خبرگزاری مهر، سرویس بین‌الملل- فرید حائری: شرقی‌ترین قسمت قاره آفریقا که صدها کیلومتر در قلب اقیانوس هند پیشروی کرده است یکی از استراتژیک ترین نقاط جهان است که از جنوب به اقیانوس هند و از شمال به دریای سرخ راه دارد و به این منطقه شاخ آفریقا می‌گویند.
شاخ آفریقا که دربرگیرنده چند کشور آفریقایی است جمعیت حدود ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون نفری را در خود جا داده است. وجود تنگه راهبردی باب‌المندب در شاخ آفریقا به عنوان گلوگاه ارتباطی کشورهای آسیایی با اروپایی است که اقیانوس هند را به دریای سرخ و سرانجام دریای مدیترانه متصل می‌کند. همین موضوع کافی است تا کشورهایی همانند عربستان سعودی، امارات، قطر، ترکیه، چین و همینطور قدرتهای اروپایی برای رسیدن به اهداف اقتصادی و سیاسی خود تمایل نشان دهند در این منطقه راهبردی و استراتژیک که شاهراه مهم اقتصادی دنیا است، نفوذ کنند.
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و ترکیه برای به دست گرفتن سواحل دریای سرخ و تنگه باب‌المندب تلاش می‌کنند درگیری‌های خود را به این منطقه سوق دهند اگرچه خود کشورهای منطقه شاخ آفریقا سرشار از درگیری‌های مرزی هستند و به شدت تنش‌ها در این کشورها برای تصاحب سواحل دریای سرخ و تنگه باب‌المندب بالا است.
کشورهایی اریتره، اتیوپی، سومالی، جیبوتی و سودان همواره با یکدیگر درگیری‌های مرزی دارند و همین فرصت کافی است تا بیگانگان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بتوانند از این فرصت به نفع خودشان استفاده کنند و شاید اگر این چند کشورها با یکدگیر اتحاد کامل داشتند هیچ‌گاه این فرصت به کشورهای بیگانه داده نمی‌شد.
اواخر سال گذشته میلادی بود که چین هم از قافله عقب نماند و به خوبی متوجه شد برای داشتن صادرات قوی به قاره‌های مختلف باید راه دریایی مطمئن و ایمن داشته باشد و به همین منظور تصمیم گرفت در کشور جیبوتی یک پایگاه نظامی تاسیس کند. در حال حاضر علاوه بر چین، کشورهای فرانسه، ایتالیا، ژاپن و امریکا همه در این نقاط محوری دریای سرخ حضور استراتژیک دارند.
آنچیز که مسلم است مهمترین ضعف کشورهای آفریقایی بحران اقتصادی و تورم است. این نقطه ضعف سبب شد کشورهای قدرتمند و پولدار دنیا با تزریق منابع مالی به این کشورها و تثبیت کردن حکومت حاکمان کشورها، به راحتی در دل این کشورهای فقیر نقوذ کنند و به اهداف سیاسی و اقتصادی خود برسند.
امارات با تزریق کردن پول فراوان به اقتصاد کشور اتیوپی و برطرف کردن رکود اقتصادی و بهبود بخشی از بدهی آن کشور توانست جای حاکم آن کشور را تثبیت کند و همین امر راه نفوذ امارات را به اتیوپی فراهم کرد.
عربستان نیز همانند امارات با تزریق کردن منابع مالی عظیم به کشور اریتره جان تازه‌ای به این کشور داد. همین عربستان با تاسیس و راه‌اندازی کردن پایگاه نظامی در این کشور توانست بسیاری از حملات موشکی خود به یمن را از این منطقه انجام دهد. کشورهای خلیج فارس و ترکیه نیز با آگاهی کامل موقعیت کشور سومالی که بلندترین خط ساحلی قاره آفریقا را در اختیار دارد به دنبال نفوذ در این کشور هستند و رقابت همچنان ادامه دارد.
یکی دیگر از کشورهایی که به منطقه شاخ آفریقا به دید طعمه نگاه می‌کند اسرائیل است که می‌داند یکی از راه‌حل‌های بقای خویش در دست داشتن آبراه باب‌المندب و آبراه‌های همجوار شاخ آفریقا است تا بتواند ارتباط خود را با سایر کشورها حفظ کند. اسرائیل همواره در تلاش است با کمک آمریکا، کشورهای شاخ آفریقا و دریای سرخ را در دست بگیرد.
حال موضوعی که در اینجا باید پرداخته شود این است که کشورهای خاورمیانه و قدرتهای دنیا چرا به دنبال تسخیر شاخ آفریقا هستند و حضور این کشورها در این منطقه چه مشکلاتی را می‌تواند پدید بیاورد؟
آنچیز که مشهود است کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، ترکیه، اسرائیل، چین و کشورهای اروپایی، شاخ آفریقا را فرصتی برای تنظیم چشم انداز اقتصادی و سیاسی خود می‌بینند و به دنبال گسترش حضور فیزیکی و سیاسی خود برای ایجاد مشارکتهای جدید هستند.
افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، خلیج فارس و تنگه هرمز کشورهای منطقه را به این فکر انداخت که اگر تنگه هرمز به هردلیلی ناامن شود و بسته شود می‌تواند مشکلات جدید را در این کشورها ایجاد کند. همین امر آن‌ها را ترغیب کرد آبراه جایگزینی را برای ادامه صادرات و روابط تجاری خود داشته باشند. بهترین گزینه شاخ آفریقا و تنگه باب‌المندب است. داشتن ویژگی‌های راهبردی در این منطقه کافی بود تا قدرتهای منطقه با هدف حفظ صادرات و تجارت با سایر کشورهای دنیا به فکر نفوذ در شاخ آفریقا باشند.
وجود دزدان دریایی کشور سومالی، درگیری‌های اخیر یمن با عربستان، درگیری‌های مرزی دو کشور همسایه اریتره و اتیوپی، ایجاد پایگاه‌های نظامی چند کشور قدرتمند دنیا در این وسعت جغرافیایی کوچک، احتمال بروز تنش و درگیری را در دریای سرخ و تنگه باب‌المندب تشدید کرده است.
حضور این تعداد از کشورها برای رسیدن به منافع خود و در دست گرفتن این مناطق قطعا در آینده حواشی را ایجاد خواهد کرد.
از آنجاییکه قدرتهای دنیا در این منطقه برای تصاحب قدرت در کنار هم قرار گرفتند و تنش‌ها هر لحظه بیشتر می‌شود امکان جنگ و حملات نظامی وجود دارد چرا که هر کشوری به دنبال تصاحب تنگه باب‌المندب و سواحل دریای سرخ است.
نظر شما