ارتباط فیلمسازان قطع و محدود به کافه‌ها شده است

صالح پورکشکولی، فیلمسازی شیرازی حاضر در جشنواره سروناز در گفت و گو با خبرنگار مهر، فرصت جشنواره و کارگاه‌هایی که در طول آن برگزار می‌شود را کافی نمی‌داند و می‌گوید: کسانی که در کارگاه‌های تخصصی سال‌های گذشته شرکت می‌کردند حال شاهد این هستند که این کارگاه‌ها در قالب کافه‌ها رفته که روند خوبی نیست زیرا ارتباط فیلمسازان این شهر قطع و محدود به کافه‌ها شده است.

صالح پورکشکولی قشقایی با مستند «اتوپیا» در شصت و سومین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوانان ایران، سروناز با ۴۵ فیلم دیگر در سه روز برپایی این رویداد رقابت می‌کند.

این فیلم درباره روندی است که انسان‌ها در دوره مدرنیسم طی می‌کنند و همه می‌اندیشند که به یک مدینه فاضله می‌رسد اما در عمل به استحاله بشر منجر می‌شود.

این کارگردان جوان می‌گوید: به لحاظ ساختاری کاری که در این فیلم انجام گرفته موتیف ها و بازی با این موتیف ها ایجاد کردیم و ایده‌ای را شکل دادیم که بر اساس آن دائماً تغییر می‌کند. همزمان اتفاق دیگری که در اتوپیا می‌افتد اینکه موتیف ها در حال بسط و گسترش است و عناصر تکرار شونده کل کار تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و در نهایت با انسان‌هایی مواجه می‌شویم که هیچ هویتی ندارند.

پورکشکولی فیلم خود را یک مستند تجربی می‌داند و عنوان می‌کند: نمی‌شود آن را یک فیلم تجربی دانست چراکه دارای مجموعه‌ای از روایت هاست؛ این روایت‌ها با هم در ارتباط است به این دلیل که مسیری از انسان‌ها را دنبال می‌کند.

کارگردان مستند اتوپیا نقش سیاست، مذهب و فناوری را در این فیلم برجسته می‌داند و می‌گوید: این فیلم را به شکلی می‌توان اثری اپیزودیک دانست.

اتوپیا؛ پلی میان سینمای مستند و اکسپیرمنتال

وی در پاسخ به اینکه آیا تلاش می‌کند در فیلم کوتاه فضاهای فانتزی را دنبال کند، می‌گوید: بیشتر تلاش می‌کنم پلی میان سینمای مستند و اکسپیرمنتال بزنم. تلاش کردم برای این منظور تاریخی از جامعه شناسی را مطالعه کنم و بفهمم که آنها چگونه عمل کردند. در این راه به مفهوم دیالکتیک رسیدم گرچه که پیشتر هم از دیالکتیک در آثارمان بکار می‌گرفتیم اما اتفاقی که می‌افتد این موضوع همیشه در فیلم‌ها به نحوی بوده که پلان A و پلان B یک مفهوم C را می داده است. اما اینجا قرار است ما از ایده تز و آنتی تز و سنتز استفاده و تضاد و کشمکش را به مخاطب ارائه کنیم. این فیلم یک مفهوم دوگانه را به چالش می‌کشد.

وی پیرامون واکنش‌ها به این فیلم در طول جشنواره سروناز هم عنوان می‌کند: فیلم‌هایی که به این شکل است و داستان و دیالوگی را دنبال نمی‌کنند و فضا ذهنی است کمی ارتباط گرفتن را دشوار می‌کند و این اشکالی هم ندارد زیرا باید بتوانیم سلیقه مخاطب را به سمتی هدایت کنیم. البته من تجربه تماشای این فیلم با مخاطب عادی هم داشتم خیلی انتظار واکنش سختی نداشتم.

این دانش آموخته فیلمسازی انجمن سینمای جوانان ایران درخصوص جشنواره منطقه‌ای می‌گوید: یکی از آفت‌هایی که در چند سال اخیر گریبان سینما و فیلم کوتاه را گرفته است مرکزگرایی است که همه چیز را در پایتخت گردآورده است و باعث شده که سینمای ملی را از دست بدهیم. بنابر این همه اینها منجر به شکل گیری یک سلیقه شده است. برای نمونه دیگر نمی‌شود سینمای کردستان را به عنوان یک هویت دید؛ جشنواره‌ای که از تهران خارج شود می‌تواند به این کمک کند که ما به زبان‌های متفاوتی در سینما از مناطق مختلف برسیم.

شاهد روندی هستیم که همه چیز به سوی ایزوله شدن شیراز رفته

وی وقفه ۲۲ ساله در برگزاری جشنواره منطقه‌ای فیلم کوتاه به میزبانی شیراز را ضربه‌ای به روند فیلمسازی این شهر ارزیابی کرده و می‌افزاید: برای شیراز این اتفاق خوبی نبود زیرا این شهر در دوره‌ای میزبان اتفاقات بین المللی مانند جشنواره «آسیاپاسیفیک» و «شب های سینمای ایران» بود که تأثیر مثبتی روی فیلمسازان جوان داشت، اما در دوره‌ای عملاً در شیراز شاهد روندی هستیم که همه چیز به سوی ایزوله شدن رفت و انگار در جزیره‌ای قرار داریم که باید منتظر یک معجزه باشیم تا اتفاقی بیفتد. مطمئناً برگزاری جشنواره منطقه‌ای می‌تواند اتفاقات خوبی را در پی داشته باشد.

پورکشکولی فرصت جشنواره و کارگاه‌هایی که در طول آن برگزار می‌شود را کافی نمی‌داند و می‌گوید: کسانی که در کارگاه‌های تخصصی سال‌های گذشته شرکت می‌کردند حال شاهد این هستند که این کارگاه‌ها در قالب کافه‌ها رفته که روند خوبی نیست زیرا ارتباط فیلمسازان این شهر قطع شده و محدود به کافه‌ها شده است.

وی خواستار نقش آفرینی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در برقراری ارتباط فیلمسازان با فضای تخصصی سینما شده و می‌افزاید: می‌شود با برپایی کارگاه‌های متفاوت این روند را به شکل تخصصی دنبال کرد.

کارگردان مستند اتوپیا همچنین پیشنهاد کرد با توجه به برگزاری نشست‌های تخصصی مانند ۲۰۳۵ و ۲۰۳۶ در جریان برگزاری جشنواره‌های فیلم کوتاه تهران، چکیده‌ای از این نشست‌ها در طول جشنواره منطقه‌ای سروناز به شکل ارائه کتاب یا برپایی نشست اتفاق می‌افتاد.

وی در عین حال عدم مطالبه گری فیلمسازان جوان و نبود دیالوگ میان هنرجویان سال‌های گذشته با نسل کنونی هنرجویان سینمای جوان شیراز را از آفت‌هایی بر می‌شمرد که در طول این سال‌ها موجب شد فضای رخوت در فیلمسازی روی دهد.

شصت‌وسومین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان «سرو ناز» و نخستین جشنواره «سینما و ادبیات» ۳ تا ۶ بهمن‌ماه در محل پردیس سینمایی هنرشهر آفتاب شیراز در حال برگزاری است.