به گزارش خبرگزاری مهر، نیکنام حسینی‌پور مدیرعامل موسسه خانه کتاب به‌مناسبت روز قلم عصر سه‌شنبه ۱۱ تیر به دیدار محمود حدادی مترجم و مدرس دانشگاه رفته و با وی گفتگو کرد. در این دیدار سید سعید میر محمد صادق معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب و محمدرضا اربابی رئیس انجمن صنفی مترجمان استان تهران نیز حضور داشتند.
محمود حدادی در این برنامه، با بیان اینکه شهرت حریم شخصی را بر هم می‌زند، گفت: خیلی از شهرت‌ها نیز دروغین است. من به سنی رسیدم که از خودم می‌پرسم رمان چیست؟ رمان ها دقیق‌ترین متون جامعه‌شناسی هر ملتی هستند. بیشتر از هر کتاب تحقیقاتی، رمان‌ها به جامعه‌شناسی می‌پردازند و آن را مصور می‌کنند. گاهی ناشران هم محتاط می‌شوند و بعضی کتاب‌ها را چاپ نمی‌کنند. یک‌بار کتابی درباره جنگ‌های عقیدتی بین پروتستان‌ها و کاتولیک ها در قرن ۱۶ ترجمه کردم. این کتاب ۲۰ سال به صورت دست‌نوشته باقی ماند. حجم آن زیاد بود و هر ناشری برای چاپش ریسک نمی‌کرد. اما این کتاب را به خرج خودم حروف‌چینی کردم و بعد از مدتی چاپ شد. چاپ نشدن این کتاب بیشتر به خاطر محافظه‌کاری مالی ناشران بود. در گذشته، موسسه فرانکلین کتاب‌های غیر قابل چاپ را نگهداری می کرد چرا که حاصل زحمت مترجم و نویسنده است.
وی با بیان اینکه ما ضد فرهنگ نیستیم، گفت: ما نمی‌خواهیم در جامعه، آلودگی فرهنگی ایجاد کنیم. ما توقعاتی داریم و می‌خواهیم نهادهای مربوطه آنها را برآورده کنند. خیلی از نویسنده‌های آلمانی را می‌شناسم که به سن پیری می‌رسند و دست از رمان‌نوشتن بر می‌دارند تا به سمت مسائل علمی و تحقیقاتی بروند. خود من هم رغبت پیشین را برای ترجمه رمان ندارم اما هر بار که بر می‌گردم، می‌بینم رمان‌ها قوی‌ترین داده‌های روان‌شناسی در جامعه هستند.
این مترجم در ادامه گفت: سعی می‌کنم چیزهایی ترجمه کنم که به درد جامعه و فرهنگ ما بخورد. نمی‌خواهم به‌عنوان یک فرد اروپا دیده، فرهنگی را تحمیل کنم. من نیازی به پول ترجمه ندارم و با تدریس روزگار می‌گذارنم. تعدادی از ناشران کتاب‌هایم به من گفتند کتاب‌های شما فروش نمی‌رود؛ من کتاب‌ها را از این ناشران گرفتم و به فرد جوانی که اهل کتاب است و می‌خواهد در دوران بازنشستگی در شهر خود یک کتابفروشی تاسیس کند، دادم. از او خواسته‌ام این کتاب‌ها را به هر قیمت یا حتی رایگان و به هر شکلی که می‌خواهد در اختیار مردم قرار دهد. دانشجویان من در دانشگاه نمی‌دانند من مترجم هستم. به خرج خودم آلمان رفتم و درس خواندم و پولی نداشتم که دکتری بخوانم. چون شرایط حقوقی و مادی مترجمان را ندارم، خودم را به‌طور رسمی مترجم نمی‌دانم و مترجمی را یک کار تفننی می‌دانم اما همه فکر می‌کنند شکسته‌نفسی می‌کنم.
حدادی به پدیده ترجمه یک کتاب توسط چند مترجم هم اشاره کرد و گفت: کیفیت این نوع ترجمه‌ها بسیار پایین است. شخصاً از ترجمه‌های تکراری بسیار پرهیز می‌کنم اما با این حال خود من چهار ترجمه تکراری دارم چون ترجمه‌های پیشین بسیار ناقص بودند و ناچار شدم آن کتاب‌ها را ترجمه کنم.
در ادامه حسینی پور گفت: نویسندگان، مترجمان و طیف فرهنگی ما کمتر با سیستم‌های دولتی وارد گفتگو می شوند، درحالی که گفتگو منجر به حل مشکلات و رفع سوء تفاهم‌ها می‌شود. خانه کتاب واسطه دولت و نویسندگان، مترجمان و… است تا دغدغه‌های خود را به ما اعلام و ما به گوش مسئولان برسانیم. گاهی در مورد کتاب ها به صورت ناخودگاه قضاوت می‌شود. نمی‌توانیم خودمان را با دوسال پیش مقایسه کنیم چراکه زمانه عوض شده است. جامعه با فکر نویسندگان و مترجمانی چون شما می‌گذرد و تزریق فکر به عهده شما گذاشته شده است. بنابراین اهالی قلم می‌توانند به جامعه امید و نشاط بدهند و یا جامعه را دچار یاس و سرخوردگی کنند.
وی با اشاره به برگزاری جایزه جهانی کتاب سال در حوزه مطالعات ایرانی و مطالعات اسلامی گفت: در این جایزه کتاب‌هایی که خارج از مرزهای ایران توسط نویسندگان خارجی منتشر شده باشند، مورد داوری قرار می‌گیرند. می‌توانیم در داوری جایزه جهانی کتاب سال از ظرفیت شما استفاده کنیم. ما همچنین، جایزه منطقه‌ای کتاب سال را در روسیه، هند و.. برگزار کرده‌ایم و کشورهای آلمانی زبان هم این ظرفیت را دارند.
مدیرعامل خانه کتاب در پایان سخنانش گفت: این روزها شاهدیم که گاهی یک کتاب با ترجمه چندین مترجم راهی بازار نشر می شود؛ در این شرایط افراد شاخصی مانند شما در حاشیه قرار می‌گیرند و بازار زرد ایجاد می‌شود. در نتیجه سطح ذائقه مردم را کاهش می‌دهند و به نظرم در این حوزه مترجمان به‌نام باید دغدغه خود را مطرح کنند.
محمدرضا اربابی نیز در این دیدار با بیان اینکه راضی کردن استاد حدادی برای برنامه‌های این چنینی کار سختی است، گفت: ایشان همچنین از حضور در رسانه‌ها بسیار پرهیز دارند. طوری‌که برای جشن ملی مترجمان به‌عنوان مترجم محبوب انتخاب شدند اما انصراف دادند. استاد حدادی علاوه بر کار مترجمی، معلم و مدرس هستند و انسانی بسیار شریف و دوست داشتنی هستند. ما مفهومی به‌نام ممیزی سلیقه‌ای انتخاب کردیم. اصل ممیزی یا قابل بحث است یا نیست. استاندارد مشخصی که من به‌عنوان مترجم بدانم چه مسئله‌ای جزو محدوده ممیزی است و چه مسائلی جزو آن نیست، وجود ندارد.
رئیس انجمن صنفی مترجمان گفت: برای جذب قشر روشنفکر و مترجمان، باید بیشتر با آنها حرف بزنیم، آنها را ببینیم و به خواسته‌هایشان عمل کنیم. با همین رویکرد، جشن ملی مترجمان برای هم‌اندیشی و هم‌افزایی بین مترجمان برگزار می‌شود.
میرمحمد صادق نیز در این دیدار گفت: با توجه به اینکه رشته تخصصی من تاریخ است، منابع داستانی و رمان به ویژه تاریخ معاصر برای ما مهم است چراکه خیلی از اتفاقات روز، محله‌ها، آداب و گفتگوهای عوامانه در آن جریان دارد و به لحاظ منبع شناسی مهم است. گاهی یک مقدمه از سوی مترجم به ذهنیت ممیز و خواننده کمک می‌کند و نگاه ویژه‌ای به آنها می‌دهد چون ممیز با ذهنیت ممیزی به کتاب نگاه می‌کند اما مقدمه می‌تواند به او کمک کند. در نتیجه مترجم به خواننده کمک می‌کند به کتاب چندوجهی نگاه کند به این‌صورت که هم لذت خواندن یک رمان را ببرد و هم با تلنگر تاریخی به موضوع نگاه کند.
نظر شما