جایگاه عقلانیت و ایمان در مواجهه صحیح اجتماعی با ویروس کرونا

به گزارش خبرنگار مهر، چندین هفته از گسترش ویروس «کرونا» در نقاط مختلف جهان می‌گذرد و این ماجرا گویی بنا ندارد که به این زودی به پایان برسد. به بیان دیگر جهان با یک اپیدمی مواجه است. شایع شدن این ویروس از یک سو و تنش‌ها و اضطراب بعضاً کاذب که از شایعات نشأت گرفته از سوی دیگر باعث شده تا افکار عمومی جهان متشنج شود. چند روز قبل خبری از یکی از کشورهای اروپایی منتشر شد که به دنبال شایع شدن این ویروس اجناس مغازه‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن به فروش رفته رفته چراکه مردم از ترس اقدام به خرید کالای اساسی خود کرده‌اند که این مهم خود نشان از گسترش این التهاب روحی و ترس دارد.

اما در این میان وظیفه اندیشمندان و صاحب‌نظران چیست؟ آیا باید صبر کرده و دست و روی دست بگذارند تا فضای ناآرام منبعث از این بیماری کماکان ادامه داشته باشد یا باید بر اساس آموزه‌های دینی مردم را راهنمایی کنند تا در شرایطی چنین صعب ضمن حفظ آرامش خود با مسئولان همکاری کنند.

حجت‌الاسلام «سید مرتضی حسینی کمال‌آبادی» مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم طی یادداشتی این مساله را بررسی کرده است که در ادامه می‌خوانید؛

جهان دوباره شاهد رشد ویروسی است که ظاهراً راه مقابله با آن را نمی‌داند؛ خداوند در آیه ۸۵ سوره «اسرا» می‌فرماید: «وَمَا أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا» (و به شما از دانش جز اندکی داده نشده است). بر پیشانی بشر خورده است و پیوسته نسبت دانسته‌هایش در مقایسه با نادانسته‌هایش نسبت متناهی بر نامتناهی است. هرچند فضل و رحمت خداوند بر بندگانش بی‌پایان است و امید است تلاش دانشمندان به ثمر بنشیند و شمار بیماران رو به کاستی گذارد.

برخی به نام ایمان پیشگیری نمی‌کنند این در حالی است که عقل و وحی بر این نکته که انسان نباید با دست خود را به هلاکت بیفکند هم داستان هستند و به تعبیر قرآن کریم در‬ آیه ۱۹۵‬ سوره «بقره»: «وَلَا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَةِ» (خود را با دست ‏خود به هلاکت میفکنید). طب و طبیب و پیشگیری اسباب ظهور اسم شافی حق متعال است: «و أَبَی اللَّهُ أَنْ یُجْرِیَ الْأَشْیَاءَ إِلَّا بِالْأَسْبَابِها».

برخی نیز هم چنان هراسناک شدند که اضطراب تمام وجودشان را پر کرده است؛ هم مضطرب‌اند، هم اضطراب را بر دل اطرافیان می‌افکنند. این در حالی است که اضطراب خود کشنده‌ترین ویروسی است که کارنامه کشتار آن از هر ویروسی پر بارتر است استرس از سرطان سکته و… بیشتر کشته گرفته و بلکه خود از اسباب آن است. برای فرار از کرونا نباید به دام بدتر از آن خود را گرفتار کنیم.

انسان مؤمن به خوبی می‌داند خداوند جان آدمی را قبض و توفی می‌کند؛ چنانچه در آیه ۴۲ سوره «زمر» می‌فرماید: «اللَّهُ یَتَوَفَّی الْأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِهَا وَالَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنَامِهَا فَیُمْسِکُ الَّتِی قَضَی عَلَیْهَا الْمَوْتَ وَیُرْسِلُ الْأُخْرَی إِلَی أَجَلٍ مُسَمًّی إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ» (خدا روح مردم را هنگام مرگشان به تمامی باز می‌ستاند و [نیز] روحی را که در [موقع] خوابش نمرده است [قبض می‌کند] پس آن [نفسی] را که مرگ را بر او واجب کرده نگاه می‌دارد و آن دیگر [نفس‌ها] را تا هنگامی معین [به سوی زندگی دنیا] بازپس می‌فرستد، قطعاً در این [امر] برای مردمی که می‌اندیشند نشانه‌هایی [از قدرت خدا] ست.)

مرگ حرکتی برخلاف طبیعت نیست، بلکه انسان که می‌میرد در یک حرکت طبیعی از رحم مادر دنیا به برزخ منتقل می‌شود، هرچند انسان‌ها مانند جنین دوقلو در رحم مادر زایش یک فرزند به دنیا را حرکت خلاف طبیعت می‌بینیم، به تعبیر قرآن کریم کل نفس ذائقه الموت، هر جانی مرگ را می چشد. انسان است که مرگ را میچشد نه آنکه مرگ انسان را در کام خود ببرد.

اگر خداوند متعال بخواهد بنده‌اش را به سوی خود فرا بخواند، هیچ چیز مانع او نیست. انسان‌ها در استرلیزه ترین مکان‌ها نیز به عالم دیگر متولد خواهند شد، خداوند در آیه ۷۸ سوره «نساء» می‌فرماید: «أَیْنَمَا تَکُونُوا یُدْرِکْکُمُ الْمَوْتُ وَلَوْ کُنْتُمْ فِی بُرُوجٍ مُشَیَّدَةٍ» (هر کجا باشید شما را مرگ درمی‏ یابد هر چند در برج‌های استوار باشید.)

مرگ اندیشی تا از ذهن بر قلب وارد نشود و انسان به حق الیقین مرگ نرسد در دنیا نیز زندگی خوبی نخواهد داشت. ما وظیفه داریم با آرامش و اطمینان جان خود را به سوی سعادت هدایت کنیم و زندگی خوبی داشته باشیم نه با دست خود به استقبال هلاکت برویم و نه با قضای قطعی خداوند سر جنگ داشته باشیم.