چرا بن سلمان با الکاظمی تماس گرفت/ چالش عراق در بُعد سیاست خارجی

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - سمیه خمارباقی: نمایندگان پارلمان عراق به کابینه «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر مکلف این کشور رأی اعتماد دادند. بر این اساس، ۱۵ نفر از مجموع افرادی که به عنوان وزرای پیشنهادی توسط الکاظمی به پارلمان معرفی شده بودند موفق به کسب رأی اعتماد شدند.

وزیر امور خارجه آمریکا پنج شنبه شب به صورت تلفنی با مصطفی الکاظمی نخست وزیر جدید عراق رایزنی کرد. «مایک پمپئو» در این تماس تلفنی مدعی شد که واشنگتن در کنار دولت عراق برای پشت سرگذاشتن اثرات بحران اقتصادی قرار دارد.

پس از پمپئو، «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی نیز در جریان تماس تلفنی با مصطفی الکاظمی ضمن تبریک به وی به دلیل تصدی پُست نخست وزیری عراق از وی برای سفر به عربستان سعودی دعوت کرد. بر همین اساس خبرنگار مهر با «طلال عتریسی» رئیس مرکز منطقه‌ای و مطالعات سیاسی اجتماعی دانشگاه لبنان گفتگو کرده است که شرح آن از نظر می‌گذرد.

*پارلمان عراق پس از مدتها چالش تشکیل کابینه در این کشور سرانجام به کابینه مصطفی الکاظمی رأی اعتماد داد، نظر جنابعالی در این رابطه چیست؟

درخصوص رأی اعتماد پارلمان عراق به کابینه مصطفی الکاظمی باید گفت به نظر می‌رسد این امر ناشی از تفاهمی است که پیش از این گروه‌های مختلف سیاسی به ویژه گروه‌های شیعه درباره شخصیت مصطفی الکاظمی و نیز توزیع پُست های وزارتی در میان طیف‌ها مختلف سیاسی به آن دست یافته بودند. از سوی دیگر این تمایل وجود داشت که عراق وارد مرحله جدیدی شود زیرا شکست مصطفی الکاظمی یعنی خلأ بسیار بزرگ در عراق و بقای عادل عبدالمهدی در دولت پیشبرد امور یا استعفای وی از این دولت که این حالت نیازمند موضع گیری جدیدی از سوی مرجعیت و گروههای سیاسی عراق می‌بود. این در واقع غیر ممکن بود لذا توافق درباره رأی اعتماد به کابینه مصطفی الکاظمی از سوی پارلمان عراق حاصل شد و جریان‌های سیاسی شیعه علیرغم مخالفت اولیه خود، با رأی اعتماد به کابینه وی موافقت کردند.

*محمد بن سلمان ولیعهد سعودی یک روز پس از رأی اعتماد به کابینه الکاظمی با وی تماس گرفت و از او برای سفر به ریاض دعوت کرد، اهداف عربستان از این اقدام چیست؟

تماس تلفنی محمد بن سلمان با مصطفی الکاظمی متفاوت از گفتگوی تلفنی مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا با نخست وزیر جدید عراق نیست، هر دو مقام سعودی و آمریکایی به مصطفی الکاظمی تبریک گفتند و این یعنی ریاض و واشنگتن تمایل خود را به همکاری با وی نشان دادند و در تلاش برای جذب سیاستهای عراق به دور از نزدیکی با ایران هستند، سیاستهایی که به موجب آن عراق از ایران دور شود یا موازنه قوایی شکل بگیرد که در مواجهه با ایران به نفع آمریکا و عربستان باشد.

ریاض و واشنگتن سعی دارند از وضعیت کنونی و فضای انتقادی حاکم بر عراق بهره برداری کنند، -شرایط کنونی این کشور که فشارهایی بر حشد شعبی وارد است و خطر از سرگیری فعالیت‌های تروریستی داعش مطرح است- عربستان و آمریکا این پیام را به نخست وزیر جدید عراق منتقل کردند که «ما آمادگی داریم با شما همکاری کنیم و از شما در مقابل داعش دفاع کنیم اما در مقابل عراق باید از ایران دور شود». اجازه از سرگیری صادرات گاز ایران به عراق طی ماههای آینده نیز در این راستا یعنی کمک به مصطفی الکاظمی صورت گرفته است.

هدف، واضح و روشن است؛ دور کردن عراق از ایران و اعمال فشار بر حشد شعبی نیز تهدیدی است درخصوص بازگشت دوباره داعش به عراق، از همین رو محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا با مصطفی الکاظمی تماس می‌گیرند و این امر چالشی است که نخست وزیر جدید عراق با آن مواجه است، چالشی که مربوط به سیاست خارجی عراق در حوزه رابطه با ایران است. توسعه روابط با ایران یا گسترش روابط با کشورهای دیگر. ایران به طور اساسی با تقویت و توسعه روابط عراق با دیگر کشورها هیچ مخالفتی ندارد، اما نمی‌پذیرد که مسأله به ضرر آن تمام شود.