شعبان ماه استغفار است/ فضائل شعبان‌ المعظم از لسان ائمه اطهار(ع)

حجت‌الاسلام «مرتضی ادیب یزدی» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به فضائل ماه شعبان و آنچه که در لسان حضرت رسول (ص) و ائمه اطهار (ع) نسبت به این ایام روایت شده است، اظهار کرد: پیامبر اکرم (ص) فرمود: «شعبان ماه من است هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد بهشت بر او واجب می شود». این سخن حضرت نشان از جایگاه و عظمت این ماه دارد، ماه شعبان بعد از ماه مبارک رمضان، از بهترین شهور است هرچند که خداوند در قرآن به دهه اول ماه ذی‌الحجه سوگند یاد کرده است و این ماه می‌تواند شانه به شانه ماه شعبان المعظم از حیث فضیلت قرار بگیرد.

این استاد اخلاق ادامه داد: اما در مورد ماه شعبان مُصَرحاتی وجود دارد که موجب می‌شود به عظمت این ماه پی ببریم، از جمله اینکه در باب اهمیت این ماه، امام حسن عسگری (ع)، روایتی را از حضرت امیر (ع) و آن حضرت از پیامبر (ص) نقل می‌کند بر این مبنا که: «إِذَا کَانَ أَوَّلُ‏ یَوْمٍ‏ مِنْ‏ شَعْبَانَ‏ أَمَرَ بِأَبْوَابِ الْجَنَّةِ فَتُفَتَّحُ، وَ یَأْمُرُ شَجَرَةَ طُوبَی فَتُطْلِعُ أَغْصَانَهَا عَلَی هَذِهِ الدُّنْیَا، [ثُمَّ یَأْمُرُ بِأَبْوَابِ النَّارِ فَتُفَتَّحُ، وَ یَأْمُرُ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ فَتُطْلِعُ أَغْصَانَهَا عَلَی هَذِهِ الدُّنْیَا] ثُمَّ یُنَادِی مُنَادِی رَبِّنَا عَزَّ وَ جَلَّ: یَا عِبَادَ اللَّهِ هَذِهِ أَغْصَانُ شَجَرَةِ طُوبَی، فَتَمَسَّکُوا بِهَا، تَرْفَعْکُمْ إِلَی الْجَنَّةِ وَ هَذِهِ أَغْصَانُ شَجَرَةِ الزَّقُّومِ، فَإِیَّاکُمْ وَ إِیَّاهَا، لَا تُؤَدِّیکُمْ إِلَی الْجَحِیمِ» (خداوند عزوجل هنگامی که روز اول ماه شعبان می‌شود، امر می‌کند به درهای بهشت پس باز می‌شود و امر می‌کند درخت طوبی را، پس شاخه‌های خود را بر این دنیا نزدیک می‌کند، آنگاه منادی پروردگار عزوجل صدا می‌زند: ای بندگان خدا این شاخه‌های درخت طوبی است. پس به او در آویزید که شما را به سوی بهشت بلند کند و این شاخه‌های درخت زقوم است، بترسید از او که شما را به سوی جهنم هدایت نکند).

وی افزود: بنا بر قول معروف، زمانی که ماه شعبان از راه می‌رسید رسول خدا، پیام‌هایی را برای اهل مدینه می‌فرستاد و برخی اصحاب را امر می‌فرمود که در کوچه‌های مدینه فریاد بزنید که ای مردم ماه شعبان از راه رسید، فضائل این ماه را از دست ندهید. از سوی دیگر این نکته جالب توجهی است که ماه شعبان، ماه محبت پیامبر (ص) و تقرب جستن به خداوند است. حضرت امیر (ع) فرمود: «صَومُ شَعبانَ یَذهَبُ بِوَسواسِ الصَّدرِ وَ بَلابِلِ القَلبِ» (روزه ماه شعبان، وسواس دل و پریشانی‌های جان را از بین می‌برد).

حجت‌الاسلام ادیب یزدی افزود: علامه مجلسی از حضرت رسول (ص) چنین روایت کرده است: «شعبان ماه شریف و ماه من است و حاملان عرش الهی، آن را تعظیم و حق حرمت آن را می‌شناسند و این ماه زیاد شود روزی برای رمضان و زینت کنند بهشت‌ها را و آن را شعبان نامیدند برای آنکه منشعب و بسیار گردد، روزی مؤمنان و حسنه در آن مضاعف و به هفتاد برابر و سیئه، آمرزیده و اعمال خیر در آن مقبول و خداوند جبار نظر فرماید به روزه‌داران و عبادت‌کنندگان». بنابراین شعبان را می‌توان ماه استغفار دانست، چنانچه در روایت آمده است که هر روز در ماه شعبان ۷۰ مرتبه بگویید: «استغفرالله و أسئله التوبه».

وی با بیان اینکه صدقه دادن در ایام شعبان المعظم بسیار سفارش شده است، تصریح کرد: صدقه دادن در این ماه به هر شکلی که باشد ثوابی مضاعف دارد. این ماه بسیار عزیزی است به گونه‌ای که همه حضرات معصومین، به آن سفارش کرده‌اند. برای مثال در مورد روزه داری در این ماه تأکیدات فراوانی شده است به ویژه «ایام البیض» یعنی روزهای سیزدهم تا پانزدهم که روزه آن بسیار سفارش شده است.

این استاد اخلاق افزود: از امام صادق (ع) روایت است که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «ما فاتنی صوم شعبان مذ سمعت منادی رسول اللّه (ص) ینادی تلی شعبان فلن یفوتنی ایّام حیاتی صوم شعبان ان شاء اللّه» (روزه ماه شعبان از من فوت نشد از زمانی که شنیدم منادی رسول خدا (ص) فریاد می‌کرد. بنابراین هرگز روزه ماه شعبان از من در ایام زندگانی ام فوت نخواهد شد. اگر خدا بخواهد).

حجت‌الاسلام ادیب یزدی گفت: از سوی دیگر زمانی که این ماه به نیمه برسد، یعنی نیمه شعبان، مصادف با ولادت حضرت مهدی (عج) است، که سفارش شده است که این شب را احیا بگیرید. البته در شرایط کنونی که اجتماعات ممنوع است، مؤمنان می‌توانند در منزل اقدام به احیای این شب عزیز کنند.

این استاد اخلاق با اشاره به ولادت امام حسین (ع) در ماه شعبان گفت: دعای روز سوم ماه شعبان که مصادف با ولادت حضرت، فرازهای جالب توجهی دارد، از جمله آمده است که بعد از خواندن این دعا، آنچه که امام حسین (ع) به عنوان آخرین دعا در روز عاشورا فرمود را قرائت کنیم، دعای حضرت به این شرح است: «اللَّهُمَّ أَنْتَ مُتَعَالِی الْمَکَانِ عَظِیمُ الْجَبَرُوتِ شَدِیدُ الْمِحَالِ غَنِیٌّ عَنِ الْخَلائِقِ عَرِیضُ الْکِبْرِیَاءِ قَادِرٌ عَلَی مَا تَشَاءُ قَرِیبُ الرَّحْمَةِ صَادِقُ الْوَعْدِ سَابِغُ النِّعْمَةِ حَسَنُ الْبَلاءِ قَرِیبٌ…». ابن عیّاش گفت: از «حسین بن علی بن سفیان بزوفری» شنیدم، که می‌گفت: امام صادق (ع) این دعا را، در این روز می‌خواند و نیز فرمود این دعا از دعاهای روز سوم شعبان، روز ولادت امام حسین (ع) است.