیم . همه این رویدادها در داستان کوتاه نشان داده شده است و این بذل توجه ادب دوستان ایجاب می کند که برنامه هایی از قبیل برگزاری همین همایش داستان کوتاه در همه کشور گسترش یابد .

پس از علی اصغر محمد خانی ، دکتر امیرعلی نجومیان در بخش بزرگداشت سالینجر با موضوع " سالینجر ژرف نگار معصومیت " ، گفت : سالینجر نویسنده بسیار کم کاری است و صحبت بر سر این است که او در محافل مختلفی گفته که همچنان مشغول نوشتن داستان و رمان های مختلفی است ولی تا کنون اقدام به انتشار آنها نکرده است .

وی افزود : به نظر من سالینجر بیش از آن که نویسنده باشد اسطوره است و اسطوره سازی از سالینجر توسط خود او صورت گرفته است . او آدمی است که با انزوای خود در دهه های گذشته در شکل دادن " اسطوره سالینجر " ، نقش داشته است . دختر وی در کتاب خود اذعان می کند که پدر من اصلا آدم منزوی نیست و تنها مشکل پدر من با دنیای شهرت و معروفیت است . هنوز میزان چاپ کتاب " ناتور دشت " ، در هرسال بین 250 تا 500 هزار نسخه است و در ده سال اخیر از 250 هزار نسخه پایین تر نرفته است .

این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد : داستان " ناتور دشت " ، شیفتگی عجیبی را در خواننده ایجاد می کند جالب است که در سالهای قبل از جیب دو کسی که در ترورهای بزرگی نقش داشتند همین کتاب پیدا شد اول کسی بود که به رئیس جمهور آمریکا حمله کرد و دیگری فردی بود که به جان لنون خواننده پاپ سوء قصد کرد . نویسندگانی که پس از دهه شصت برخواستند به فرزندان سالینجر مشهور شده اند و این اصطلاح تا به امروز وجود دارد . در همه کتابهایی که درباره داستان کوتاه نوشته می شود همیشه در آغازشان از او یاد می کنند .

وی با طرح این سوال که چه چیزی باعث محبویت سالیجر شده است  افزود : سالینجر رمان نویس و داستان نویسی است که به درونمایه های ادبیات آمریکا شدیدا علاقمند است و به گونه ای نوشته های او بازنویسی " رویای آمریکایی" است و او بازگو کننده " اسطوره آمریکا " است . سالینجر مانند " مارک تواین " ( پدر او در داستان نویسی ) تفاوتی اساسی دارد ، " تواین " نوشته هایی مملو از خوشبینی نسبت به این مدینه فاضله است در حالی که سالینجر تنها سرخوردگی از این رویا را در آثارش به خواننده نشان می دهد .

استاد ادبیات خارجی دانشگاه تهران خاطر نشان کرد : معصومیت دوران کودکی یکی از دستمایه های اصلی آثار سالینجر است. او اگرچه رابطه خوبی با بچه ها ندارد ، شخصیت های آثار او آدم های تنها و بیگانه با اجتماع هستند . در آثار او فرد گرایی و ضد اجتماع بود کاراکترها در حد اعلای خود دیده می شود و همه این موارد چیزی است که به شدت با آن تصویری که مارک تواین از رویای آمریکایی ارائه می دهد در تضاد است .

به گزارش مهر ، در بخش دوم از این همایش میزگرد چشم انداز داستان کوتاه در ایران و جهان برگزار شد . در این میزگرد یک ساعته عبدالله کوثری مترجم ادبیات داستانی که به تازگی نمونه هایی از داستان کوتاه آمریکای لاتین را به چاپ رسانده است در مورد جایگاه این ژانر ادبی در منطقه آمریکای لاتین و تاثیر آن بر داستان نویسان جهان سخن گفت . پس از آن محسن سلیمانی در مورد جایگاه داستان کوتاه در ایالات متحده سخنانی را ایراد کرد و در ادامه محمد رضا گودرزی با ذکر شواهد و آماری تحقیقی به بررسی ویژگی های داستان کوتاه نویسی در ایران پرداخت .

گودرزی در بخشی از سخنان خود و با ارائه آماری تازه بر این نکته تاکید کرد که زنان بسیار بیش از مردان داستان نویسی در عرصه داستان کوتاه حضور دارند و فعالیت می کنند .

در ادامه این مراسم مهندس فیروزان مدیر موسسه شهر کتاب تهران سخنرانی کرد و در مورد انگیزه های برپایی این همایش صحبت کرد وی گفت : من امروز در ناصیه داستان نویسی ایرانی می بینیم که این آفرینش  می تواند جهانی شود و من با توجه به اینکه آثار جهانی بسیاری را می خوانم می بینم که داستان کوتاه ایرانی در آستانه جهانی شدن است و این بیش از خیلی از زمینه های دیگر چنین قابلیتی را دارد .

در ادامه مراسم از یک ناشر و یک مترجم به خاطر تلاش برای معرفی داستان کوتاه در ایران تجلیل شد . حسن کیائیان مدیر نشر چشمه به خاطر دو دهه تلاش برای معرفی داستان کوتاه و انتشار بسیاری در این ژانر ادبی لوح سپاسی از شهر کتاب دریافت کرد و مژده دقیقی ( مترجم ) هم به خاطر بیشترین تلاش در راه معرفی ادبیات داستانی کشورهای مختلف و  ترجمه آثار درخور داستان کوتاه لوح دیگری دریافت کرد .

پس از آن گزارش هیئت داوران مرکب از احمد اخوت ، هلن اولیائی نیا ،عباس پژمان، علی خدایی ، بلقیس سلیمانی، سید رضا شکر اللهی و محمد حسن شهسواری قرائت شد .  بر اساس این گزارش اسامی پانزده داستان که از میان هفتاد داستان رسیده به مرحله دوم انتخاب شده اند را اعلام کرد :

آواز نوشته نرگس قندچی، النگوها و خاک ( وحید ذاکری )، بستنی گل یخ ( ندا کاووسی فر )، حجله های خاموش ( مهناز رونقی )، خاکستری - صورتی ( حسین نیازی )، دوران ( هادی کیکاووسی )، شبیه هم ( حسن میرزایی )، شکارچیان در برف ( نصیبه فضل اللهی )، قرقیزی ها هم شکلی دارند برای خودشان ( زهرا نصر )، موم ( ایمان بهزادیان )، مثلا بازی ( پیمان هوشمند زاده )، مکاشفه ( فرزانه سالمی )، میان حفره های خالی ( پیمان اسماعیلی )، می گویم جیغ بزن ( محمد رضا زمانی ) ، نفس ( آرش توکلی ) .

از این میان پیمان اسماعیلی نفر اول ، نصیبه فضل الهی و زهرا نصر ، به طور مشترک نفر دوم و مهناز رونقی و نرگس قندچی هم به طور مشترک برنده رتبه سوم جایزه داستان کوتاه شدند .