مازنی: از اجرای قانون «امر به معروف و نهی از منکر» استنکاف می‌شود

به گزارش خبرگزاری مهر، روز گذشته برنامه نسل امروز با موضوع "پدیده بی تفاوتی در جامعه" (نگاهی به فریضه امر به معروف و نهی از منکر) با حضور حجت الاسلام جلیل محبی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر، غلامعلی افروز روانشناس و استاد دانشگاه و گفتگو با حجت الاسلام احمد مازنی رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس پخش شد.

در ابتدای برنامه افروز در خصوص روحیه بی تفاوتی در جامعه اظهار داشت: رشد اجتماعی مقدمه مسئولیت پذیری اجتماعی است؛ احساس تعلق به گروه و افراد دیگر و اینکه دغدغه رشد دیگران را هم داشت.

افروز: احساس مسئولیت باید در وجود همه ما نهادینه شود

وی با بیان اینکه خیلی از مواقع دچار فردگرایی می‌شویم، گفت: واقعیت این است باید با خود رقیب و با بقیه رفیق بود؛ باید احساس مسئولیت در وجود همه ما نهادینه شود که این امر ابتدا در خانه و سپس در مدرسه شکل می‌گیرد.

این روانشناس تصریح کرد: زمانی که افراد دچار ناامنی روانی هستند، کلافگی فکری و دلمردگی پیدا می‌کنند و رگه‌های اضطراب در آنها حاکم می‌شود، همه ما باید نسبت به زیبایی‌ها و خوشایندها احساس مسئولیت کنیم و برای حاکمیت ارزش‌ها و زیبایی‌ها همه باید بایستیم و در کار خیر پیشقدم شویم از این رو افراد رشد یافته احساس مسئولیت اجتماعی غنی و قوی دارند و هیچ وقت بی تفاوت نمی‌شوند.

وی ادامه داد: در بسیاری موارد ممکن است بگوییم دردسر درست می‌شود در حالی که در حوزه‌های مختلف باید روحیه بی تفاوتی را قربانی کرد و این خیلی هزینه دارد.

افروز با بیان اینکه در همه جای دنیا آزادی خوب است اما لجام گسیختگی خوب نیست، افزود: لجام گسیختگی شخصی و فرهنگی یک آفت برای همه جوامع است، در برابر لجام گسیختگی‌های اجتماعی باید احساس مسئولیت کنیم.

این استاد دانشگاه با اشاره به فرموده امام علی (ع) گفت: انسان مؤمن حقیقی کسی است که وقتی یک پدیده ناخوشایند و لجام گسیختگی را مثل خودنمایی کردن، مشروب خوردن، سیگارکشیدن، جداشدن و … را دید اول ناراحت شود و بعد در پله بالاتر به زبان بیاورد که اگر توانست کمک کند ممکن است جانش هم به خطر بیفتد اما باید برود و اگر لازم است عمل کند برای مثال اگر فردی بچه‌ای را زد جلویش را بگیرد.

افروز در خصوص علت بی تفاوتی نسل امروز، گفت: ما با رفتارهای بی تفاوتانه سروکار داریم اما دوست داریم همزمان رفتارهای مسئولانه اجتماعی داشته باشیم.

وی تصریح کرد: یک شهروند مطلوب و به ویژه یک مسلمان متدین آگاه در جامعه اسلامی کسی است که در همه عرصه‌های زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی رفتار مسئولانه داشته باشد؛ باور اجتماعی و نگرش اجتماعی نوع رفتارهای ما را رقم میزند.

وی افزود: اگر نگرش نسل جوان به بخش‌هایی از حاکمیت منفی باشد رفتارهای مطلوب اجتماعی سر نمی‌زند؛ باید باورها را درست کرد.

این روانشناس در پاسخ به این سوال که این باورها چگونه ایجاد می‌شود، اظهار داشت: رسالت اصلی ما ایجاد و تقویت باورهای مثبت و معتدل اجتماعی است؛ باورها بر ٢ رکن شناخت اجتماعی و احساس تعهد اجتماعی استوارند، اگر شناخت اجتماعی زیبا و غنی باشد احساس تعهد خوشایند ایجاد می‌شود اما اگر منفی باشد احساس تعهد اجتماعی هم ضعیف می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه امر به معروف و نهی از منکر به معنای دقیق کلمه یعنی نظارت اجتماعی و نظارت مسئولانه که همه باید داشته باشیم، افزود: شهروندان رشد یافته کشورهای مختلف که افتخار می‌کنند نظارت اجتماعی دارند همان امر به معروف ماست.

این روانشناس گفت: امر به معروف فقط این نیست در کوچه و خیابان باشد بلکه در همه جای دنیا مهم است و رسالت عامه مردم است.

افروز با تاکید بر رفتار مسئولانه گفت: وزارت آموزش و پرورش ظرفیت زیادی دارد، هر معلم ما یک سردار فرهنگی به شمار می‌رود که می‌تواند نقش مؤثری ایفا کند؛ مثلاً هر معلم بگوید مشروبات الکی خانمان سوز است و حتی یک قطره آن سلول‌های شما را خراب می‌کند آن وقت بچه‌ها هم می‌پذیرند.

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که زبان گفتگو چقدر اهمیت دارد، یادآور شد: اگر با نسل امروز در خانه، مدرسه و اجتماع با زبان تکریم و تشویق صحبت کنیم تعارض و لجبازی نخواهد شد چرا که ریشه لجبازی تعارضات روانی است و در همه جای دنیا همین است زبان تهدید و تنبیه تعارض‌ها را بیشتر می‌کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اگر وضع موجود با وضع مطلوب همخوانی داشته باشد تعارض‌ها کم می‌شود، گفت: خیلی گرانی وجود دارد اما تجملات هم هست چرا در کشوری که اینقدر گرانی است تجملات هم بالا رفته و چرا قیمت بسیاری اجناس چند برابر شده آیا ریشه همه اینها دلار است؟ فردی که دچار فساد شده را می‌گیریم اما با آنها که زمینه فساد ایجاد کردند کار نداشتیم، چطور شد این منابع بیت المال هدر می‌رود؟

وی همچنین ریشه برخی لجبازی‌ها را ناامنی‌های روانی و خلاءهای عاطفی، نگرش‌های منفی سیاسی، اجتماعی، رقابت برای مال اندوزی را عواملی دانست که جوانان را ناراحت می‌کند.

محبی: مردم محتوای امر به معروف و نهی از منکر را قبول دارند

حجت الاسلام محبی در ادامه برنامه با بیان اینکه اگر رابطه تساوی میان مسئولیت اجتماعی و امر به معروف و نهی از منکر برقرار نباشد حتماً رابطه همپوشانی زیادی دارند، گفت: حدود ٣٠ سال از تاریخ ٤٠ ساله انقلاب مسئولیت‌های امر به معروف و نهی از منکر به صورت ستادی به وجود آمده و قبل از آن نهادهای مختلف اقداماتی در این حوزه داشته اند که البته بخش زیادی از این اقدامات بیراهه بوده و مسیر اشتباه رفته ایم.

وی تصریح کرد: علت این بوده که واژه امر به معروف و نهی از منکر به مسئله حجاب و عفاف گره خورده و یا مسائل دیگری شبیه به این موضوع به ویژه برخی تندروی‌ها در موضوع حجاب، موجب تغییر نگرش مردم نسبت به امربه معروف و نهی از منکر شده است.

دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه ما نباید همه چیز گذشته را زیر سوال ببریم و بالاخره امر به معروف و نهی از منکر حوزه حجاب را هم شامل می‌شود یا خیر، گفت: بنده نمی‌گویم در حوزه حجاب نیست اما امر به معروف و نهی از منکر حجاب یکی از امر به معروف و نهی از منکرهاست.

وی یاد آورشد: مقام معظم رهبری می‌فرمایند امر به معروف و نهی از منکر مراحل گوناگونی دارد که مهمترین آن امر به معروف و نهی از منکر مسئولین است؛ از این رو اگر بخواهیم حجاب را درست کنیم باید مراحل قبلی امر به معروف و نهی از منکر را درست انجام داده باشیم.

دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر تصریح کرد: وقتی یک مسئول بلندپایه بی حجابی را امر خوبی تلقی کند و درباره حجاب بد صحبت کند به گونه‌ای که عده‌ای حجاب را امر بدی بدانند، اینجا چه کسی باید امر به معروف و نهی از منکر شود؟ از این رو اول باید خودش امر به معروف و نهی از منکر شود.

وی ادامه داد: سالیان سال ما روی مسئولیت اجتماعی نسبت به مردم تکیه کردیم اما در دوره جدید رویکرد ما در ستاد امر به معروف مسئولین است و این باید بین مردم ترویج شود؛ ستاد امر به معروف و نهی از منکر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر بین مردم است و باید با کار فرهنگی و آموزشی الگوسازی کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا شما در ستاد این کار را شروع کرده اید، گفت: بله ما در این مدت کوتاه اولاً ساختار ستاد را عوض کردیم یعنی ساختار امر به معروف و نهی از منکر را به ساختار احیای امر به معروف و نهی از منکر تبدیل کردیم و کار رسانه‌ای را هم در این خصوص انجام می‌دهیم.

محبی در خصوص اینکه پس قانون برای چیست، اظهارداشت: قانون نوشته بی روح روی کاغذ است که باید میان مردم فرهنگ سازی شود و وظیفه نهادهای فرهنگی مثل صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همین است.

دبیر ستاد امر به معروف با بیان اینکه مردم در مقابل تذکر حساسیت دارند، افزود: دلیل دیگر این است که می‌ترسند با واکنش منفی رو به رو شوند و کار ما در ستاد همین است که مردم بپذیرند کسی که به آنها تذکر داد این تذکر به نفع خودش است.

محبی در ادامه این برنامه در پاسخ به این سوال که برخی افراد در جواب امر به معروف یا نهی از منکر می‌گویند "به تو چه" این را باید چه کار کرد گفت: طبق نظرسنجی که انجام دادیم برخلاف باور عمومی مردم محتوای امر به معروف و نهی از منکر را قبول دارند و می‌گویند اگر فردی کار زشتی انجام داد باید به او گفت که تعدادشان ٨٩ درصد است و ٦٣درصد هم میگویند خودشان این کار را انجام می‌دهند.

وی گفت: البته اینجا ٢ نکته وجود دارد اول اینکه ارزش‌های مردم ما متفاوت است یعنی یک ارزش عمومی کلی وجود ندارد و بعضاً ارزش‌ها متعارض شده اند.

محبی نیز در همین زمینه با بیان اینکه لجبازی در جوامع مختلف متفاوت است، افزود: بیشترین لجبازی در جامعه ما لجبازی سیاسی است؛ بنده خودم مسئولم و مردم همیشه به مسئولانشان نگاه می‌کنند از این رو طبق فرموده آیت الله جوادی آملی ظاهر مردم باطن مسئولان جمهوری اسلامی است و این همان "الناس علی دین ملوکهم" است. وی گفت: وقتی افراد ببینند مسئولی نوشته زمان انقلاب مستأجر بوده اما الان خانه اش ١٥٠ میلیارد تومان می‌ارزد می‌گویند این مسئول فاسد است پس نباید انتظار داشت ما هم سالم باشیم و این لجبازی است.

محبی تاکید کرد: اگر سازمان بازرسی، قوه قضائیه، شورای نگهبان کارشان را درست انجام دهند مردم به حاکمیت نگاه می‌کنند و وقتی آنها کارشان را درست انجام دهند خود به خود خیلی از مسائل حل می‌شود و اگر سیاستمدارانمان را درست کنیم خیلی از مشکلات اجتماعی مان حل می‌شود.

مازنی: باورهای دینی و ارزش‌های اجتماعی رقابت پذیر نیست

حجت الاسلام مازنی نیز درباره موضوع بی تفاوتی اظهار داشت: انسان در همه ابعاد موجودی اجتماعی است و نمی‌تواند نسبت به مسائل اطرافش بی تفاوت باشد چرا که آثار بی تفاوتی به خودش بازمی‌گردد.

وی در پاسخ به این سوال که به بچه‌های نسل امروز که بی تفاوت هستند چه توصیه‌ای دارید که از مسیر درست به هدف برسند، گفت: این مساله صرفاً به نسل امروز برنمی گردد؛ در خطبه امام حسین (ع) در سرزمین منا و یک سال قبل از مرگ معاویه در جمع بزرگی از علما و بزرگان، ایشان، آنها را نسبت به بی تفاوتی مورد سرزنش قرار می‌دهد، مسیر حرکت رسول اکرم (ص) بعد از ایشان به انحراف رفته که نتیجه بی تفاوتی بوده است.

وی افزود: بی تفاوتی که از آنجا شروع شد یکی از آثارش که بسیار تلخ بود شهادت امام حسین (ع) در کربلاست، امام حسین (ع) در طول این مسیر که قبل از مرگ معاویه شروع کردند مساله بی تفاوتی را تذکر و هشدار دادند.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس با تاکید بر اینکه برخی مواقع دچار خطاهای هاله‌ای هستیم، گفت: مثلاً فرد احساس کند اگر الان به مسئله‌ای ورود کند آسیب وارد شود در حالی که ممکن است الان ورود نکند بعد به یک مساله بزرگ تبدیل شود که دودش به چشم خودمان هم برود.

عضو ناظر مجلس در ستاد امر به معروف و نهی از منکر با اشاره به کارهای نظارتی در این حوزه گفت: همه دست اندرکاران قانون امر به معروف و نهی از منکر در سطوح مختلف نسبت به این قانون استنکاف داشتند و ما آن را از کمیسیون به صحن ارجاع دادیم که به زودی قرائت خواهد شد اما فرصت مجلس با توجه به ساختاری که دارد کافی نیست.

وی تاکید کرد: حاکمیت می‌تواند هزینه‌های امر به معروف و نهی از منکر را کم کند.

مازنی در پاسخ به این سوال که آیا امر به معروف و نهی از منکر سیاسی است، گفت: امام (ره) به نقل از مرحوم مدرس ذکر کردند که سیاست ما عین دیانت ما و دیانت ما عین سیاست ماست در این صورت مداخله سیاست در یک امر دینی مطلوب است اما آنچه در جامعه ما به عنوان یک امر سیاسی تعریف می‌شود بیشتر سیاست به معنای مبتذل است یعنی مسائل جناحی.

وی اضافه کرد: یعنی اگر یک فرد اصلاح طلب مرتکب تخلفی در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی یا اقتصادی شد اصولگرایان علیه او وارد شده اما اصلاح طلبان یا دفاع می‌کنند یا سکوت که عکس این موضوع نیز هست و اگر اصولگرایان خطایی کنند اصولگرایان سکوت کرده و اصلاح طلبان علیه آنها وارد میدان می‌شوند.

مازنی در پاسخ به این سوال که باید این موضوع را خارج از دایره جناحی ببینیم، گفت: باید حوزه سیاست را تعریف کنیم، منافع ملی، باورهای دینی و ارزش‌های اجتماعی رقابت پذیر نیست؛ مسائل مربوط به حجاب زنان و عفاف مردان را نباید مسائل سیاسی به معنای مبتذل جناحی دانست؛ راه حل مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، پذیرش گفتگو است.