راهداری اجرای تن-کیلومتر را جدی نگرفت/ دلایل مخالفان تن-کیلومتر

به گزارش خبرنگار مهر، پس از اعتراضات یک سال اخیر رانندگان کامیون، دولت قول داد تا کرایه حمل بار بر اساس فرمولی عادلانه محاسبه و اعمال شود؛ شورای عالی ترابری نیز مبنای تن ـ کیلومتر را در مرداد امسال تصویب و سازمان راهداری را موظف به طراحی نحوه محاسبه کرایه حمل بار بر اساس آن کرد. این سازمان نیز پس از چند ماه بررسی، در ابتدای آذرماه اجرای فرآیند محاسبه کرایه حمل بار بر اساس تن ـ کیلومتر را به سازمان های حمل و نقل و پایانه های استان ها ابلاغ کرد.

تن ـ کیلومتر به معنای محاسبه کرایه حمل کالا بر اساس شاخصه های مختلفی از جمله نو یا فرسوده بودن کامیون، مصرف سوخت، هزینه شاگرد راننده، میزان پیمایش مسیر، هزینه لاستیک و قطعات خودرو، نوع محور و جاده اعم از روستایی، آزادراهی، کوهستانی، سردسیری یا گرمسیری بودن آن است.

با این حال علی رغم آنکه حدود دو ماه از اجرای تن ـ کیلومتر می گذرد، به نظر می رسد جدیتی در اجرای آن دیده نمی شود و همچنان در برخی استان ها این شرکت های حمل و نقل هستند که به تعیین نرخ کرایه حمل کالا بر اساس توافق میان خود با صاحبان بار می پردازند.

دبیر کانون رانندگان: تن ـ کیلومتر تأثیری در افزایش قیمت تمام شده کالا نداشته است

احمد کریمی، دبیر کانون انجمن های صنفی رانندگان کامیون در گفت وگو با خبرنگار مهر در خصوص میزان رضایت رانندگان از اجرای تن ـ کیلومتر اظهار داشت: بیش از ۴ دهه است که در صنعت حمل و نقل جاده ای، اخذ کرایه به صورت توافقی جریان دارد که باعث عقب ماندگی این صنعت و فرسودگی ناوگان باری شد.

وی با اشاره به افزایش تعداد ناوگان حمل و نقل جاده ای در برابر کاهش حجم بار افزود: این عدم تعادل در عرضه و تقاضا خسارت سنگینی به اعضای صنف حمل و نقل وارد کرد. از سوی دیگر منظور از تعیین نرخ توافقی، توافق میان صاحب بار و حمل کننده آن بود. اما در این صنعت واسطه ای به اسم شرکت های حمل و نقل داریم که عملا علی رغم آنکه میان صاحب کالا و این شرکت ها، قرارداد حرفه ای وجود ندارد اما به یک سوی این توافق تبدیل شده اند و رانندگان حقی در تعیین نرخ توافقی حمل کالا ندارند.

خساراتی که تعیین توافقی کرایه حمل بار به صنعت حمل و نقل جاده ای وارد کرد

این فعال صنفی صنعت حمل و نقل با بیان اینکه صاحب کالا با شرکت حمل و نقل با یکدیگر به صورت تلفنی بر سر کرایه حمل بار به توافق می رسند گفت: سپس این شرکت ها از میان رانندگانی که حاضر به حمل بار با هر قیمت و شرایطی هستند، یکی را انتخاب کرده و برای آن بارنامه صادر می کنند.

وی تأکید کرد: این یکی از بهترین حالات ممکن است چون در حال حاضر درصد بسیاری از رانندگان کامیون، بار را خودشان از صاحب بار بازاریابی می کنند؛ اما چون مجبورند برای تردد در جاده بارنامه داشته باشند، به یکی از شرکت های حمل و نقل درصد زیادی از کرایه حمل را پرداخت می کنند تا برای آنها بارنامه صادر کند. به عبارت دیگر شرکت های حمل و نقل بدون آنکه هیچ گونه فعالیتی برای جذب بار و توزیع بار میان رانندگان داشته باشد، کمیسیون دریافت می کنند.

کریمی با اشاره به تصویب طرح تن ـ کیلومتر در شورای عالی ترابری برای برطرف شدن یکی از بزرگترین مشکلات رانندگان کامیون، تصریح کرد: این مصوبه، اقدام کاملا درستی در راستای رفع دو مشکل بزرگ صنعت حمل و نقل جاده ای کشورمان شامل بهره وری پایین و فرسودگی ناوگان حمل و نقل بود. چون هم بهره وری کامیون های ما شامل پیمایشِ دو سر پُر در مقایسه با ناوگان حمل و نقل اروپا بسیار کمتر است و هم اینکه در نرخ توافقی، کامیون های فرسوده و نوساز با یک نرخ اقدام به حمل می کردند که سبب شده بود رانندگان انگیزه ای برای نوسازی ناوگان نداشته باشند.

سازمان راهداری در اجرای تن ـ کیلومتر ساده انگارانه رفتار کرد

وی ادامه داد: در تن ـ کیلومتر پارامترهای مختلف دیده و اجرا شد. با این حال علی رغم آنکه سازمان راهداری در زمان تصویب این طرح، در مقابل مخالفت هایی که در وزارت راه و شهرسازی بود، ایستاد و بر تصویب آن مُصِر بود اما در زمان اجرای مصوبه، این سازمان ساده انگاری کرد و آن را جدی نگرفت. وقتی قرار است قاعده ای جایگزین فرآیندی باشد که ۴۰ سال بر صنعت حمل و نقل جاده ای تحمیل شده بود، باید با جدیت بیشتری اجرا و نظارت شود تا نقاط ضعف آن مشخص و رفع گردد.

تن ـ کیلومتر تأثیری در افزایش قیمت تمام شده کالا نداشت

دبیر کانون انجمن های صنفی رانندگان کامیون با بیان اینکه در تن ـ کیلومتر کشف قیمت رخ می دهد، گفت: در این طرح همه هزینه های رانندگان و کامیونداران در نظر گرفته شده و کرایه حمل نیز بر آن افزوده می شود بنابراین ممکن است در برخی موارد از نرخ های معمول بیشتر و در مواردی کمتر باشد. لزوما قرار نیست تن ـ کیلومتر موجب افزایش کرایه حمل شود. ضمن اینکه بر خلاف آنچه گفته می شود، کرایه حمل، تأثیر چندانی بر قیمت تمام شده کالا ندارد و تن ـ کیلومتر سبب افزایش قیمت کالا نشد. قیمت فولاد در کشور ما از ۱۳۰۰ تا ۵۶۰۰ تومان در هر کیلو در نوسان است این در حالی است که در ایران به طور میانگین از هر کیلو فولاد، صرفا ۱۵۰ تومان به عنوان کرایه حمل در نظر گرفته می شود که نشان می دهد اصلا تأثیری در قیمت فولاد ندارد.

مخالفت رانندگان دارای بارنامه پلیس راهی با تن ـ کیلومتر

وی دسته دیگر مخالفان تن ـ کیلومتر را برخی رانندگان کامیونی معرفی کرد که در گذشته با استفاده از بارنامه های «پلیس راهی»  تردد می کردند و اظهار داشت: این دسته از رانندگان، باری که کرایه حمل آن مثلا یک میلیون تومان بود را با ۲۵۰ هزار تومان حمل می کردند که در نتیجه با اجرای این طرح مخالفت می کنند. با این حال عموم رانندگان از اجرای صحیح و هماهنگ در همه استان ها حمایت خواهند کرد. چون در برخی استان ها که تن ـ کیلومتر با جدیت اجرا نمی شود، برخی رانندگان حاضرند پیمایش خالی تا استان مجاور داشته و در آنجا بارنامه دریافت کنند چراکه صاحبان بار برای آنکه کرایه حمل کمتری بپردازند، از عرضه بار و کالای خود در استانی که تن ـ کیلومتر اجرا می شود، خودداری کرده و مثلا در استان مجاور و از طریق شرکت های حمل و نقل آن استان اقدام به عرضه بار خود به رانندگان می کند.