روزنامه فرهیختگان در گزارشی آورده است: «به‌خاطر ۷۸ هزار تومان بدهی به صندوق رفاه دانشجویی، دو روز است که ضامنم مدام زنگ می‌زند که نام وی در لیست بدهکاران بدسابقه بانک مرکزی قرار گرفته.» این جمله بخشی از دیالوگی است که در روزهای اخیر در مواجهه با جوانی که حالا بعد از دریافت مدرک فارغ‌التحصیلی کارشناسی‌ارشد یکی از دانشگاه‌های برتر پایتخت، شب و روز آگهی‌های استخدامی را زیر و رو می‌کند، شنیدم. این دیالوگ کوتاه در نگاه اول شاید شبیه به طنز باشد، اما آنهایی که در صف‌های طویل وام ازدواج، صف‌های طویل دریافت وام برای سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و صف‌های دریافت وام برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار آبرومندانه ایستاده‌اند، به‌خوبی تلخی آن لحظات را به یاد دارند؛ اما این «نه گفتن‌ها» در اغلب اوقات برای غیرخودی‌هاست، چراکه اگر این گزارش را تا آخر بخوانید متوجه خواهید شد برخلاف کسانی که ماه‌ها در صف ایستاده و با پاسخ منفی مدیران بانکی مواجه شده‌اند، کسانی از ما بهتران هستند که در پلشتی قوانین نظام بانکی کشور و در نبود چشم‌های تیزبین قانون، میلیاردها تومان از اموال همین مردم را به یغما برده‌اند بدون اینکه کمترین زحمتی برای تهیه فیش حقوقی، سند ملکی، ضامن معتبر و تهیه صدها مدرک برای وثیقه بانکی را کشیده باشند. مبنای اطلاعات این گزارش، آخرین صورت مالی مدیریتی بانک سرمایه در پایان سال مالی ۹۷ است که نشان می‌دهد در پایان سال مالی ۹۷ نزدیک به ۱۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان از مطالبات این بانک مربوط به ۶۷ بدهکار عمده بانکی است که حدود ۵۳ درصد یعنی معادل ۸.۸ هزار میلیارد تومان آن مربوط به ۱۰ شخص حقیقی و حقوقی شامل محمدرضا جهانبانی، حسین هدایتی، سامان مدلل، بهروز ریخته‌گران، حسن شاملویی، سه شرکت وابسته به بانک سرمایه، محمدجواد اقدامیان، احمد حاجی‌محمدجواد، اعضای مشترک صندوق ذخیره فرهنگیان- گروه مدلل و برادران صرافان (گروه محسن) بوده و ۴۷ درصد از آن یعنی معادل هفت‌هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان نیز مربوط به ۵۷ شخص حقیقی و حقوقی است. برای تصور درشتی رقم بدهی این ۶۷ فرد حقیقی و حقوقی کافی است بدانیم این میزان مطالبات بانک سرمایه معادل یک‌ماه یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی برای ۳۶۷ میلیون نفر است. همچنین در این لیست ۶۷ نفری نامی از محمدهادی رضوی، داماد وزیر سابق دولت فعلی دیده نمی‌شود، اما طبق آخرین اطلاعات دادگاه محاکمه این بدهکار بانکی، رضوی نیز درمجموع ۱۰۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان از این بانک تسهیلات دریافت کرده است.
بدهی ۲ هزار میلیاردی جهانبانی با چند کاغذپاره
بررسی صورت مالی بانک سرمایه در پایان سال مالی ۹۷ نشان می‌دهد محمدرضا جهانبانی با هشت فقره وام، حالا حدود هزار و ۹۹۳ میلیارد و ۳۰۳ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار است و از این منظر توانسته جایگاه اول بدهکارترین شخص حقوقی و حقیقی به بانک مذکور را کسب کند. جهانبانی از طریق شرکت‌های شکوه نور احسان، سروش تجارت برین، جهان تجارت تیوا، شکوه نوآوران آفتاب، افضل حکمت و تجارت نصر البرز این مقادیر را از بانک سرمایه دریافت کرده است. او برای دریافت این تسهیلات درمجموع ۱۴۰۰ میلیارد تومان وثیقه ارائه داده که ۱۳۳۴ میلیارد تومان آن سفته، ۴۷ میلیون تومان آن چک شخصی و ۶۴ میلیارد تومان نیز سند ملکی است. به‌عبارت دیگر، معادل ۹۵ درصد کل ارزش وثایق دریافتی بانک سرمایه از جهانبانی، سفته است.
بدهی ۱۶۰۰ میلیاردی «عابربانک» فوتبالی‌ها
دومین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، حسین هدایتی است که به جهت کمک‌های مالی کلان به فوتبالی‌ها، در ادبیات ورزشی کشور به «عابربانک» فوتبال شهرت دارد. هدایتی طی سال‌های ۹۲ تا ۹۵ درمجموع ۹ فقره وام دریافت کرده و طبق آخرین صورت مالی بانک سرمایه، حدود هزار و ۵۹۲ میلیارد و ۲۵۲ میلیون تومان به این بانک بدهکار است. ذوب و نورد آرتین، طراحی پویان پاسارگاد خاورمیانه، سروش تجارت سیمرغ، جاویدگشت آرکا، عمران تجارت امیر، جاویدگشت هیرمند، کوه آوران جیحون و سیویل سازه پارمیدا اسامی شرکت‌های واقعی یا صوری است که حسین هدایتی از طریق آنها این میزان تسهیلات بانکی را دریافت کرده است. هدایتی برای دریافت این وام کلان، ۱۴۳۲ میلیارد تومان وثیقه ارائه داده که ۹۹۰ میلیارد تومان آن چک (معادل ۶۹ درصد کل وثیقه)، ۴۰۷ میلیارد تومان سند ملکی (معادل ۲۸ درصد کل وثیقه) و ۳۵ میلیارد تومان الباقی نیز سفته است.
سامان مدلل و بدهی ۱۰۰۰ میلیاردی
سومین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، سامان مدلل است که طی سال‌های ۹۲ تا ۹۴ پنج فقره وام بانکی از بانک مذکور دریافت کرده و در پایان سال مالی ۹۷ درمجموع هزار و ۳۱ میلیارد و ۳۳۱ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار است. مدلل وام‌های خود را از طریق شرکت‌های پیشرو فرارز سپاهان، فولادسازان دماوند و فولادسازان امیرآباد دریافت کرده است. وی برای دریافت این میزان تسهیلات بانکی، درمجموع نزدیک به ۷۴۰ میلیارد تومان وثیقه به بانک ارائه داده که شامل ۶۲۹ میلیارد تومان چک و ۱۱۰ میلیارد تومان سفته است. قابل ذکر است همانند دیگر بدهکاران بانکی، در وثایق بانکی مدلل نیز هیچ خبری از مطابقت میزان وثایق با وام بانکی نیست. همچنین بانک‌های کشور که برای دریافت وام چندمیلیونی سند ملکی و اموال غیرمنقول را به وثیقه می‌گیرند، در اینجا به چند کاغذپاره مدلل و امثال وی اکتفا کرده‌اند.
۸۸۰ میلیارد تومان بدهی بهروز ریخته‌گران
چهارمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، بهروز ریخته‌گران است. وی از طریق سه شرکت پتروصنعت صفه، فولاد ماهان سپاهان و نگین تجارت اسپادانا چندین فقره وام بانکی از بانک سرمایه دریافت کرده و براساس صورت مالی سال ۹۷ وی درمجموع ۸۸۰ میلیارد و ۴۲۴ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار است. ریخته‌گران برای دریافت این وام‌های کلان درمجموع دو چک شخصی به ارزش ۲۴۰ میلیارد تومان به‌عنوان وثیقه به بانک ارائه کرده است. اما داستان ریخته‌گران به اینجا ختم نمی‌شود، به جرات می‌توان گفت برادران ریخته‌گران یکی از پیچیده‌ترین مفسدان اقتصادی سال‌های اخیر کشور بوده‌اند، چراکه آنها در سال ۸۶ در ازای تامین ۸۰ هزار تن میلگرد برای ساخت تونل توحید، بلوک ۳۸ درصدی سهام بانک سرمایه را از شهرداری تهران خریدند اما بعدها مشخص شد اصلا میلگردی در کار نبوده و ریخته‌گران فقط یک حواله جعلی انبار آهن را تحویل شهرداری تهران داده است. کارهای عجیب و غریب بهروز ریخته‌گران به اینجا ختم نمی‌شود، وی در سال ۸۷ بلافاصله با سود بانک سرمایه، ۵۰ درصد از سهام پتروشیمی اصفهان را می‌خرد. همچنین ریخته‌گران با شگردهای خود مالک پتروشیمی بیستون می‌شود تا بدهی این پتروشیمی به بانک‌های دولتی را پرداخت کند، اما سال ۹۷ مشخص می‌شود ریخته‌گران ۷۰۰ میلیارد تومان به طلبکاران پتروشیمی بیستون بدهکار است. وی دست‌بردار اموال فرهنگیان نیست تا جایی که بنابر اظهارات نماینده دادستان در دادگاه وی، ریخته‌گران ۲۸۰ میلیارد از بدهی خود را به بانک تجارت از طریق منابع بانک سرمایه پرداخت کرده است.
۷۷۸ میلیارد بدهی حسین شاملو به بانک سرمایه
طبق اطلاعات صورت مالی بانک سرمایه، پنجمین بدهکار بزرگ این بانک، حسین شاملو است که با پنج شرکت جبال بازر ناژین، پایه‌ریزان دهر، کشتی طلایی سیدین، آداک افرا طوس و کوشان تجارت کاسپین توانسته طی پنج فقره وام بانکی در سال‌های ۹۲ و ۹۵ دریافت کند و در پایان سال ۹۷ درمجموع ۷۷۸ میلیارد و ۵۲۷ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار بوده است. شاملو برای دریافت این میزان وام بانکی، ۶۱۵ میلیارد تومان وثیقه ارائه داده که شامل ۱۸۲ میلیارد تومان سند اموال منقول، ۵۷ میلیارد تومان سند ملکی، ۲۶۸ میلیارد تومان چک بانکی و ۱۰۷ میلیارد تومان سفته است.
۳ شرکت بانک سرمایه ۷۰۴ میلیارد تومان بدهکارند
ششمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، سه شرکت وابسته به بانک سرمایه یعنی «تجارت الکترونیک سرمایه، توسعه ساختمان سرمایه و توسعه تجارت پایدار قشم» هستند. طبق بررسی‌ها، این سه شرکت طی سال‌های ۹۲ و ۹۵ سه فقره وام بانکی از بانک سرمایه دریافت کرده‌اند و حالا در پایان سال مالی ۹۷ درمجموع ۷۰۴ میلیارد و ۴۹۷ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار هستند. قابل ذکر است وثایق بانکی این سه شرکت دو چک بانکی به مبلغ ۶۸۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان و دو قرارداد بین طرفین است.
بدهی ۵۱۱ میلیاردی مالک پنجره‌های دوجداره
محمدجواد اقدامیان، مالک برندهای مشهوری همچون «ویستا و ینا بست» هفتمین دریافت‌کننده بیشترین تسهیلات از بانک سرمایه است. اقدامیان با هشت شرکت وینابست، ویستابست، آتیه‌سازان سارا، پارت پولاد، ساران کالا، مهندسی همراهان فناوری اطلاعات، پلیمر پلاست پارس و تهران تولید توانسته طی سال‌های ۸۶ تا ۹۱ هشت فقره وام از بانک سرمایه دریافت کند که براساس آخرین صورت مالی بانک سرمایه، وی در پایان سال ۹۷ درمجموع حدود ۵۱۱ میلیارد و ۴۰۳ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار بوده است. اقدامیان درمجموع ۱۹۵ میلیارد تومان وثیقه نزد بانک سرمایه دارد که ۹۸ میلیارد تومان آن چک بانکی، ۸۷ میلیارد تومان سفته و ۱۰ میلیارد تومان نیز سند ملکی است.
احمد حاجی‌محمدجواد و بدهی ۴۹۰ میلیاردی‌اش
احمد حاجی‌محمدجواد هشتمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه است که طبق آخرین صورت مالی بانک، وی در پایان سال مالی ۹۷ با ۱۲ شرکت سیمای زیبای کیش، سلامت‌اندیش نور، فولادسازان تخت‌جمشید، سیرمان البرز، بازرگانی الماس‌گستران تیراژه، تولیدی ظروف یک‌بار مصرف تیراژه پلاست و... از طریق تسهیلاتی که طی سال‌های ۹۲ تا ۹۴ دریافت کرده، حالا درمجموع ۴۹۰ میلیارد و ۳۲۵ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار است. وی برای دریافت تسهیلات از بانک سرمایه هفت سند ملکی و ۲۱ چک و سفته به این بانک ارائه داده است.
بازهم گروه مدلل و بدهی ۴۷۶ میلیاردی
نهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، اعضای مشترک صندوق ذخیره فرهنگیان و گروه مدلل است که از طریق شرکت‌های سامان مدلل یعنی دو شرکت فولادسازان دماوند و فولادسازان امیرآباد، چهار فقره وام از بانک سرمایه دریافت کرده و در پایان سال مالی ۹۷ اعضای مشترک صندوق ذخیره فرهنگیان و سامان مدلل ۴۶۷ میلیارد و ۴۷۹ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار هستند. مدلل و دوستانش برای دریافت این مبالغ کلان ۴۶۱ میلیارد تومان وثیقه ارائه داده‌اند که شامل ۱۱۰ میلیارد تومان سفته و ۳۵۱ میلیارد تومان چک بانکی است. قابل ذکر است همان‌طور که گفته شد سامان مدلل سومین بدهکار بانک سرمایه است که خودش به‌تنهایی هزار و ۳۱ میلیارد و ۳۳۱ میلیون تومان به این بانک بدهکار بوده و با اعضای مشترک صندوق ذخیره فرهنگیان نیز در اینجا بیش از ۴۷۶ میلیارد تومان دیگر بدهکار است. به‌عبارت دیگر، در ۱۵۰۰ میلیارد تومان مطالبات بانک سرمایه، جای پای سامان مدلل وجود دارد.
بدهی ۳۳۷ میلیاردی گروه «محسن»
«برنج چی بخوریم؟ برنج محسن»؛ این تنها بخشی از تبلیغات گسترده گروه محسن در سال‌های اخیر بوده که همه شبکه‌های تلویزیونی را پر کرده بود. این شرکت که جزء بزرگ‌ترین واردکنندگان برنج هندی و پاکستانی است، طبق آخرین صورت مالی بانک سرمایه، دهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه است که در پایان سال ۹۷ حدود ۳۳۷ میلیارد و ۷۰۲ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار است. این شرکت که مالکش برادران صرافان‌چارسوقی هستند، با چهار شرکت سانیدو تجارت ایرانیان، فولاد بن‌برش، بازرگانی پرنیان ایمن تجارت گیتی و به‌آذین گستر چهل‌ستون مبالغ مذکور را با ارائه چهار چک بانکی، چهار فقره سفته و ۱۷۰ میلیون تومان سپرده بانکی دریافت کرده‌اند.
۵۷ نفر با ۸ هزار میلیارد تومان بدهی
طبق آنچه بررسی شد، ۱۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان از مطالبات بانک سرمایه مربوط به بدهکاران عمده است که ۸/۸ هزار میلیارد تومان آن مربوط به ۱۰ شخص حقیقی و حقوقی و هفت‌هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان از آن نیز مربوط به ۵۷ شخص حقیقی و حقوقی است. بررسی جزئیات مطالبات کلان بانک سرمایه نشان می‌دهد یازدهمین بدهکار بزرگ این بانک، شرکت تجارت گذرگاه شمالی است که در آخرین صورت مالی بانک، حدود ۲۹۹ میلیارد و ۵۴۱ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار است. دوازدهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، «فرهاد صفری» است که با دو شرکت مرغ و جوجه البرز و طلایه‌داران آفاق در حال حاضر ۲۸۸ میلیارد و ۱۹۴ میلیون تومان به این بانک بدهکار است. سیزدهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، امیرحسین متقی است که ۲۵۳ میلیارد و ۱۲۵ میلیون تومان به این بانک بدهکار است. چهاردهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، شرکت «اقتصاد جهان صنعت» است که در پایان سال ۹۷ حدود ۲۴۵ میلیارد و ۴۲۷ میلیون تومان بدهی به بانک مذکور داشته است. شرکت «آهن و فولاد لوشان» پانزدهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه است که نزدیک به ۲۴۱ میلیارد تومان به این بانک بدهی دارد. شانزدهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، پاژنگ‌خودرو با بدهی ۲۳۷ میلیارد و ۴۱۴ میلیونی است.
هفدهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه، شرکت «توسعه سرمایه تابان کیش» با ۲۳۲ میلیارد و ۶۸۶ میلیون تومان بدهی است. دو شریک تجاری یعنی عاشوی و حسینی هجدهمین بدهکار بانک سرمایه هستند که با دو شرکت پاژتجارت توس و آفتاب پردیس روناک درمجموع ۲۱۹ میلیارد تومان به بانک مذکور بدهکارند. شرکت «جهان‌گستر پژواک» نوزدهمین بدهکار بزرگ بانک سرمایه با بدهی ۲۱۲ میلیارد و ۷۵۶ میلیونی است. نمره ۲۰ بدهکاران بانک سرمایه به شرکت «پایدار کالای پاسارگاد» می‌رسد که ۲۰۶ میلیارد و ۸۵۴ میلیون تومان به این بانک بدهکار است.
فرازتجارت کاسپین با ۱۹۲ میلیارد تومان، صنایع شیمیایی فنل کژال نزدیک به ۱۸۸ میلیارد تومان و بهنام عزتی با حدود ۱۷۷ میلیارد تومانی در رتبه‌های ۲۱، ۲۲ و ۲۳ قرار دارند. در رتبه ۲۴ بدهکاران کلان بانک سرمایه، فرامرز پایداری قرار دارد که مالک برند بستنی مشهور دومینو و برادر ایوب پایداری، مالک برندهای مشهور لبنیات و بستنی میهن است. طبق آمارهای بانک سرمایه، فرامرز پایداری در پایان سال ۹۷ حدود ۱۷۴ میلیارد و ۲۷۶ میلیون تومان به این بانک بدهکار بوده است.
شرکت پخش عظیم – عقیلی با ۱۷۴ میلیارد تومان، شرکت الکتروکژال دیاموند با حدود ۱۷۱ میلیارد تومان، شرکت آوندکالای نیکان با حدود ۱۷۱ میلیارد تومان، فرشید پناهی با حدود ۱۶۵ میلیارد تومان، سحر زال‌پور با ۱۶۴ میلیارد تومان، شرکت راهبرد پویان آدان با حدود ۱۶۲ میلیارد تومان، شرکت تولیدی ابرسالار با ۱۵۳ میلیارد تومان، شرکت کلان‌گستر ماد با ۱۵۱ میلیارد تومان، شرکت فولاد صنعت بناب با ۱۴۴ میلیارد تومان، مسعود پیمان با حدود ۱۴۴ میلیارد تومان و فرجام با ۱۴۳ میلیارد تومان در رتبه‌های ۲۵ تا ۳۵ بزرگ‌ترین بدهکاران بانک سرمایه قرار دارند.
وشناتجارت ایرانیان با حدود ۱۴۲ میلیارد تومان، عباس خورشیدطلب با حدود ۱۴۲ میلیارد تومان، پدیده تجارت کاسپین با ۱۳۲ میلیارد تومان، دوست‌محمدیان با ۱۲۹ میلیارد تومان، حمیدرضا اخوین با ۱۲۶ میلیارد تومان، داروگستر رازی با ۱۱۲ میلیارد تومان، بازرگانی پویندگان کیان با حدود ۱۰۸ میلیارد تومان، شرکت استراتوس با حدود ۱۰۵ میلیارد تومان، صندوق ذخیره فرهنگیان با ۱۰۵ میلیارد تومان، حسین صدر با ۱۰۲ میلیارد تومان، تعاونی مسکن فرهنگیان ساوه با ۱۰۱ میلیارد تومان، غلامرضا جلیلی با ۱۰۱ میلیارد تومان، محمد ذوالفقاری با حدود ۹۹ میلیارد تومان، لوله‌سازی دقیق زاگرس با ۹۶ میلیارد تومان، گسترش صنایع و معادن ماهان با ۹۶ میلیارد تومان، امیر رخ با ۹۱ میلیارد تومان، تجارت مدائن مهر کیش با ۸۹ میلیارد تومان، باران تجارت آوا با حدود ۸۹ میلیارد تومان، نورد لوله خاورمیانه با ۸۸ میلیارد تومان، آیلین‌نان ارس با ۸۲ میلیارد تومان، گلگون تجارت جهان با ۸۱ میلیارد تومان، آریوبرزن شکوهی‌آذر با ۸۰ میلیارد تومان، عمرانی میهن‌سازه هامون با ۷۵ میلیارد تومان، نگین ۱۱۰ سپاهان با ۷۵ میلیارد تومان و آهاب با ۷۳ میلیارد تومان در رتبه‌های ۳۶ تا ۶۰ بدهکارترین اشخاص حقوقی و حقیقی به بانک سرمایه قرار دارند.
شرکت مبین‌ارقام با ۷۲ میلیارد تومان، آذرحدید الوند با ۷۱ میلیارد تومان، هواپیمایی سهند آسیا با ۶۹ میلیارد تومان، غلامرضا شریفی‌سلیم با ۶۹ میلیارد تومان، تدبیر تامین ماهان با ۶۶ میلیارد تومان، برج نمای بندر با ۶۵ میلیارد تومان و رسول دانیال‌زاده با ۶۲ میلیارد تومان در رتبه‌های ۶۱ تا ۶۷ بدهکار بزرگ بانک سرمایه قرار
دارند.
نظر شما