خبرگزاری مهر، گروه استانها- مهناز همتی - محمد حسین عابدی: صدای اره موتوری مأموران شهرداری شاهرود چند روزی است در خیابان‌های شهر به گوش می‌رسد، نامش هرس است اما ظاهرش با آن تصوری که مردم نسبت به هرس درختان دارند تفاوت دارد. یک روز خیابان ابن سینا و یک روز خیابان کمیل… گویا جایی نیست که درختان در امان باشند.
برخی معتقدند این نوع هرس برای درختان نیاز است. درحالی‌که هرس را اگر همپای پیرایش بدانیم در فرهنگ لغت به معنای حذف زوائد برای زیبایی و بهبود عملکرد دقیقاً برعکس کلمه آرایش که به معنای افزودن برخی چیزها برای زیبایی و ارتقا و یا به‌طور تخصصی حذف شاخ و برگ اضافه و زائد برای تنفس درخت و فراهم کردن امکان برای رشد دوباره شاخه و برگ‌ها، آمده است.
اما این روزها برخی معتقدند که معنای کلمه هرس توسط فضای سبز شهرداری شاهرود کیلومترها جابجا شده است. همین چند وقت پیش بود که در نشست خبری عملکرد شهرداری عنوان شد وضعیت فضای سبز مطلوب است و به‌جز چنارها که بیمار هستند و برای درمانشان راهکارهایی نیز در دست اجرا است در بقیه شاخص‌های فضای سبز شرایط خوب است درنتیجه بی راه نیست که نتیجه بگیریم وضعیت درختان هم نباید آنچنان بوده باشد که نیاز به چنین جراحی باشد.
کار غیر حرفه‌ای
دبیر جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود از هرس سنگین تمام درختان شهر به عنوان کار غیر حرفه‌ای و قلع و قمع آنها یادکرد و گفت: انتظار می‌رود مسئولان پاسخگوی جامعه مدنی در این خصوص باشند.
امیرحسین ولیان در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه از چندی قبل هرس سنگین یا به اصلاح باغبانی سربری درختان خیابان ابن سینای شاهرود در حال وقوع بود، ابراز داشت: تلاش‌های لازم صورت گرفت تا با گفتمان موضوع در دست بررسی قرار گیرد که این کار مدتی متوقف اما بعدازآن مشاهده شد که هرس سنگین درختان در تمام خیابان‌های سطح شهر در حال انجام است.
وی ضمن بین اینکه با شهردار تماس گرفته شد اما به دلیل مشغله ایشان بعد از عدم دریافت پاسخ پیامکی به ایشان ارسال شد، افزود: ما می‌دانیم هرس سنگین و سر برداری درختان برخی جاها به کار می‌آید ولی اکنون هیچ کجا به یک ردیف درختان این گونه مورد هجوم قرار داده نشدند که این آسیب برای درختان است و توقع می‌رود توجهی به این موضوع شود.
عقب انداختن رشد با سربری درخت سالم
دبیر جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود بابیان اینکه به نظر می‌رسید که این اقدامات متوقف‌شده بود، ابراز داشت: باکمال تأسف زمان که جلو آمد و کشور با مشکلات بسیاری از جمله ترور سپهبد حاج قاسم سلیمانی تا سقوط هواپیما و پیامدهای مختلف آن مواجه شد که ۱۰ روزی حداقل همه ما در اوج تلاطم، اضطراب و افسردگی به سر بردیم متأسفانه این کار در شهر سرعت بیشتری گرفت و یکباره چشم‌باز کردیم صدها درخت سالم سربری شدند و این جای تأسف دارد.
ولیان در ادامه تصریح کرد: سربری زمانی کارایی دارد که درختان وقتی فرتوت پیر شوند و خواهان اصلاح در بهبود وضعیت آب و تغذیه درخت باشیم اما برای درخت سرحال، شاداب و سرپا این کار مفهومی ندارد و به معنای عقب انداختن رشد چندین ساله درخت است.
وی افزود: تمام درختان محدوده خرقانی، شیخ بهایی و سرچشمه که سرحال‌ترین درختان را داشت در حرکت غیر حرفه‌ای این گونه قلع و قمع شدند و صدایی از کسی در نمی‌آید، بالاخره کسانی وجود دارند که می‌توانند درک کنند این روش اشتباه است.
لزوم استفاده از تجربه متخصصان فضای سبز
دبیر جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود بابیان اینکه در سربری، درختان خشک نمی‌شوند و رخ‌های خوب و جوانی از آن نمو خواهد کرد، ابراز داشت: حدود دو الی سه سال طول می‌کشد تا درخت به تاج قبلی خود برسند و بتوانند همین حد اکسیژن را تولید کنند برای چه باید رشد سی ساله درخت را به عقب برگردانیم تا این درخت با تلاش زیاد بتواند به حالت اولیه خودش بازگردد.
ولیان با انتقاد از اینکه در موضوع فضای سبز چرا از کارشناسان با تجربه استفاده نمی‌شود، تصریح کرد: حرمت دانش محفوظ اما بین دانش تئوری و تجربه فاصله زیاد است حداقل طی چندین دهه چند هکتار باغ را هرس و توانستم درختان را اصلاح و بهبود ببخشم به هرس سنگین ایمان‌داریم اما هر کاری جایی دارد گونه‌های درخت را می‌شناسم و حاضر به مناظره علمی با حضور رسانه‌ها خواهیم بود.
وی بابیان اینکه شهر شاهرود نباید داشته‌های خود را از دست دهد، افزود: مسئولان باید دغدغه مندان محیط‌زیست را قانع کنند که کجا و کی می‌خواهند به جامعه مدنی احترام بگذارند و این مسئله حلقه مفقوده شهر است.
انجام هرس سنگین با رعایت تمام نکات فنی
سرپرست سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری شاهرود در واکنش به این موضوع و با اشاره به اینکه هرس سنگین درختان شاهرود باهدف جوان‌سازی انجام می‌شود، ابراز داشت: اجرای هرس با آگاهی کامل و رعایت نکات فنی صورت گرفته است.
مسعود عشقوی بابیان اینکه هرس درختان یکی از موارد مهم در نگهداری درخت قلمداد می‌شود که در صورت انجام اصولی در طول عمر درختان مؤثر است، تصریح کرد: تحقیقات گسترده علمی در زمینه هرس سنگین و اصولی و نیاز چندین ساله بعضی از گونه‌های درختان سطح شهر در راستای جوان‌سازی و جلوگیری از پیشروی بیماری‌های گیاهی چون درختان زبان‌گنجشک، توت، اقاقیا و غیره در شاهرود انجام می‌گیرد.
وی بابیان اینکه هرس سنگین درختان از جمله اقداماتی که چندین سال در نقاط مختلف استانها و شهرهای کشور اجرا می‌شود، ابراز داشت: استفاده بهینه از نور خورشید، حفظ سیستم تربیت گیاه، حذف شاخه‌های رقیب و روی هم افتاده، تنظیم (ارتفاع و شکل تاج) گیاه، سرزنی شاخه‌های در حال رشد و نگهداری اندازه درخت در حد مطلوب، ایجاد تعادل بین اندام هوایی و ریشه، دریافت نور توسط شاخه‌های داخل تاج، افزایش مقاومت در برابر وزش باد، جوان‌سازی درخت و تربیت از اهداف هرس سنگین در درختان سطح شهر شاهرود بوده است.
سرپرست سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری شاهرود اضافه کرد: این نوع از هرس سالیان سال است که با آگاهی کامل و رعایت نکات فنی در استانها و شهرهای مختلف کشور استفاده‌شده و تاکنون یکی از روش‌های مؤثر برای جلوگیری از بیماری‌ها بوده است.
بهبود فضای سبز با مشاوره اساتید
مسئول فضای سبز شهرداری شاهرود، با بیان اینکه برخی نگرانی‌ها درباره سربری درختان در شهر شاهرود وجود دارد، گفت: هرس درختان با مشاوره اساتید بوده است.
عشقوی ضمن بیان اینکه هرس از بیماری درختان جلوگیری می‌کند، ابراز کرد: با توجه به مقالات و تجربیات علمی متعدد در سطح کشور که در مورد انواع هرس‌های مختلف از جمله هرس به منظور فرم‌دهی و زیبا سازی محیطی، هرس به منظور حذف بیماری‌ها و آلودگی‌ها وهرس به منظورجوان سازی درختان انجام شده است.
وی افزود: کسب تجربه از شهرهای درجه ۱ و شهرهای دیگر سطح کشور و کسب مشاوره از همکاران جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات واساتید دانشگاه‌های مختلف سطح شهر و حتی دانشگاه‌های مختلف بین المللی، تصمیم به هرس سنگین گرفته شده است.
مسئول فضای سبز شهرداری شاهرود افزود: دلایل علمی این نوع هرس در منابع مختلف داخلی و خارجی قابل دستیابی بوده که بر اهل تحقیق پوشیده نیست که می‌توان به مواردی از جمله کاهش مصرف آب، جوانه زنی مجدد شاخه‌های جوان و جدید، تناسب سطح ریشه و اندام هوایی و در نتیجه مقاومت بیشتر به انواع بیماری‌ها، حذف شاخه‌های آلوده و خشک روی هم افتاده و گردش هوای بهتر در مرکز تاج و تاج پوشش و هم چنین راهیابی کامل‌تر نور به داخل تاج پوشش و در نتیجه کاهش آفات و بیماری‌ها را اشاره کرد.
کار شهرداری درست بوده است
احمد دزیانیان رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان در شاهرود نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به‌درستی کار شهرداری می‌گوید: این سرزنی البته دارای ریسک است و ممکن است درخت به آن واکنش نشان داده و بخش‌هایی از آن دیرتر شکوفا شود و بخش دیگر زودتر و این سبب می‌شود تا احتمالاً برخی درختان زودتر رشد کنند و برخی دیرتر اما اینکه پس از برش درختان از چسب مخصوص و استاندارد سربری و هرس درختان استفاده‌شده تا شیره درخت خشک نشود کاملاً اصولی و درست بوده است.
سروش محسنی از پژوهشگران کشاورزی و درختان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: درست است که این کار شهرداری نیاز بود اما اولاً با ریسک بسیار بالایی انجام شد و اصلاً نیاز به این‌همه ریسک نبود ثانیاً برای همه درختان از دم نیاز نبود.
محسنی می‌گوید: درست است که کار شهرداری درست بوده و حتی از چسب هرس درختان هم استفاده‌شده اما سوال اینجا است که آیا نیاز بود همه درختان به این شکل هرس سنگین شوند؟ این امر می‌توانند سبب تأخیر در رشد درختان شود همچنین می‌تواند رشد آنها را نامتقارن کند.
وی می‌افزاید: من با بررسی میدانی که از خیابان‌های شاهرود داشتم دیدم که شهرداری رعایت همه‌چیز را کرده، برش‌ها بعضاً با زاویه ۱۵ درجه‌ای درست هستند و چسب هرس درخت هم به آنها زده شده و کاملاً موضوع درست است اما احتمال بسیار است که درختان دچار رشد نامتقارن شوند.
این کارشناس می‌گوید: در برخی موارد آنچنان شاخه زده شده که فکر نمی‌کنم تا دو سال دیگر هم رشد کند ولی در ۷۰ درصد موارد درختان دوباره رشد خواهند کرد.
چنین هرسی ندیده‌ام!
یک کارشناس محیط‌زیست نیز درباره این نوع هرس درختان به خبرنگار مهر، می‌گوید: من پس از فراغت از تحصیل در دانشگاه ۱۲ سال در شهرداری‌های تهران و اسلام‌شهر و … سابقه نظارت بر فضای سبز دارم تا امروز چنین چیز شگفت‌آور و عجیبی راندیدم که اسم آن را هرس سنگین درختان بگذارند.
الهام طبسی می‌گوید: وقتی شاخه‌ای به تنومندی ران یک مرد بالغ در این سرمای صفر درجه برش می‌خورد علناً شما درخت را از خواب زمستانی بیدار کرده‌اید و شیره درونش را منجمد کرده‌اید لذا چطور انتظار دارید دوباره این درخت رویش خوب خود را داشته باشد؟ حتی اگر از اگولوزین ها و رزین هایی که به اسم چسب هرس می‌شناسنند استفاده شود متأسفانه من پیش بینی می‌کنم ۵۰ درصد این درختان خشک شوند.
وی با بیان اینکه شهرداری شاهرود باید شفاف سازی کند که ده‌ها تن چوبی که از هرس این درختان به دست آمده کیلویی چقدر و به چه کسانی فروخته شده و پول آن صرف چه شده است؟ می‌افزاید: پیش‌بینی من خشکیدن بخش قابل توجهی از این درختان و کج‌روی یا به‌عبارت‌دیگر رشد نامتعادل و قناص درختان در فصل بهار و تابستان است که البته باید دعا کنیم مورد دوم رخ دهد چراکه حداقل درختان نمی‌میرند.
این کارشناس می‌گوید: توهمی که بین مسئولان ما وجود دارد این است که ما درزمینهٔ درخت همگی استاد هستیم نمونه آن همین جابجایی درخت است که در برخی کشورها با تمام تجهیزات الکترونیکی نقشه‌برداری سه‌بعدی ریشه درخت، به‌کارگیری ماشین‌آلات فنی و … ۱۰ الی ۱۲ روز طول می‌کشد اما مسئولان ما این توهم رادارند که با یک تراکتور می‌توانند درخت را روت بال کنند!
درخت قهر می‌کند
برای اینکه نظرات طیف‌های مختلف را نیز باهم داشته باشیم عکس‌های قطع درختان در خیابان ابن‌سینا را برای یک کشاورز اهل رویان که حدود نیم‌قرن سابقه هرس درختان انگور و سیب و حتی درختان غیر مثمر را دارد فرستاده و از او خواستیم تا نظرش را اعلام کند.
علی‌رضا عامری بابیان اینکه در هرس درختان زیاده‌روی شده مگر اینکه آفت داشته باشند و یا مریض شده باشند، می‌گوید: این کار شیره درخت را می‌خشکاند.
وی می‌گوید: البته این درختان احتمالاً برگ می‌زنند ولی خطر بسیار زیادی را شهرداری به جان خریده چراکه این‌طور هرس درخت امکان دارد به قهر درخت بینجامد و دیگر درخت رشد نکند. ما با ۵۰ سال سابقه هرس جسارت چنین کاری را برای درخت غیر میوه هم نداریم چه برسد به میوه.
نظر شما