به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی از حجت الاسلام والمسلمین محمد باقر پورامینی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که در ادامه از نظر شما میگذرد:
دستگیری و کمک به رنج کشیدگان ضلعی از رابطه مردم خوب ما به خصوص جوانان برومند با بدنه جامعه است، آنکه در برابر روزیهایی که خداوند به آنان عطا کرده است، انفاق کند و واسطه انفاق دیگران به نیازمندان باشند.
با دو توصیف قرآنی از «ابرار» و «متقین» بهتر میتوان از اهمیت انفاق و دستگیری از مردم پی برد؛ قرآن وقتی که از «ابرار» یاد میکند به زندگی زوج جوان حضرت امیرمومنان (ع) و حضرت فاطمه (ع) اشاره کرده، پس از بیان ویژگی این دو در «ایمان به خدا» و «ایمان به روز جزا»، از انفاقشان در راه خدا یاد میکند: وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً. إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ، لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً [۱]؛ و بر دوستی خدا به فقیر و اسیر و طفل یتیم طعام میدهند. و (گویند) ما فقط برای رضای خدا به شما طعام میدهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی هم نمیطلبیم.
قرآن در آیهای دیگر وقتی «متقین» را توصیف مینماید، پس از بیان «ایمان به غیب» و «اقامه نماز»، از رابطه نزدیک و مستمر آنان با خلق خدا یاد میکند، وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ؛ [۲] و از تمام مواهبی که به آنها روزی داده ایم انفاق میکنند.
بی شک، «روزی» معنای عامی است که به روزیهای معنوی و مادی معنا میشود؛ از این رو پرهیزگاران آنهایند که نه تنها از اموال خود، بلکه از عقل، دانش، نیروهای جسمانی، مقام و موقعیت اجتماعی خود و خلاصه از تمام سرمایههای خویش به آنها که نیاز دارند میبخشند، بی آنکه انتظار پاداشی داشته باشند. [۳]
«فلسفه انفاق» تنها پرشدن خلأهای اجتماعی نیست، بلکه رابطه ای با ساخته شدن دارد؛ اینکه انسان چیزی داشته باشد و از خود جدا کند و مظهر رحمانیت خدا شود این امر نقش بزرگی در ساختن روح و روان آدمی دارد. [۴]
شب آید شمع هم گردیم و بهر یکدیگر سوزیم
شود چون روز دست و پای هم در کار هم باشیم
دوای هم شفای هم برای هم فدای هم
دل هم جان هم جانان هم دلدار هم باشیم [۵]
سیره مستمر معصومان (ع) انس با رنج کشیده و تلاش برای کم کردن غم معیشت و حتی رفع سختی زندگی بود؛ آن هم بی خفا با حفظ آبرو آن رنج کشیدگان. گروهی از مردم مدینه در حالی زندگی میکردند که نمیدانستند معیشت آنان از کجا تأمین میشود و زمانی که علی بن الحسین (ع) رحلت رد، آنان کمکهای شبانه ای را که به ایشان میرسید، از دست دادند. این سیره پسندیده در دعایشان نیز تبلور داشت و از خدا توفیق این دستگیری و تعاون را خواستار بودند؛ آن گونه که در دعای ۲۶ صحیفه سجادیه تلألو دارد.
وَ وَفِّقْهُمْ لِإِقَامَةِ سُنَّتِکَ، وَ الْأَخْذِ بِمَحَاسِنِ أَدَبِکَ فِی إِرْفَاقِ ضَعِیفِهِمْ، وَ سَدِّ خَلَّتِهِمْ، وَ عِیَادَةِ مَرِیضِهِمْ، وَ هِدَایَةِ مُسْتَرْشِدِهِمْ، وَ مُنَاصَحَةِ مُسْتَشِیرِهِمْ، وَ تَعَهُّدِ قَادِمِهِمْ، وَ کِتْمَانِ أَسْرَارِهِمْ، وَ سَتْرِ عَوْرَاتِهِمْ، وَ نُصْرَةِ مَظْلُومِهِمْ، وَ حُسْنِ مُوَاسَاتِهِمْ بِالْمَاعُونِ، وَ الْعَوْدِ عَلَیْهِمْ بِالْجِدَةِ وَ الْإِفْضَالِ، وَ إِعْطَاءِ مَا یَجِبُ لَهُمْ قَبْلَ السُّؤَالِ
بار خدایا، همسایگان و دوستان مرا یاری ده که سنت تو بر پای دارند و رهنمودهای نیکوی تو را فرا گیرند: در یاری ناتوانانشان و رفع نیاز از نیازمندانشان و عیادت بیمارانشان و راهنمایی رهجویانشان و اندرز به مشورت کنندگانشان و دیدار مسافرانشان به هنگامی که باز میگردند و نهان داشتن اسرارشان و پوشیدن عیبهایشان و یاری ستمدیدگانشان و دستگیری از ایشان به اطعام و سود رسانیدن به ایشان به عطایا و بخششها و بر آوردن نیازهایشان زان پیش که لب به سوال بگشایند.
در این روزهای کرونایی، گره مادی و معیشتی، زندگی بسیاری از مردم عزیزمان را سخت کرده است؛ هنر همگان در راستای تاسی به معصومان و لبیک به پیشوای انقلاب «مواسات و همدلی» با نیازمندان است؛ بی شک این کمک مؤمنانه به فقرا، توشهای قیمتی برای جلب رحمت الهی است؛ آن رحمتی که در آستان رمضان کریم بدان نیازمندیم.
[۱] انسان، آیه ۸ و ۹.
[۲]. بقره، آیه ۳.
[۳]. قابل توجه اینکه قرآن نمیگوید: من اموالهم ینفقون از اموالشان انفاق میکنند بلکه میگوید" مِمّا رَزَقْناهُمْ" (از آنچه به آنها روزی دادیم) و به این ترتیب مساله" انفاق" را آن چنان تعمیم میدهد که تمام مواهب مادی و معنوی را در بر میگیرد.
تفسیر نمونه، ج ۱، ص: ۷۴
[۴]. آشنایی باقرآن، ج ۱و۲، ص ۱۳۴ و ۱۳۵.
[۵]. فیض کاشانی
نظر شما