خبرگزاری مهر - گروه هنر: «مهر سیمرغ» عنوان بسته خبری-تحلیلی روزانه‌ای است که به مرور متن و حاشیه سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر می‌پردازد. هر روز می‌توانید با «مهر سیمرغ ۳۸» در جریان آخرین تحولات بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور قرار بگیرید.
طی یک سال گذشته و در قالب «مهر سیمرغ ۳۷» روایت‌گر متن و حاشیه سی‌وهفتمین دوره جشنواره‌های ملی و جهانی فیلم فجر بودیم.
امروز شنبه ۱۲ بهمن‌ماه و همزمان با اولین روز اکران فیلم‌های سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر، با اولین شماره از «مهر سیمرغ ۳۸» همراه شوید.
چهره روز؛ هوتن شکیبا
هرچند، تجربه‌های پراکنده‌ای در عرصه بازیگری سینما و تلویزیون داشت اما خاستگاه اصلی‌اش تئاتر بود و بعد از درخشش در مجموعه تلویزیونی «لیسانسه‌ها» به شهرت رسید و با اولین نقش‌آفرینی جدی‌اش در سینما، توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگری مرد را برای «شبی که ماه کامل شد» به نام خود ثبت کند.
هوتن شکیبا پس از توفیق در جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر زیر ذره‌بین سینمادوستان قرار گرفت تا مشخص شود گام بعدی را چگونه برخواهد داشت؛ بازگشت او به قاب تلویزیون با سریال «فوق لیسانسه‌ها» علاقمندانش در سیما را به تحسین واداشت. به خصوص که روند معمول میان بازیگران برخاسته از تلویزیون این بوده که پس از کسب توفیق در سینما، خیلی زود به سیما پشت می‌کنند و مسیر کاری خود را تغییر می‌دهند.
هوتن شکیبا در سینما هم برخلاف روال مرسوم شکارچیان سیمرغ، سراغ پرکاری نرفت و در طول یکسال گذشته، تنها در فیلم سینمایی «عامه‌پسند» به کارگردانی سهیل بیرقی ظاهر شد؛ فیلمی که مانند دو فیلم قبلی بیرقی فضایی زنانه دارد و باید دید چه ویژگی شاخصی در داستان و شخصیت‌پردازی موجب قبول نقش‌آفرینی در آن از سوی شکیبا شده است.
هوتن شکیبا همزمان اما خاستگاه اصلی خود یعنی صحنه تئاتر را هم فراموش نکرد؛ در طول سال گذشته در دو نمایش «اوسلو» به کارگردانی یوسف باپیری و «صددرصد» مرتضی اسماعیل کاشی ایفای نقش کرد و این روزها هم در کنار نوید محمدزاده در حال تمرین برای اجرای «قهوه قجری» به کارگردانی آتیلا پسیانی تا پایان سال است.
حاشیه روز؛ چالش صنف و جشنواره بر سر «پروانه ساخت»!
از همان روز انتشار فهرست فیلم‌های بخش «نگاه نو»، قرار گرفتن نام سه فیلمساز در این فهرست بهانه‌ای شد تا باردیگر بازار مباحثه برسر تفکیک مجوز ساخت ویدئویی و سینمایی، در محافل سینمایی داغ شود. از سویی برخی رسانه‌ها با فهرست کردن فیلم‌های قبلی سالم صلواتی، محمدرضا لطفی و به‌خصوص عباس امینی به هیأت انتخاب جشنواره خرده گرفتند که چگونه تازه‌ترین ساخته این فیلمسازان را می‌توان «فیلم اول» قلمداد کرد و در مقابل مسئولان جشنواره به استناد آئین‌نامه تأکید داشتند، پروانه ساخت فیلم‌های قبلی «ویدئویی» بوده و این آثار اولین فیلم «سینمایی» آن‌ها محسوب می‌شود.
با تمام این حرف و حدیث‌ها سه فیلم «کشتارگاه» عباس امینی، «تعارض (ریست)» محمدرضا لطفی و «پدران» سالم صلواتی در ترکیب فیلم‌های بخش «نگاه نو» ماندند و برخی شنیده‌های غیررسمی هم حکایت از تأثیر این جنجال‌ها بر راه نیافتن این سه فیلم به بخش «سودای سیمرغ» داشت.
در واکنش به این حواشی بود که ابراهیم داروغه‌زاده در نشست خبری توضیح داد: بحث مجوز فیلم‌های اول هنوز در خانه سینما و سازمان سینمایی و حتی کانون کارگردانان حل نشده است و به همین دلیل نیز هنوز تکلیف معلوم نیست و ما هم نمی‌دانیم باید فیلم کارگردانانی که اثرشان پروانه ویدئویی دارد را انتخاب کنیم یا نه. از همین رو باید این مشکل از سوی این نهادها برطرف شود.
اشاره دبیر جشنواره به «کانون کارگردانان» اما بی‌پاسخ نماند و عصر دیروز، این نهاد صنفی با صدور اطلاعیه‌ای تند و تیز اعلام کرد: «تمامی جشنواره‌های معتبر جهان فیلم‌ها را بر اساس کیفیت و موضوع فارغ از سانسور انتخاب می‌کنند و تفکیکی بین سینمایی و ویدئویی ندارند که باید درسی برای جشنواره فیلم فجر باشد، ولی در خصوص استدلال جهت‌دار ایشان باید گفت مگر تشکل‌های تهیه‌کنندگی طبق اساسنامه خود می‌توانند تهیه‌کننده‌ای را که فقط فیلم ویدئویی ساخته عضو کنند؟! و همینطور دیگر صنوف سینمایی!»
بخش عجیب‌تر این واکنش صنفی جایی است که تأکید شده است: «ما همواره به فیلمسازان جوان گفته‌ایم که پروانه ویدیوئی علیرغم اینکه مجوزی ساده‌تر برای ساخت فیلم بلند است ولی می‌تواند دامی برای فیلمسازان جوان باشد تا هیچگاه نتوانند توقع اکران عمومی و حضور در جشنواره فجر و عضویت در صنوف سینمایی را داشته باشند.»
به تعبیری کانون کارگردانان در کنار انتقاد از دبیر جشنواره فجر، تلویحاً بر این ایراد آئین‌نامه خود نیز مهر تأیید زده است که به‌واسطه دریافت «پروانه ویدئویی»، کارگردانان جوان نباید توقع عضویت در صنف را داشته باشند!
به‌نظر می‌رسد اصلاح و بازنگری همزمان در آئین‌نامه اصناف و جشنواره فجر، در این مورد ضروری است؛ به خصوص که دیگر مرز میان فیلمسازی ویدئویی و سینمایی در شرایط سخت‌افزاری امروز سینما، از اساس فاقد اعتبار است و چه بهتر که با تصحیح قوانین، زمینه را برای حضور بی‌دردسر فیلمسازان در دوره‌های بعدی جشنواره فجر هموارتر کنیم.
نکته روز؛ راویان «غیرزنده» جشنواره سی‌وهشتم
بخش عمده‌ای از مردم، در طول ۱۰ روز برگزاری جشنواره فیلم فجر هر سال، به‌واسطه انعکاس حال و هوای جشنواره در رسانه ملی، در جریان این رویداد مهم سینمایی قرار می‌گیرند. نکته‌ای که اهمیت برنامه‌های سینمایی سیما را در این ایام دوچندان می‌کند.
همزمان با جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر اما سیاست‌گذاری معاونت سیما دو اتفاق را در زمینه پوشش این رویداد روی آنتن رسانه ملی، رقم زده است؛ اول اینکه طبق تصمیم‌گیری اعلام شده تنها سه شبکه سه، پنج و نمایش مجاز به تولید ویژه‌برنامه برای پوشش جشنواره فیلم فجر هستند و نکته دیگر تصمیم به ضبطی و غیرزنده بودن تولیدات همین شبکه‌ها است.
برنامه تلویزیون «هفت» از شبکه سه در سری جدید خود با اجرای محمدحسین لطیفی و حضور ثابت مسعود فراستی، هرچند گرما و تازگی فصل‌های قبلی را هنوز به دست نیاورده اما به پشتوانه تبدیل شدن به «برند» سینمایی سیما، همچنان مخاطبان خاص خود را دارد. برنامه «نقد سینما» در شبکه پنج هم هرچند با حضور بهروز افخمی شناخته شد اما در طول برگزاری جشنواره سی‌وهشتم، در غیاب این فیلمساز روی آنتن می‌رود. شبکه نمایش هم به سنت سال‌های قبل برنامه «سینمایش» را به‌صورت ویژه برای پوشش جشنواره تولید می‌کند.
از میان این سه برنامه تا کنون پخش غیرزنده «نقد سینما» و «سینمایش» به‌صورت قطعی اعلام شده و برنامه «هفت» هم طبق شنیده‌های غیررسمی اما همچنان تأییدنشده، به‌صورت ضبطی روی آنتن می‌رود.
زنده نبودن برنامه‌های سینمایی برای پوشش یکی از داغ‌ترین رویدادهای سینمایی، بی‌تردید در میزان استقبال مخاطبان و سینمادوستان از این برنامه‌ها تأثیر خواهد داشت و تولیدکنندگان این برنامه‌ها را با چالش جدی مواجه می‌کند.
باید دید دست‌اندرکاران برنامه‌های سینمایی تلویزیون برای حفظ مخاطب و پیشی گرفتن از رقیبان در این بازه زمانی، چه ایده‌هایی را در دستور کار قرار خواهند داد؟
پیشنهاد ویژه؛ مستندهای «فجر ۳۸» را از دست ندهید
شاید به‌ظاهر، اختصاص بخشی از ظرفیت اکران و داوری جشنواره فجر به فیلم‌های کوتاه و مستند، تمهیدی برای جوری جنس به نظر برسد اما واقعیت این است که در مقام مخاطب، فرصت تماشای آثار مستند و کوتاه در این رویداد به اندازه لذت تماشای فیلم‌های داستانی می‌تواند مغتنم قلمداد شود.
جشنواره فیلم فجر هر سال علاوه‌بر رونمایی تازه‌ترین فیلم‌های بلند داستانی، در بخش فیلم‌های کوتاه و مستند با دو مرحله غربالگری دست به انتخاب می‌زند و همین روند به معنای آن است که در این بخش مخاطبان «فجر» می‌توانند به معنای واقعی شاهد «بهترین‌های سال» باشند.
فیلم‌های کوتاه و مستند انتخاب شده برای اکران در جشنواره فجر، از میان آثاری برگزیده شده‌اند که در طول سال گذشته در دو جشنواره فیلم‌های کوتاه تهران و سینماحقیقت رونمایی و بلکه تحسین شده‌اند و حالا قرار گرفتن آن‌ها در جدول اکران جشنواره فجر فرصتی برای سینمادوستان است تا در جریان بخش مهمی از ظرفیت سینمای ایران قرار بگیرند.
در سینمای رسانه سئانس پایانی هر روز به اکران یک فیلم کوتاه و یک مستند اختصاص پیدا کرده و در سری بلیت‌های ۱۰ تایی سینماهای مردمی هم یک سئانس مستند و کوتاه در نظر گرفته شده است.
نظر شما