موشک‌هایی که اسطوره پاتریوت را درهم شکستند

خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: سامانه پاتریوت (Patriot) یک سیستم دفاع هوایی موشکی هدایت‌شونده است. «مکس فیشر» و «اریک اشمیت»، گزارشگران نیویورک‌تایمز در گزارش ۴ دسامبر ۲۰۱۷ نوشتند: «خبر و پیروزی خوب برای آمریکا و عربستان این است که موشک حوثی‌ها سرنگون شده است.» روز بعد هم ترامپ اعلام کرد: «سیستم‌های ما این موشک را در هوا ردگیری کرد. این نشان می‌دهد که ما چقدر خوب هستیم. هیچ‌کس نمی‌تواند آنچه را ما ساختیم بسازد و اکنون می‌خواهیم آن را به کل دنیا بفروشیم.»

ذوق زدگی آمریکا و عربستان که زیاد دوام نیاورد

گزارشگران نیویورک‌تایمز می‌نویسند: اما تصاویر و ویدئوها نشان می‌دهد که این داستان غلط است. تحلیل تیم‌های تحقیقاتی و متخصصان موشکی نشان می‌دهد که موشک شلیک‌شده از سوی حوثی‌های یمن بر فراز این سیستم به پرواز درآمده و تقریباً نزدیک هدف یعنی فرودگاه ریاض به هدف خورده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که حوثی‌ها آنقدر توانمند شده‌اند که بتوانند اهدافی را در عربستان هدف قرار دهند و توازن قدرت را در جنگ احتمالاً بلندمدت آتی تغییر دهند. آنها علامت سوال بزرگی در مورد این فناوری دفاع موشکی مطرح کردند. «جفری لوئیس» که این تیم تحقیقاتی را رهبری می‌کرد، می‌گوید: «در مورد کارآمدی این سیستم‌ها دروغ می‌گویند یا اطلاعات اشتباه به آنها داده می‌شود».

«فیشر- اشمیت» بر این باورند که موشک شلیک شده از یمن «برکان -۲» نام داشت که یکی از زیرمجموعه‌های موشک اسکاد است که در خاورمیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در جنگ اول خلیج‌فارس هم آمریکا اعلام کرد که موشک‌های اسکاد پرتاب شده از سوی عراق را رهگیری و منهدم کرده اما تحلیل‌های بعدی نشان داد که تقریباً تمام این رهگیری‌ها با شکست مواجه شده است. ویدئوها نشان می‌دهد که تکه‌های بزرگی از موشک «برکان -۲» در کنار مدرسه ابن خلدون در وسط ریاض دیده شده است. سعودی‌ها می‌گویند این تکه‌ها نشان می‌دهد که رهگیری ما موفقیت‌آمیز بوده است اما تحلیل این تکه‌ها نشان می‌دهد که برخی اجزای این کلاهک گم شده است. این کلاهک گم‌شده یک چیز را برای تحلیلگران ثابت کرد: اینکه موشک حوثی‌ها توانسته از دفاع موشکی سعودی بگریزد این کلاهک گم‌شده یک چیز را برای تحلیلگران ثابت کرد: اینکه موشک حوثی‌ها توانسته از دفاع موشکی سعودی بگریزد.

برکان اچ٢ که یک موشک کوتاه‌برد بالستیک است برای اینکه بتواند مسیر ۶۰۰ کیلومتری را طی کند به گونه‌ای طراحی شده که به دو قسمت تقسیم می‌شود: بخش بدنه که موشک را هدایت می‌کند جدا می‌شود و بخش کلاهک که کوچک‌تر است به هدف اصابت می‌کند. در واقع، این موشک برای در امان ماندن از پاتریوت، به دو قطعه تقسیم می‌شود تا هدف قرار دادن آن را دشوارتر سازد.

گویی فقط بدنه است که ممکن است مورد حمله قرار گیرد اما کلاهک تا زمان اصابت به هدف به مسیر خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل است که آنچه در ریاض یافت شده بدنه این موشک است. این به آن معنا است که سعودی‌ها یا نتوانسته‌اند این موشک را هدف گیرند یا اینکه فقط توانسته‌اند بدنه را پس از جدا شدن ساقط کنند اما کلاهک به هدف خورده است.

برخی مقام‌های آمریکایی می‌گویند هیچ شاهدی دال بر اینکه سعودی‌ها توانسته باشند این موشک را بزنند وجود ندارد. بنابراین، علامت سوال بزرگی در مورد کارآیی سیستم دفاع موشکی پاتریوت مطرح شده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که موشک حوثی‌ها بر فراز پاتریوت به پرواز درآمده و سیستمی که ترامپ به آن می‌بالد را بی‌اثر کرده است.

پایان اسطوره پاتریوت و بگو مگوی ریاض-واشنگتن

به نظر می‌رسد که اسطوره پاتریوت فروریخته است و مقاومت فلسطین و ارتش و کمیته‌های مردمی یمن آنچه آمریکا آنرا مایه مباهات و فخر صنعت نظامی خود می‌خواند را ناکارآمد کرده اند.

روزنامه رای‌الیوم با استناد به اخباری که محافل اروپایی در اختیار آن قرار داده‌اند، نوشت: «عربستان سعودی از ضعف سلاح آمریکایی در رهگیری موشک‌ها و پهپادهای انصارالله شکایت کرده و واشنگتن را سرزنش و نکوهش می‌کند که به آن سلاح‌های درجه دو فروخته است. آمریکا نیز در پاسخ، ضعف تجربیات نیروهای نظامی سعودی و عدم آموزش کافی برای استفاده از این تسلیحات، از جمله باتریوت را که در رهگیری بسیار از موشک‌های بالستیک ناکام مانده است، گوشزد می‌کند».

همین ناکارآمدی پاتریوت بود که سبب شد کشورهای دیگر به سامانه‌های روسی از جمله اس ۴۰۰ روی آورند و این موضوع خشم واشنگتن را به دنبال داشته است و هر کشوری که به سامانه روسی روی می‌آورد را تهدید و تحت فشار قرار می‌دهد.

اما نکته دیگری که قابل توجه است اعزام نظامیان آمریکایی به عربستان که برای اولین بار از ۱۶ سال قبل یعنی سال ۲۰۰۳ رخ می‌دهد که البته این هم به ناکارآمدی پاتریوت ربط دارد زیرا این پس از ناتوانی عربستان دردفع حملات ارتش و کمیته‌های مردمی یمن رخ می‌دهد و اینکه آنها دست به دامان آمریکا شده اند و واشنگتن که به دنبال دوشیدن ریاض است اینبار به دنبال فروش سامانه‌های دفاع هوایی تاد و گرفتن مبالغ هنگفت از عربستان است.

حضور نظامی آمریکا پس از ۱۶ سال در عربستان و فروش سامانه تاد به ریاض، گواه تنگنای محمد بن سلمان است

رأی الیوم در مطلبی در این زمینه آورده است: «در سایه تنش‌های منطقه بخصوص پس از توقیف نفتکش‌ها و ساقط کردن پهپاد آمریکا، مسئولان سعودی دو اقدام را برای تقویت خطوط دفاعی خود به منظور آمادگی برای سناریوی‌های بدتر درپیش گرفته اند؛ نخست: برای نخستین بار از سال ۱۹۹۶ عربستان از ۵۰۰ نظامی آمریکایی استقبال کرده و آنها را در پایگاه شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز در منطقه «الخرج» در جنوب شرق «ریاض» مستقر کرده اند. دوم: وزارت دفاع آمریکا در بیانیه‌ای تاکید کرد که شرکت لاکهید مارتن که بزرگترین تولید کننده سلاح آمریکا است، با سعودی‌ها قراردادی به ارزش ۱.۴۸ میلیارد دلار برای فروش سامانه دفاع هوایی تاد امضا کرده، امری که ارزش قراردادهای این شرکت با عربستان را نزدیک به ۵.۳۱ میلیارد دلار رسانده است.

رأی الیوم می‌نویسد: مسئولان عربستانی با توجه به خطرات امنیتی که این کشور از مرز جنوب یعنی یمن و از سمت شرق از آب‌های خلیج فارس مواجهه است، در تصمیمی که در سال ۱۹۹۶ برای خارج کردن نیروهای خارجی از خاک خود گرفته بود, تجدید نظر کردند. به نظر می‌رسد که شرایط هم اکنون تغییر کرده است و مقامات سعودی به فشارهای دولت کنونی آمریکا تن داده اند. منابع عربستانی مدعی هستند که اعزام این نیروها به خواست واشنگتن بوده و آمریکا هزینه‌های آن را پرداخت می‌کند، اما در سایه تمایلات دونالد ترامپ برای باج خواهی و سودجویی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و بدست آوردن اموال خزانه‌های آنها باید تاکید کرد که مسئولان سعودی باید هزینه این نیروها را بپردازند، همانطور که قطر هزینه نیروهای آمریکایی در پایگاه «العدید» که حداقل به ده هزار سرباز آمریکایی در آن حضور دارند و بزرگترین پایگاه آمریکا در منطقه است را می‌پردازد.

این رسانه نوشت: ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی خود که در خلال دیدار شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر با وی در واشنگتن داشت از دوحه قدردانی کرد که ۸ میلیارد دلار برای تأمین هزینه مالی گسترش این پایگاه پرداخت کرده است. البته قرار نیست که ریاض هزینه این نیروها را به شکل مستقیم بپردازد، بلکه آن را بطور غیر مستقیم و با قرار دادهای تسلیحاتی خواهد پرداخت.

این روزنامه اضافه کرد: اما اگر خرید سامانه دفاعی موشک بالستیک تاد را در نظر بگیریم، این به معنی اذعان به این است که سامانه پاتریوت موفق نبوده است اگر خرید سامانه دفاعی موشک بالستیک تاد را در نظر بگیریم، این به معنی اذعان به این است که سامانه پاتریوت موفق نبوده و هزینه‌های میلیاردی سعودی‌ها برای استفاده از آنها در جهت رویارویی با موشک‌های بالستیک یمنی‌ها بخصوص موشک‌های کروز به هدر رفته است و همچنان آنها از سوی موشک‌های یمنی و پهپادهای یمنی تهدید می‌شوند. موشک‌های ارتش و کمیته‌های مردمی یمن بیشتر سامانه‌های دفاعی و سیستم‌های راداری عربستان را پشت سر گذاشته اند و به اهداف خود با دقت تمام رسیده اند. این موشک‌ها بارها سبب توقف پروازها در فرودگاه‌های جنوب عربستان به ویژه جازان و نجران و ابها شده است و این موضوعی است که اسطوره موشک‌های پاتریوت و رادارهای عربستانی ساخت آمریکا را از بین برد و کشورهایی مانند ترکیه را به خرید سامانه اس ۴۰۰ روسی سوق داد. فکر نمی‌کنیم که ۵۰۰ نظامی آمریکایی بتوانند امنیت و ثبات برای عربستان به ارمغان بیاورند زیرا تعداد آنها اندک است. برخی از ناظران بر این باورند که هدف از حضور نظامیان آمریکایی محدود آموزش نیروهای سعودی و نظارت برای استفاده از سامانه دفاعی تاد است؛ یعنی هدف از حضور آنها محافظت از عربستان در برابر حملات موشکی یمنی هاست».

واقعیت این است که موشک‌های ارتش و کمیته‌های مردمی یمن سخت محمد بن سلمان را در تنگنا قرار داده است و همین موشک‌ها بود که سبب شد که وی به آمریکایی‌ها برای نجات از مخمصه‌ای که بدان گرفتار شده است، روی آورد که این پیشرفت جنگ افزارهای یمنی و از سوی دیگر پایان اسطوره پاتریوت را نشان می‌دهد.