به گزارش خبرنگار مهر، نشر بان پنجمین چاپ کتاب «حرف‌هایی با دخترم درباره اقتصاد: تاریخ مختصر سرمایه داری» نوشته یانیس واروفاکیس و ترجمه فرهاد اکبرزاده را با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه، ۱۷۶ صفحه و بهای ۳۲ هزار تومان منتشر کرد. چهارمین چاپ این کتاب در تابستان امسال (۱۳۹۸) با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و بهای ۳۰ هزار تومان روانه کتابفروشی‌ها شده بود. چاپ نخست این کتاب در دی ماه سال گذشته (۱۳۹۷) با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و بهای ۲۲ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.
یانیس واروفاکیس، اقتصاددان جنجالی یونانی و وزیر اقتصاد دولت چپگرای یونان در سال ۲۰۱۵، این کتاب را اساساً با دو ادعای اصلی نوشته شده است. نخست این که اقتصاد بسیار مهمتر از آن است که به دست اقتصاددان‌ها سپرده شود و دوم این که اقتصاد اساساً علم به معنایی که ما می‌شناسیم مثل فیزیک، شیمی و غیره نیست. با این که اقتصاددان‌ها از آمار و ریاضیات استفاده می‌کنند اما به گفته نویسنده نمی‌شود آن‌را در ردیف علم قرار داد. این اقتصاددان مشهور، در این کتاب می‌کوشد به این پرسش که به‌شکل فریبنده‌ای ساده است به دخترش سِنیا پاسخ دهد که «چرا اینقدر نابرابری وجود دارد؟» و برای اینکار از داستان‌های زندگی‌اش و اسطوره‌های مشهور ــ از ادیپ و فاوست گرفته تا فرانکشتاین و ماتریکس ــ استفاده می‌کند.
دیگر اینکه نویسنده در همان مقدمه توضیح می‌دهد که اگر نتوانیم اقتصاد را به زبانی که دیگران می‌فهمند توضیح دهیم خودمان هم نمی‌دانیم اوضاع از چه قرار است؟ پس هدف این کتاب ساده‌کردن صرف مسائل نیست، مثل بعضی کتاب‌ها که مثلا فیزیک کوانتوم را برای نوجوانان توضیح می‌دهند. هدف این کتاب بیشتر به دست‌دادن روایتی قابل فهم از اقتصاد است که اهمیت آن در زندگی شهروندان به هیچ وجه بر کسی پوشیده نیست. او باور دارد که متقاعدکردن هر شهروند برای اینکه بتواند مقتدرانه درباره اقتصاد حرف بزند زبان و درک اولیه‌ای دارد، که این خود پیش‌نیازی برای یک دموکراسی حقیقی است، بنابراین تردیدی بوجود نمی‌آید که جامعه جهانی نیازمند زبان جدیدی برای اقتصاد است.
نویسنده همچنین در این کتاب به شدت نئولیبرالیسم و بانکداری عصر فعلی را مورد نقادی قرار می‌دهد. نقد او به کارکرد نظام بانکی یک علت ساده دارد: افزایش سطح نابرابری و فاصله‌ی طبقاتی. همان‌طور که او در مقدمه توضیح می‌دهد، که در این کتاب از اصطلاحات تخصصی اقتصاد خبری نیست، او در سرتاسر این کتاب هیچ اشاره‌ای به نئولیبرالیسم نمی‌کند، اما در فصل چهارم کتاب که عنوان «جادوی سیاه بانکداری» را بر آن گذاشته روندی را نشان می‌دهد که می‌توان عبارت تخصصی مالی‌سازی (Financialization) را در آن شناسایی کرد که در قلب اقتصاد نئولیبرالیسمی قرار دارد. عنوان «جادوی سیاه بانکداری» هم دقیقاً ناظر به همین بخش از فرایند بانکداری است که با انتقاد شدید او روبه‌روست.
نویسنده در این کتاب جذاب با زبانی ساده توضیح می‌دهد که پول از کجا می‌آید. او می‌نویسد پول ابداع شد تا بدهی‌ها را ثبت کند و این یعنی بدهی و پول از عهد باستان به این‌سو با هم بوده‌اند. اولین نوشته‌ها حساب و کتاب ثبت شده‌اند برای نشان‌دادن اینکه چقدر کارگران مزرعه مازاد تولید شده، مثل گندم، طلب دارند. اما این دگرگونی از جامعه فئودالی به جامعه بازار بود که بدهی را به «عامل اصلی» بدل کرد هیچ سودی بدون بدهی در کار نیست، زیرا کسب‌وکارها برای رشد نیاز به قرض‌کردن دارند. بزرگ‌شدن بدهی هم موجب بروز بی‌ثباتی می‌شود و هم فروپاشی اقتصادی را محتمل‌تر می‌کند، اما همین بدهی، و نه زغال‌سنگ، بود که «بدل به سوخت واقعی موتور انقلاب صنعتی شد.»
ویژگی‌های کتاب «حرف‌هایی با دخترم درباره اقتصاد» و استقبال مخاطبان ایرانی از آن، ضرورت پرداختن هرچه بیشتر مترجمان و مفسران به آرا و افکار واروفاکیس را پیش می‌آورد. امسال کتاب مینوتار جهانی: آمریکا، اروپا و آینده اقتصاد جهان» او نیز با ترجمه حسین تیموری توسط نشر اختران در ۷۰۰ نسخه و بهای ۴۸ هزار تومان منتشر شد. واروفاکیس همچنین کتابی با عنوان «بزرگ‌سالان در اتاق: نبرد من با دستگاهِ حاکم اروپا» دارد که باید ترجمه شود. این کتاب در اصل خاطرات واروفاکیس است از تجربه حضور در دولت یونان.
نظر شما