بررسی مسئله چند همسری از دیدگاه فقهی و قرآن کریم

به گزارش خبرنگار مهر، این هفته در طرح «سه شنبه‌ها با پاسخگویی به شبهات دینی» خبرگزاری مهر، کارشناس فقه مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی موضوع چند همسری را به عنوان یک از رایج‌ترین شبهات هفته‌های اخیر که مورد پرسش بسیاری از مخاطبان نیز هست، مورد بررسی قرار داده است.

حجت الاسلام امیر صالحی در گفت و گو با خبرنگار مهر، در این ارتباط اظهار داشت: موضوع تعدد زوجات را باید از دو منظر یعنی حکم شرعی تعدد زوجات و حکمت و فلسفه آن و بررسی تعدد زوجات در شرایط امروز مورد بررسی قرار داد.

حکم شرعی و فلسفه تعدد زوجات در دین مبین اسلام

وی با اشاره به حکم شرعی و فلسفه تعدد زوجات تاکید کرد: خداوند در آیه سوم  از سوره نساء، مسئله تعدد زوجات را (با شرایط سنگین و در حدود معینی) مجاز شمرده است؛ درست همین جاست که با ایرادها و حملات مخالفانی رو به رو می شویم که با مطالعات زود گذر و تحت احساسات حساب نشده به مخالفت با این قانون اسلامی برخاسته اند.

 کارشناس فقه مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی  با بیان اینکه درمیان مخافان به ویژه غربی ها در این زمینه به ما بیشتر ایراد می کنند که چرا اسلام به مردان اجازه داده برای خود «حرمسرا» بسازند و به طور نامحدود همسر بگیرند، تاکید کرد: باید دقت کنیم که نه اسلام اجازه تشکیل حرمسرا به آن معنی که غربی‌ها می پندارند را به فردی داده است و نه تعدد زوجات را بدون قید و شرط و نا محدود قرار داده است.

اعراب گاهی تا ۱۰ زن اختیار می‌کرده‌اند/قانون‌گذاری و محدودیت تعدد همسران توسط اسلام

وی تصریح کرد: در ابتدا باید به این نکته دقت کنیم که در محیط های مختلف قبل از اسلام، تعدد زوجات به طور نامحدود، امری عادی بوده و حتی بعضی از مواقع بت‌پرستان به هنگام مسلمان شدن، بیش از ۱۰ زن و یا کمتر داشته‌اند بنابراین، تعدد زوجات از پیشنهادها و ابتکارات اسلام نیست بلکه برعکس، اسلام انسان‌های آن دوره را در چهارچوب ضرورت های زندگی انسانی محدود ساخته و برای آن قیود و شرایط سنگینی قائل شده است.

حجت الاسلام صالحی با اشاره به اینکه قوانین اسلام بر اساس نیازهای واقعی بشر دور و نه تبلیغات ظاهری و احساسات رهبری نشده تبیین شده است، بیان داشت: مسئله تعدد زوجات نیز از همین زاویه در اسلام مورد بررسی قرار گرفته است چراکه هیچ کس نمی تواند انکار کند که مردان در حوادث گوناگون زندگی بیش از زنان در خطر نابودی قرار دارند و در جنگ ها و حوادث دیگر قربانیان اصلی را آنها تشکیل می دهند.

بهره‌برداری افراد سودجو از قوانین اسلام

وی تصریح کرد: البته نمی توان انکار کرد، بعضی از مسلمان نماها بدون رعایت روح اسلامی این قانون از آن سوء استفاده کرده و به حقوق زنان و همسران خود تجاوز کرده اند.ولی این عیب از قانون نیست و اعمال آنها را نباید به حساب دستورهای اسلام گذاشت، کدام قانون خوبی است که افراد سودجو از آن، بهره برداری نامشروع نکرده اند؟.

کارشناس فقه مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی با اشاره به موضوع بررسی تعدد زوجات در شرایط امروز تاکید کرد: مسئله چند همسری آسیبهایی را در جامعه ما ایجاد کرده و سوء استفاده هایی از آن شده است از همین جهات اصل چند همسری به مصلحت خانواده های جامعه ما نمی باشد.

مطابق دلایل قرآنی چندهمسری مشروط به اطمینان از رعایت عدالت بین همسران است

وی با اشاره به اینکه در نظر  رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بنابر ادله‌ معتبر دینی چند همسری مردان، مباح اما غیر مستحب است، ادامه داد:  در واقع از آنجا که مطابق دلایل قرآنی جواز آن مشروط به اطمینان از رعایت عدالت بین همسران شده است بنابراین هر گاه از نظر عقلایی عدم تحقق رعایت عدالت بین همسران حتی محتمل نیز باشد، ازدواج مجدد شوهر جایز نیست ضمن اینکه خداوند در آیاتی از قرآن کریم به این مطلب اشاره می کند که ایجاد این عدالت برای افراد عادی امکان پذیر نیست.

حجت الاسلام صالحی با اشاره  دیدگاه رهبر انقلاب در ارتباط با تعدد زوجات تاکید کرد: در نگاه کلان رهبر معظم انقلاب، خانواده به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی در زندگی انسان و ضرورت شکل‌گیری خانواده و مراقبت و حفاظت از آن، عواملی در استحکام این بنیان الهی و شکل‌گیری آن مؤثر است که حفظ محبت و اعتماد متقابل زوجین، اصالت نقش مادری و تربیتی بانوان، پرهیز از راه یافتن نگاه مادی به خانواده و تجمل‌گرایی و رقابت‌های مادی خانواده‌ها، ترویج ازدواج آسان و نقش مهم و مؤثر والدین در آن، وظیفه‌ی دستگاه‌های حکومتی و رسانه‌ها در تسهیل امر ازدواج جوانان از جمله این موارد است.

ازدواج مجدد مردان به ضرر استحکام خانواده و  گاه موجب فروپاشی آن است

وی اضافه کرد: از آنجا که در جامعه و کشور ما ازدواج مجدد مردان غالباً به ضرر استحکام خانواده و موجب تضعیف محبت زوجین و گاه فروپاشی خانواده است، نگاه معظم‌له به آن خوشبینانه و مثبت نیست و از این روست که این جمله که: «خدا یکی و محبت یکی و یار یکی» در بیان ایشان بارها تکرار شده است.

کارشناس فقه مرکز ملّی پاسخگویی به سوالات دینی تاکید کرد: از مطالب مطرح شده به این نتیجه می‌رسیم که مرد از دیدگاه اسلام تا چهار زن دائم می تواند اختیار کند اما این دیدگاه به معنای اجازه دادن به هوسبازی مردان نیست، بلکه مربوط به ضرورتهاست و با شرایط سنگین و در حدود معینی مجاز شمرده شده است.

وی تاکید کرد: این امر فلسفه روشنی نیز دارد که اگر مطابق احکام اسلامی صورت پذیرد فواید آن به جامعه زنان باز می گردد اما آنچه امروز باید مورد توجه قرار گیرد تحکیم خانواده و محبت و صمیمیت در آن است که با چند همسری محقق نمی شود.

 فلسفه عدم جواز تعدد شوهر برای زنان

کارشناس فقه مرکز ملّی پاسخگویی به سوالات دینی با اشاره به  فلسفه عدم جواز تعدد شوهر برای زنان و اینکه نمی توانند با چند مرد همزمان ازدواج نمایند، نیز گفت: موضوع مهم در ازدواج روشن شدن هویت فرزندان است و اگر فرض کنیم زنی دارای همسران متعدد باشد هویت فرزندان او هرگز روشن نخواهد شد و ممکن است این مشکل در برخی موارد نباشد ولی احکام تابع اکثریت افراد است، البته این موضوع یکی از دلایل ذکر شده در این ارتباط است.