ایجاد شبکه داستان‌نویسان اکو به همگرایی کشورهای عضو می‌انجامد

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: پنجمین دوره جایزه ادبی فرشته طبق اعلام برگزارکنندگانش بناست به‌صورت بین‌المللی برگزار شود. همچنین بناست موسسه فرهنگی اکو در این برگزاری بین‌المللی با شهر کتاب فرشته به‌عنوان متولی این جایزه همکاری کند. اهمیت زبان فارسی و ترویج‌اش در کشورهای عضو اکو یعنی تاجیکستان، افغانستان و ایران و برگزاری بین‌المللی یک جایزه ادبی در ایران، باعث شد تا با محمدمهدی مظاهری که از سال 95 ریاست این موسسه را به عهده گرفته، گفتگو کنیم.

در این مصاحبه درباره زبان فارسی، گسترش‌اش در کشورهای اکو، سیاست‌های همگرایی فرهنگی در اکو، بررسی کارنامه دوساله ریاست مظاهری در اکو، جایزه فرشته و ... از جمله موضوعاتی بودند که در این گفتگو مورد توجه قرار گرفتند.

در ادامه مشروح گفتگو با مدیر موسسه اکو را از نظر می‌گذرانیم؛

* آقای مظاهری زبان فارسی، زبان مشترک ایران، افغانستان، تاجیکستان و شبه‌قاره هند است. موسسه اکو چه برنامه‌ای برای ترویج زبان فارسی در این کشورها دارد؟

زبان فارسی، زبان فاخر منطقه اکو است. مفاخر علمی، ادبی و فرهنگی که طی قرن‌ها، کنار یکدیگر در این حوزه جغرافیایی زیسته‌اند و میراث مشترکی که این مفاخر از خود به یادگار گذاشته‌اند، مبین چنین نظریه‌ای است. شاهنامه فردوسی، مثنوی معنوی، بوستان و گلستان سعدی، خمسه نظامی، کلیات و دیوان‌های شعری باقی مانده از شعرا و ادبای منطقه اکو شاهد مثال میراث غنی منطقه بزرگ ماست.

موسسه فرهنگی اکو با علم به این داشته‌های غنی فرهنگی، در جهت ترویج و گسترش زبان فارسی کوشیده است. ایجاد روابط علمی با موسسات آموزش عالی دیگر کشورها و مجامع بین‌المللی، برگزاری درسگفتارها، ماه گفتارها و کارگاه‌های آموزشی با عناوین حافظ‌شناسی، مولاناپژوهی، نسخه‌شناسی و دیگر موضوعات علمی، ادبی و هنری در کتابخانه دیپلماتیک و سالن همایش‌های بین المللی اکو به زبان فارسی، بزرگداشت دانشمندان و محققان ملل اکو که به زبان و ادبیات فارسی خدمت کرده‌اند، امضای تفاهم نامه‌های همکاری در حوزه علم و پژوهش با دانشگاه‌ها و سازمان‌های ذی ربط، از جمله دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، هنر، الزهرا، انجمن زنان ناشر، انجمن علمی پژوهشی هنرهای تجسمی ایران و بنیاد فارسی هند، فعالیت‌هایی هستند که با توجه به میراث مشترک منطقه و ترویج زبان فارسی در دستور کارمان قرار داشته و دارند.

* شما در دوره ریاست‌تان برای همگرایی کشورهای منطقه اکو چه کارهایی انجام داده‌اید؟

کشورهای منطقه اکو در شاخصه‌­های فرهنگی همچون دین، حافظه تاریخی، مشاهیر و هنرها اشتراک دارند. به همین خاطر از ظرفیت‌های بیشتری برای همسویی، همگرایی و تعامل با یکدیگر برخوردارند. درباره همگرایی که گفتید، اولین نمایشگاه نقاشی و تصویرگری منطقه اکو، گرامیداشت روز زبان‌های مادری، سومین شب شعر آتش در چله، برگزاری چهارمین نشست روسای کتابخانه‌های ملی اکو، چاپ کتاب یک بیت پرنیان( مجموعه مقالات پژوهشگران تاجیک در مورد رودکی)، چاپ کتاب سازمان اکو و امنیت فرهنگی کشورهای عضو، چاپ کتاب همبستگی فرهنگی بر مبنای اشتراکات فرهنگی(همکاری بین کتابخانه‌های ملی اکو) از جمله برنامه‌هایی هستند که در این دوره موسسه اکو انجام شده‌اند.

* شهروندان کشورهای عضو اکو، واقعا چه‌قدر دغدغه حفظ و ترویج زبان فارسی را دارند؟

فارسی یکی از زبان‌های فاخر منطقه اکو است که کشورهای افغانستان، ایران، تاجیکستان و مردمانی در شبه قاره به آن تکلم کرده و به تولید محتوا می‌پردازند. در این زمینه، آثار ارزشمندی در حوزه تمدنی بزرگ و باستانی تولید می‌شود که باعث مباهات است. روز به روز شاهد زایش کلمات جدید در این زبان هستیم. از سویی آثار ادبی ارزشندی توسط فارسی‌زبانان این کشورها به نشر می‌رسد که همین موضوع مبین دغدغه مردمان این سرزمین‌ها به حفظ و ترویج زبان مشترک‌شان است. برگزاری جشنواره‌های ادبی در حوزه شعر و داستان در هر کدام از این کشورها، چاپ آثار ادبی و همکاری‌های مشترک برای بزرگداشت و پاسداشت شخصیت‌های ادبی و فرهنگی مشترک نظیر حافظ، سعدی، مولانا، سنایی غزنوی، رودکی، فردوسی، بیدل، اقبال لاهوری، حکیم و نظامی و صدها شخصیت ادبی فاخر منطقه در راستای حفظ و ترویج زبان فارسی صورت می‌گیرد.

* به نظرتان جوایز ادبی کشورمان در صورت درگیرکردن کشورهای خارجی و به‌عبارتی بین‌المللی‌شدن، با استقبال اهالی ادب این کشورها روبرو می‌شوند؟

وقتی یک موضوع نیاز یک جامعه باشد، مورد استقبال اهالی فرهنگ و ادب واقع می‌شود. بگذارید از منظر موسسه اکو بگویم که در عصر جهانی شدن، تولید محتوای ادبی متناسب با فرهنگ ملی و منطقه‌ای نیاز جوامع کشورهای عضو اکو است. به‌ویژه این‌که همه این کشورها در جهت پیوند نسل‌های جدید و قدیم خودشان، تلاش‌های وافری دارند. بنابراین به‌نظرم بین‌المللی کردن جوایز ادبی کشورمان بدون نتیجه نخواهد بود.

* اتفاقا اخیرا اعلام شد جایزه ادبی فرشته که دوره پنجمش را پیش رو دارد، از این دوره به‌صورت بین‌المللی برگزار می‌شود. ظاهرا شما هم در برگزاری این جایزه همکاری دارید!

این جایزه یک رویداد فرهنگی و هنری است که در دوره پنجمش، مشارکت داریم. این مشارکت هم با هدف معرفی استعدادهای درخشان منطقه اکو و ترویج فرهنگ کتابخوانی انجام می‌شود. طبیعتا تعداد قابل توجهی از داستان‌نویسان کشورهای عضو اکو در این جشنواره شرکت خواهند کرد. این موضوع که به‌طور همزمان، تعداد قابل توجهی از داستان‌نویسان منطقه به تولید محتوا درباره یک موضوع مشخص و به زبان فارسی بپردازند، رویداد بزرگی است. طبعا این تولیدات ادبی جمع آوری و ارزیابی؛ و برترین‌های آن معرفی و تقدیر خواهد شد. چاپ و معرفی برترین داستان‌های کوتاه منطقه اکو هم در چنین سطحی، اقدامی در جهت همگرایی فرهنگی کشورهای اکو است. ایجاد یک شبکه ادبی از داستان‌نویسان منطقه اکو نیز می‌تواند پروژه‌ای باشد که به همگرایی بیشتر در این زمینه بیانجامد.