دو مسئولیت مهم پیامبران تزکیه و تعلیم است

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله سید محمدتقی مدرسی از مراجع تقلید شیعیان در کربلای معلی و صاحب تفسیر هدایت روز گذشته در ادامه سلسله دروس تدبر در سوره ابراهیم در ماه مبارک رمضان ۱۴۴۱ که در برنامه زلال سخن از شبکه سوم سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، با بیان اینکه انسان از سرای ظلمت به سرای نور منتقل شده است، گفت: خداوند متعال بشر را از سرای عدم و هیچی به قدرت لامتناهی خود به عالم وجود منتقل فرمود، این تحول در مراحل مختلفی مرحله به مرحله انجام شد که خداوند متعال فرمود: «وَ قَدْ خَلَقَکُمْ أَطْواراً».

لزوم اذن خداوند برای هدایت بشر

وی ادامه داد: آن سرا، سرای ظلمت بود و این سرا، سرای نور است، ولی نور بشر در مراحلی تکامل پیدا می‌کند که یکی از ابعاد تکامل نور بشر این است که بشر از ظلمت‌های جهل، جهالت، کِبر، خودخواهی، تعصب، خودبینی به نور اخلاق حسنه هدایت می‌شود. به این دلیل خداوند سبحان تعالی پیامبران را با کتاب فرستاد؛ یعنی با قرآن مجید و به اضافه خود خالق. و خداوند به وسیله لطف خود اجازه داده و اذن می‌دهد، که بشر هدایت شود. و هدایت از او است. ولی دو شرط دیگر دارد که عبارت در دین ما قرآن مجید و پیغمبر ( ص) است.

نویسنده تفسیر هدایت با اشاره به دو مسئولیت پیغمبران در هدایت بشر اظهار کرد: پیغمبران دو مسئولیت بزرگ را ایفا می‌کنند، یکی از این مسئولیت‌های پیغمبران این است که بشر را از جهالت، خودخواهی‌ها، حسد، کبر و تمام اخلاق رذیله نجات می‌دهند که همان تزکیه است و بعد از تزکیه او را به راه حق هدایت می‌کنند، که تعلیم است و این مطلب مهمی است که بدانید اگر بشر از ظلمت‌های جهالت رهایی نیابد، ممکن نیست به نور علم الهی مزین شود. از این جهت خداوند متعال فرموده است: «وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ».

وی افزود: بشر در حجاب‌های مختلفی است. بشری که غیر از خودش چیزی نمی‌بیند و توجه به واقعیّت‌ها ندارد، بشری که همیشه در محیط مصالح و منافع شخصی است، این بشر نمی‌تواند حقایق عظمی را درک کند. ولی نکته مهم اینجا این است که این ظلمت‌هایی که بشر به آن مبتلا است، باید به وسیله یک جهش و کوشش جدی از خودش به سمت نور منتقل شود.

این مرجع عالیقدر تقلید با اشاره به حروف مقطعه در ابتدای سوره ابراهیم گفت: بعضی‌ها از مفسرین گفته اند که این حروف یک کلماتی است که به ما ربطی ندارد و اشاره‌ای بین خداوند و اولیا او است. اما ما عرض می‌کنیم تمام قرآن در آن اشاراتی است که فقط و فقط اولیا الله آن را درک می‌کنند و مخصوص این حروف نیست. نظریه دیگر این که برخی گفته‌اند که این حروف بدان معنا است که ای بشر قرآن از همین حروف متشکل شده است، امّا ببینید چه وجهی دارد.

وی ادامه داد: امّا بعضی‌ها این چنین گفته و پنداشته‌اند که قرآن مجید یک نوع الهامات خیلی پیچیده‌ای بوده است که به بشر تلقی شده است و این یک وسوسه شیطانی است! چرا که این کلماتی که در قرآن آمده است با این حکمت‌هایی که در آن است و این فصل الخطاب‌هایی که در آن است، فقط یک رؤیا و خواب و الهام پیچیده نیست! علاوه بر اینکه این حروف الف لام میم واضح است، تمام قرآن نیز این چنین واضح است و تمام کلماتی که وحی شده کلمات بسیار روشن و واضح و بدون هیچ نوع از پیچیدگی است.

علت معجزه بودن قرآن

نویسنده تفسیر هدایت به علت معجزه بودن قرآن اشاره و بیان کرد: به این دلیل عرض می‌کنیم که یک حرف هم در قرآن نمی‌تواند تغییر پیدا کند، در صورتی که اگر یک حرف در قرآن، یک الف لام میم و …. و حتی یک حرکت از حرکات کلمات تغییر پیدا کند، کل معنا تغییر می‌کند و این دلیل معجزه بودن قرآن است و باقی ماندن قرآن به این دلیل است.

وظیفه پیغمبر (ص) در هدایت مردم از ظلمت به نور

آیت الله مدرسی با اشاره به آیه اول سوره ابراهیم به وظیفه پیغمبر ( ص) نسبت به هدایت بشر از ظلمت به نور گفت: در ادامه آیه اوّل سوره ابراهیم آمده است: «لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ»؛ خطاب قرآن به پیغمبر ( ص) است و این قرآن از پیغمبر ( ص) منتقل شده و عبور می‌کند و به بشر می‌رسد. این آیه کریمه خیلی دقیق است که می‌فرماید: «لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ»، ای پیغمبر ( ص) وظیفه و مسئولیت داری، که مردم را از ظلمات به نور منتقل کنی، آنها را از ظلمات نفس اماره به سو، خودخواهی، کبر، حسد، عصبانیت و جهل نجات‌دهی و به مرحله تکامل نور برسانی.

وی ادامه داد: حائز اهمیت است که خداوند در اینجا فرموده است: «لِتُخْرِجَ النَّاسَ»، به معنای این که این قرآن برای همه مردم است، نه برای فقط همان کسانی که اطراف پیامبر ( ص) و یا در جزیره العرب و عرب‌ها بودند، است؛ بلکه این قرآن برای همه مردم است.

مفسر تفسیر هدایت در پایان گفت: حالا بعد از این هدایت ما را به کجا می‌رسانند؟ که در پایان آیه اول سوره ابراهیم می‌فرماید: «إِلَی صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ»؛ آن راهی که ما را به خدای عزیز و حکیم می‌رساند. عزیز به معنای عزت، شکست ناپذیری و قدرت است و حمید به معنای موجود حمد است که خدا لطف کرده و لطف او در حکمت او تجلّی می‌کند و در رحمات و نعمات‌های دیگر او تجلّی می‌کند.