خبرگزاری مهر- گروه بین الملل: سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه درباره گام چهارم کاهش تعهدات برجام اخیرا گفته است: اروپایی‌ها آن طور که می‌بایست به تعهدات خود عمل نکردند و تمامی کارها و ابتکارات خود را به شرطی نانوشته ولی عینی، به نام نظر مثبت رئیس جمهور آمریکا گره زده‌اند. ما طراحی‌های خود را داشته و سناریوهای لازم را پیش‌بینی کرده‌ایم. درصورت ادامه روند کنونی (یک ماه) و بی‌عملی اروپایی‌ها گام چهارم برداشته خواهد شد.
موسوی گفت: برای مراحل بعد از گام چهارم نیز برنامه‌ریزی‌های لازم دیده شده و اگر اروپایی‌ها همچنان به بی‌تعهدی خود ادامه دهند و کار را به‌پیش نبرند، بر اساس طراحی‌ها اقدامات متقابل ایران انجام خواهد شد.
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز درباره گام چهارم ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای، گفته است که اگر تعهدات ایران در برجام را روی میز قرار دهیم، فقط دو کار دیگر باقی مانده است تا تمام تعهدات ایران برداشته شود و مجددا به شرایط قبل از برجام بازگردیم. اقدام نخست فعال کردن فردو است تا انجام غنی سازی در این سایت ادامه یابد و اقدام دوم نیز افزایش ماشین‌ها است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: وقتی این دو گام دیگر هم برداشته شود، عملا فقط ابعاد نظارتی باقی می‌ماند و در حوزه عملیاتی ایران هیچ تعهد دیگری نخواهد داشت.
خبرنگار مهر در خصوص گام چهارم کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران با «پیتر جنکینز» سفیر سابق انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی گفتگو کرده است که در ادامه از نظر می گذرد.
«پیترجنکینز» دانش آموخته دانشگاههای کمبریج و هاروارد است و دو بار در وین حضور داشته است و مأموریتهای دیپلماتیک در آمریکا، فرانسه، برزیل و اتریش داشته است. جنکینز سفیر سابق انگلیس در سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است.
*ایران اعلام کرده در گام چهارم کاهش تعهدات برجامی موضوعاتی چون غنی سازی و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح است. به نظر شما واکنش ها به این گام چگونه خواهد بود؟
برای اروپایی‌ها بسیار سخت است که بخواهند با اقدامات ایران در ارتباط با واکنش در برابر اقدامات دولت ترامپ همراهی و همنوایی کنند. از طرف دیگر اروپا تمایلی هم ندارد که با کمپین فشار حداکثری ضد ایران همراهی کند.
تاکتیک‌های گانگستری آمریکا باعث شده تا شرکت‌های اروپایی نتوانند به تجارت با ایران بپردازند. «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه و دیپلمات‌های فرانسوی انرژی زیادی را برای متقاعد کردن ترامپ جهت دست کشیدن از کمپین فشار حداکثری یا کاهش این فشارها علیه ایران بکار گرفته‌اند. افکارعمومی در اروپا نیز این موضوع را تائید می‌کند که محاصره اقتصادی ایران از سوی دولت ترامپ از نظر قانونی و اخلاقی غیرقابل دفاع است.
برجام پیش از هر چیز و در درجه نخست برای این طراحی شد که ایران بتواند نسبت به ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای خود اعتمادسازی کند.
برجام به همان اندازه برای روسیه و چین مهم است که برای اتحادیه اروپا مهم است و هر دو طرف از ایران می‌خواهند که به تعهدات خود در ارتباط عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای پایبند باشد.
*دیگر کشورهای متعاهد به برجام چه کارهایی را برای جلوگیری از اجرای گام‌های بیشتر ایران در کاهش تعهدات برجام و به خطر افتادن این توافق می‌توانند انجام دهند؟
اروپا سعی کرده با اجرای اینستکس تاثیرات ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران را کاهش دهد. روسیه و ایران نیز به تازگی توافقی را برای پرداخت‌های بین بانکی انجام داده‌اند که این می‌تواند به گسترش تجارت ایران با حوزه اقتصادی اوراسیا منجر شود.
چین هم در تلاش برای متقاعد کردن دولت ترامپ به اعطای معافیت‌ها از تحریم برای خرید نفت از ایران است. فرانسه هم درگیر مذاکرات با آمریکا و ایران است تا بتواند تجارت اروپا و ایران را از سر بگیرد.
در مقابل این ابتکارات و با توجه به دیگر فاکتورها، این خیلی منطقی است که ایران در ارتباط با گام‌های کاهش تعهدات برجام مهلتی شش ماهه و یا یکساله را اعلام کند.
شرایط دیگر از جمله آغاز فرایند تحقیقات درباره استیضاح ترامپ وضعیتی را ایجاد خواهد کرد که ممکن است او برای اعطای امتیازات بیشتر آمادگی بیشتری داشته باشد. جان بولتون، معمار فشارحداکثری علیه ایران دیگر در کنار ترامپ نیست.
نتانیاهو، از دیگر طرفداران دوآتشه کمپین فشار حداکثری علیه ایران این روزها به فکر باقی ماندن در قدرت برای جلوگیری از رفتن به زندان است. عربستان سعودی، به عنوان دیگر حامی سرسخت کمپین فشار حداکثری علیه ایران به دنبال نشانه‌هایی برای همزیستی مسالمت آمیز با ایران است. همچنین تا انتخابات ریاست جمهوری امریکا که ممکن است به تغییرات مثبتی در سیاست خارجی آمریکا دربرابر ایران منجر شود نیز فقط یک سال دیگر زمان باقی مانده است.
*چرا اروپا تا کنون اقدامات مناسبی را برای جلوگیری از کاهش تعهدات ایران در برجام انجام نداده است؟
فکر می‌کنم منصفانه‌تر این است که بگوئیم چرا اقدامات اروپا تا کنون شکست خورده است. مهمترین این اقدامات از سوی رئیس جمهور ماکرون بوده که قبلا به آن‌ها اشاره کردم و الان تمرکز بیشتری روی آن خواهیم داشت.
ایده ماکرون مرتبط با تمایل زیاد ترامپ به برگزای یک نشست با روحانی با هدف برداشتن محاصره اقتصادی علیه ایران بود. رئیس جمهور ماکرون برنامه‌ای را برای برگزاری یک نشست در نیویورک همزمان با حضور رئیس جمهور روحانی در جریان نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نظر داشت. برگزاری این نشست اما در نهایت به شکست انجامید، چون رئیس جمهور روحانی نمی‌خواست این فرصت را برای عطش ترامپ به عکس گرفتن ایجاد کند.
*با توجه به وضعیت و شرایط فعلی، شما آینده برجام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خب آینده این توافق بستگی به میزان آمادگی ایران برای درک شرایطی دارد که از آوریل درگیر آن شده‌ایم و از زمانی که به اصطلاح گفته شده صبر استراتژیک به پایان رسیده، و سیاست‌هایی با توجه به این شرایط اتخاذ شده است.
در حال حاضر مسئله مهمی وجود دارد که باعث می‌شود ما زمان بیشتری را برای ابتکارات مختلف در راستای نتایج و تغییرات در سیاست خارجی آمریکا در نظر بگیریم. من مطمئنم که رهبران ایران این عقلانیت را خواهند داشت که این شرایط را درک کنند و در این صورت برجام نیز تداوم خواهد یافت.
نظر شما