به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی، حجت‌الاسلام مرتضی مداحی در نشست مستشرقان و حدیث شیعه که شامگاه یکشنبه در پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی برگزار شد، با اشاره به نگرش مستشرقان انگلیسی زبان به حدیث شیعه گفت: بیشترین آثار در مورد حدیث شیعه در انگلیس، اسرائیل، آمریکا و فرانسه و آلمان همچنین کانادا نوشته شده است که انگلیس و اسرائیل بیشترین آثار را تولید کرده‌اند.
وی افزود: برخی آثار حدیثی مسلمین و شیعه در اروپا و به زبان عربی چاپ شده است و برخی آثار هم به زبان‌های اروپایی و عمدتاً انگلیسی ترجمه شده است.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه در دهه اخیر، بحث تاریخگذاری حدیث در میان مستشرقان مسئله مطرحی شده است افزود: غربی‌ها معتقدند که حدیث ساخته و پرداخته مسلمین است لذا تلاش می‌کنند تا تاریخ تولد برای حدیث ایجاد کنند.
وی با بیان اینکه آثار مهم روایی در شیعه در چند برهه مهم تاریخی تدوین شده است تصریح کرد: در دوره ائمه(ع)، اصول اربعمائه، در دوره آل بویه کتب اربعه حدیثی تألیف و تدوین شد و در دوره اخباریون، وسائل الشیعه و بحار الانوار شکل می‌گیرد. در عصر حاضر هم مجموعه‌های روایی و موسوعه‌های حدیثی در دارالحدیث و موسسه مجمع الفکر و ... تدوین شده است.
تمرکز مطالعات حدیثی مستشرقان بر ۲۰۰ سال صدر اسلام
حجت الاسلام مداحی افزود: تمرکز مستشرقان بر ۲۰۰ سال نخست اسلام و دوره اخباریون یعنی عمدتاً صفویه است که حدیث در این دوره رونق زیادی دارد.
وی با بیان اینکه حدیث در سنت مسیحی و غربی، معادل ندارد تصریح کرد: آنان گفته‌های حضرت عیسی(ع) را گفته‌های خدا و معادل قرآن قرار می‌دهند لذا درک آنان این است که حدیث ساخته مسلمین است البته آن‌ها از مسئله منع تدوین حدیث در قرن اول به عنوان موید و دستاویز برای این نظر خود بهره می‌برند.
این محقق و پژوهشگر افزود: در جوامع شیعه منع تدوین حدیث خیلی مهم نبوده چون قاطبه احادیث ما از صادقین(ع) است که از مرحله منع تدوین حدیث گذشته بوده است ولی منع حدیث دستاویزی برای مستشرقین است که بگویند تمامی احادیث مسلمین جعل شده است.
وی با بیان اینکه مستشرقان تا سال ۱۹۵۰ توجهی به مطالعه حدیث شیعه نداشتند افزود: اروپایی‌ها عمدتاً در برخورد با مسلمین با حکومت عثمانی و در سیسیل و اندلس هم با اهل سنت مواجه بودند بنابراین عمداً بی توجه به حدیث شیعه نبوده‌اند البته در دوره استعماری که خیلی از آنان به ایران آمدند هم عمدتاً به جای مباحث حدیثی متوجه فرهنگ و هنر ایران شدند و به ترجمه حافظ و مثنوی معنوی و ... پرداختند.
حجت الاسلام مداحی با بیان اینکه در دوره صفویه «آنتونی دوژیرو» به ایران برای تبلیغ مسیحیت می‌آید ولی مسلمان شده و خودش گرایش اخباری تند می‌یابد اظهار کرد: همچنین «جیمز مریک» به عنوان مبلغ مسیحی وارد ایران شده، ۱۱ سال مسیحیت را تبلیغ می‌کند و در نهایت کتاب حیات القلوب علامه مجلسی را در سال ۱۸۵۰ ترجمه کرده است.
اطلاعات اندک مستشرقان از شیعه
وی با بیان اینکه مستشرقین اطلاعات کمی از شیعه داشتند و گزارشاتی هم که در آثارشان از شیعه می‌دادند دارای اشتباهات زیاد بوده است بیان کرد: به عنوان نمونه «ادوارد فندیک» در گزارشی از کتب شیعه آورده است که شیعیان، اسم شیعه را دوست ندارند و خود را علوی می‌نامند؛ صحاح سته را قبول ندارند و به جای آن خودشان چند منبع حدیثی دارند، فندیک در نوشتن لفظ یکی از منابع حدیثی یعنی «من لایحضره الفقیه» دچار اشتباه شده است؛ وی همچنین نهج البلاغه را به فردی به نام «الرازی» به جای سیدرضی نسبت می‌دهد و آن را در زمره منابع حدیثی شیعه می‌آورد که کاملاً غلط است.
استاد موسسه حکمت اظهار کرد: «ادوارد براون» هم در گزارشی معراج السعاده و بحارالانوار را از جامعترین کتب حدیثی نزد شیعه می‌داند(در حالی که معراج السعاده کتاب حدیثی شیعه نیست) و نام نویسنده بحارالانوار را هم فردی غیر از مجلسی ذکر کرده است؛ مصطفی شاه در کتاب خود در مورد حدیث، ۶۱ مقاله از مستشرقان آورده که تنها سه مقاله در مورد حدیث شیعه است.
وی افزود: «بروکلمان» هم در گزارشی از کتب شیعه به چند کتب فقهی و حدیثی اشاره می‌کند و حتی دو منبع حدیثی شیخ طوسی را به عنوان منابع ذکر نمی‌کند و اشتباهاتی هم در نسبت دادن برخی آثار به صاحبانش دارد.
این محقق و پژوهشگر با بیان اینکه ما گاهی تلقی می‌کنیم مستشرقین آثار ما را به غارت برده و نگاه عتیقه‌ای به این کتب داشتند اظهار کرد: من این جنبه را نفی نمی‌کنم ولی باید توجه کنیم که خیلی از آثار مسلمین در اروپا از روی همین نسخه‌های برده شده توسط مستشرقان چاپ شده است.
وی با بیان اینکه «شاردن» در سفرنامه خود نوشته ایرانیان چاپخانه ندارند و عمداً هم به سمت چاپ کتاب نمی‌روند تصریح کرد: سیره ابن هشام، صحیح بخاری و وفیات الاعیان ابن خلکان و ... اولین بار در غرب چاپ می‌شود گرچه کتب شیعه مورد کم توجهی قرار می‌گیرد تا اینکه وقتی صنعت چاپ وارد کشور شد چاپ آثار شیعه رونق گرفت.
تلاش مثبت برخی مستشرقان برای معرفی شیعه
حجت الاسلام مداحی تصریح کرد: اولین تلاش برای چاپ و معرفی آثار شیعه، توسط دونالدسون شکل گرفت همچنین «ای کی هوارد» نگاه مثبتی به شیعه داشته و الارشاد مفید را به انگلیسی ترجمه کرد و جزواتی برای معرفی کتب اربعه شیعه نوشت؛ وی مقالاتی در مورد عاشورا و امام حسین(ع) دارد که حتی می‌توان حدس زد وی شیعه شده بوده است.
وی با اشا ره به بررسی آثار بیش از ۳۰۰ مستشرق در تحقیقات خود افزود: من در این تحقیقات به این نتیجه رسیدم، مستشرقانی که از باب عرفان و تصوف شیعه را مطالعه کرده‌اند بیشتر به شیعه گرایش یافتند تا کسانی که از باب قرآن و حدیث، وارد مباحث مطالعاتی شیعه شده‌اند لذا در آثار برخی از آنان تصریح می‌شود که اسلام به واسطه تصوف رشد کرد.
مدرس دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: مطرح‌ترین شیعه‌شناس دوره معاصر یعنی «ویلفرود مادلون» عمدتاً در مباحث کلامی شیعه تحقیق کرده و احادیث ائمه و به خصوص امام صادق(ع) را متأثر از معتزله می‌داند؛ وی دیدگاه شیعه در بحث جانشینی امام علی(ع) را در آثارش تقویت کرده است.
نگاه منفی مستشرق اسرائیلی به شیعه
وی تصریح کرد: همچنین «اتان کلبرگ» اسرائیلی مقاله‌ای در مورد «ابوتراب» نوشته و آورده است که شیعیان در طول تاریخ احادیثی را در این باره جعل کرده‌اند. وی همچنین به همراه محمدعلی امیرمعزی کتاب القرائات و التنزیل و التحریف را نوشته و مدعی شده که قرآن تحریف شده است.
حجت الاسلام مداحی همچنین با بیان اینکه عمده مطالعات حدیثی در انگلیس و اسرائیل در حال انجام است بیان کرد: بسیاری از مستشرقان اسرائیلی همان سنت نازی‌های آلمانی را در مطالعات حدیثی دنبال می‌کنند و سیاستمداران این رژیم هم از مطالعات علمی آنان برای پیشبرد اهداف خود سوء استفاده می‌کنند.
نظر شما